14: Ostatni rycerz – Margit Sandemo audiobook – Mroczna saga o miłości, zdradzie i rycerskim honorze

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Słuchacze Audiobooków,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z “14: Ostatni rycerz” Margit Sandemo, od razu poczułem, że to nie będzie zwykła lektura. Jako badacz literatury, szczególnie wrażliwy na połączenie historii z fantastyką, sięgnąłem po ten tytuł z mieszanką ciekawości i naukowej rezerwy. Saga o Ludziach Lodu to bowiem zjawisko w polskiej kulturze czytelniczej wyjątkowe – seria, która przez dziesięciolecia zdobywa serca kolejnych pokoleń, łącząc w sobie elementy fantasy, romansu i powieści historycznej.

Tristan Paladin, główny bohater tej części, to postać, która od pierwszych chwil przykuwa uwagę. Jego rycerskość, głęboko zakorzeniona w średniowiecznych ideałach, ale naznaczona współczesną wrażliwością, stanowi fascynujący materiał do analizy. Z punktu widzenia historii literatury, można dostrzec w nim echo bohaterów romantycznych – tych samotnych, rozdartych wewnętrznie, a jednak zdolnych do największych poświęceń. Jego relacja z Hildegardą, kobietą cierpiącą zarówno z powodu choroby, jak i okrucieństwa męża, to studium miłości w obliczu śmierci i niesprawiedliwości. Sandemo, z charakterystyczną dla siebie subtelnością, pokazuje, jak nawet w najciemniejszych chwilach ludzka dobroć może zabłysnąć jak promień słońca w mroźny, skandynawski poranek.

Słuchając interpretacji Sylwii Nowiczewskiej, nie mogłem oprzeć się wrażeniu, że narratorce udało się uchwycić ducha powieści w sposób wyjątkowy. Jej głos, pełen ciepła i zrozumienia dla bohaterów, idealnie współgra z klimatem sagi. Szczególnie udane są fragmenty, w których oddaje emocjonalne rozterki Tristana – słychać wtedy prawdziwą głębię jego charakteru. Technicznie, audiobook jest wykonany nienagannie – dźwięk czysty, bez zakłóceń, co pozwala w pełni zanurzyć się w świecie Ludzi Lodu.

Z literackiego punktu widzenia, “Ostatni rycerz” to ciekawy przykład tego, jak współczesna literatura popularna czerpie z tradycji. Wątki rycerskie, sięgające korzeniami chansons de geste, mieszają się tu z nordycką mitologią i uniwersalnymi tematami ludzkiego cierpienia i poświęcenia. Sandemo, choć pisze językiem przystępnym, nie stroni od głębszych refleksji – jej powieść to nie tylko rozrywka, ale i swego rodzaju studium człowieczeństwa.

Pamiętam, jak podczas jednych z moich zajęć ze studentami rozmawialiśmy o tym, jak literatura popularna przetwarza wątki historyczne. “Ostatni rycerz” byłby doskonałym przykładem takiego zabiegu – średniowieczne realie są tu tłem dla uniwersalnych ludzkich dramatów. To właśnie ta warstwa sprawia, że saga Sandemo, mimo upływu lat, wciąż znajduje nowych czytelników (i słuchaczy).

Porównując tę część do innych tomów sagi, można dostrzec pewną ewolucję stylu autorki. Wczesne tomy miały w sobie więcej elementów magicznych, podczas gdy “Ostatni rycerz” stawia bardziej na psychologiczną głębię postaci. Nie jest to jednak wada – wręcz przeciwnie, pokazuje to rozwój pisarki i jej umiejętność dostosowania formy do potrzeb konkretnej opowieści.

Dla kogo będzie to idealny audiobook? Z pewnością dla miłośników sag rodzinnych z elementami fantasy, takich jak “Outlander” czy “Gra o tron”, choć klimat jest zdecydowanie bardziej nordycki. Również ci, którzy cenią sobie dobre interpretacje lektorskie, będą usatysfakcjonowani – Nowiczewska stworzyła prawdziwie immersyjne doświadczenie słuchowe.

Jedynym, drobnym zarzutem może być fakt, że dla osób nieznających wcześniejszych części sagi, niektóre wątki mogą być nieco trudne do uchwycenia. “Ostatni rycerz” wpisuje się bowiem w większą całość, choć na szczęście można go czytać (lub słuchać) również jako odrębną historię.

Kończąc tę analizę, chciałbym podkreślić, że audiobook to nie tylko wygodna forma kontaktu z literaturą, ale często – jak w tym przypadku – sposób na odkrycie nowych warstw tekstu. Interpretacja głosowa Sylwii Nowiczewskiej wydobywa z prozy Sandemo emocje, które przy zwykłej lekturze mogłyby umknąć. To właśnie magia dobrego audiobooka – potrafi ożywić słowa na nowo.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak