13: Ślady szatana – Margit Sandemo audiobook – Mroczna tajemnica, która wstrząśnie twoim światem

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury Fantasy i Historii,

Gdy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook “13: Ślady szatana” Margit Sandemo, nie spodziewałem się, że ta trzynasta część “Sagi o Ludziach Lodu” pozostawi we mnie tak wyraźne ślady – niczym te, które tytułowy szatan pozostawia na śniegu. Jako badacz literatury, który spędził niezliczone godziny na analizowaniu powiązań między historią a fikcją, z przyjemnością zagłębiłem się w ten kolejny tom skandynawskiej sagi, który Nordipress/Storyside wydał w lipcu 2018 roku.

Pamiętam, jak podczas moich studiów nad literaturą porównawczą często dyskutowaliśmy o fenomenie sag rodzinnych łączących elementy historyczne z fantastycznymi. “Ślady szatana” idealnie wpisują się w tę tradycję, oferując słuchaczom bogatą mieszankę gatunków. Autorka, Margit Sandemo, mistrzowsko balansuje między realiami XVII-wiecznej Skandynawii a nadprzyrodzonymi motywami, tworząc świat, który – choć fikcyjny – wydaje się zadziwiająco spójny i wiarygodny.

Centralnym motywem tej części jest odwieczna walka dobra ze złem, przedstawiona przez pryzmat losów Dominika, Villemo i Niklasa – potomków tajemniczego rodu Ludzi Lodu. Sandemo sięga po archetypiczne obrazy, ale nadaje im świeżość poprzez psychologiczną głębię swoich bohaterów. Szczególnie interesujące jest jej podejście do tematu dziedzictwa i przeznaczenia – pytania, czy bohaterowie są wolni w swoich wyborach, czy też zniewoleni przez rodzinne dziedzictwo, przewijają się przez całą narrację.

Z literackiego punktu widzenia warto zwrócić uwagę na konstrukcję antagonisty – tajemniczej istoty pozostawiającej przerażające ślady. Sandemo stosuje tu ciekawy zabieg stopniowego odsłaniania prawdy, który trzyma słuchacza w napięciu przez wszystkie 8 godzin i 49 minut nagrania. Technika ta przypomina nieco górskie serpentyny – z każdym zakrętem odkrywamy nowy fragment krajobrazu, ale dopiero z najwyższego punktu widokowego możemy ogarnąć wzrokiem całość.

Nie sposób pominąć w tej recenzji kwestii narracji. Sylwia Nowiczewska, której głos polscy słuchacze mogą znać z innych produkcji audiobookowych, wykonała pracę godną mistrza. Jej interpretacja to prawdziwy popis aktorski – każda postać ma nie tylko charakterystyczny głos, ale i odpowiednią barwę emocjonalną. Szczególnie udane są fragmenty, w których musi oddać grozę sytuacji – dreszcz, który przechodzi po plecach, gdy czyta opis tytułowych śladów, jest całkowicie autentyczny. Jako wykładowca akademicki doceniam też jej dbałość o poprawną wymowę nazw własnych i obcojęzycznych zwrotów, co nie zawsze jest oczywiste w produkcjach tego typu.

Porównując “Ślady szatana” do innych pozycji z gatunku fantasy historycznego, warto zwrócić uwagę na kilka istotnych różnic. W przeciwieństwie do “Wiedźmina” Sapkowskiego, gdzie fantastyka jest wszechobecna, Sandemo stosuje elementy nadprzyrodzone bardziej oszczędnie, co paradoksalnie zwiększa ich siłę oddziaływania. Z kolei w porównaniu z “Pieśnią Lodu i Ognia” Martina, “Saga o Ludziach Lodu” jest bardziej intymna, skupiona na jednostkowych doświadczeniach niż wielkich politycznych rozgrywkach.

Techniczna strona audiobooka zasługuje na pochwałę. Dźwięk jest czysty, dobrze zbalansowany, a różnice głośności między dialogami a partiami opisowymi – minimalne. To ważne, bo nic tak nie irytuje podczas słuchania, jak konieczność ciągłego regulowania głośności. Nordipress/Storyside zadbał też o odpowiednie pauzy między rozdziałami, co ułatwia poruszanie się po strukturze książki.

Czy są jakieś słabe strony? Dla purystów gatunkowych pewnym minusem może być dość wyraźny wątek romantyczny, który czasami dominuje nad główną fabułą. Jednak w kontekście całej sagi jest to element charakterystyczny i – trzeba przyznać – wykonany z dużą subtelnością. Inna kwestia to tempo narracji – w pierwszych rozdziałach może się wydawać nieco zbyt wolne, ale później okazuje się, że było to celowe budowanie napięcia.

Komu szczególnie poleciłbym tę pozycję? Z pewnością fanom sagi, którzy chcą poznać dalsze losy rodu Ludzi Lodu. Ale także nowicjuszom w świecie Sandemo – choć to 13. tom cyklu, fabuła jest na tyle samodzielna, że można ją słuchać bez znajomości poprzednich części. Warto jednak ostrzec – jak zwykle w przypadku dobrych serii, po skończeniu tego tomu z pewnością sięgniecie po kolejne.

Z perspektywy badacza literatury, “13: Ślady szatana” to ciekawy przykład, jak tradycyjne motywy można odświeżyć poprzez połączenie różnych konwencji. Sandemo pokazuje, że fantasy nie musi być ucieczką od rzeczywistości, ale może być lustrem, w którym przeglądają się nasze własne lęki i nadzieje. A w wykonaniu Sylwii Nowiczewskiej ta podróż w głąb ludzkiej duszy staje się jeszcze bardziej poruszająca.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak