21: Diabelski jar – Margit Sandemo audiobook – Tajemnica Ludzi Lodu wciąga jak mroczny las!

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Poszukiwacze Audiobookowych Doznań,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z “21: Diabelski Jar” Margit Sandemo, od razu poczułem, że to nie będzie zwykła lektura. Jako badacz literatury, który spędził niezliczone godziny na analizowaniu tekstów z różnych epok i kultur, mam szczególną wrażliwość na dzieła, które mistrzowsko łączą elementy historyczne z fantastycznymi. Ta dwudziesta pierwsza część “Sagi o Ludziach Lodu” potwierdza tylko moje przekonanie, że skandynawska autorka stworzyła coś wyjątkowego – świat, który wciąga bez reszty, pozostawiając słuchacza z poczuciem, że uczestniczył w czymś więcej niż tylko w biernym odbiorze fabuły.

Zacznijmy od kontekstu historyczno-literackiego. Saga Sandemo, osadzona w realiach Skandynawii, ale przefiltrowana przez pryzmat fantastyki, przypomina mi nieco nasze polskie sagi rodzinne, gdzie losy jednostki splatają się nierozerwalnie z dziejami całego rodu. Pamiętam, jak podczas moich studiów porównywałem podobieństwa między skandynawskimi sagami a polską prozą historyczną – i właśnie w “Diabelskim Jarze” te paralelne wątki znów stały się dla mnie wyraźne. Gunilla z Knapahult, wychowywana w surowej, religijnej atmosferze, to postać, która mogłaby równie dobrze pojawić się w którejś z naszych rodzimych powieści o dziewiętnastowiecznej wsi. Jej dramat – między miłością a obowiązkiem, między pragnieniem serca a wolą rodziny – ma uniwersalny wymiar, który przemówi do każdego wrażliwego czytelnika.

Co szczególnie urzekło mnie w tej części? Przede wszystkim sposób, w jaki Sandemo balansuje między realizmem historycznym a elementami nadprzyrodzonymi. Heike Lind, potomek Ludzi Lodu, nie jest zwykłym bohaterem – jego nadprzyrodzone zdolności wprowadzają do historii nutę tajemnicy, ale nie dominują nad realistycznym portretem epoki. To delikatne połączenie przypomina mi nieco nasze rodzime legendy o zmorach i strzygach, które przecież również wyrastały z konkretnego kontekstu społecznego i historycznego.

Przechodząc do warstwy audio – muszę przyznać, że Sylwia Nowiczewska stworzyła prawdziwe arcydzieło interpretacji. Jej głos, pełen niuansów i emocji, idealnie oddaje zarówno surowość scenerii, jak i wewnętrzne rozterki bohaterów. Szczególnie urzekło mnie, jak lektorka potrafiła oddać różnicę między twardym, bezkompromisowym tonem ojca Gunilli a łagodną, pełną współczucia mową Heikego. To nie tylko czytanie tekstu – to prawdziwa gra aktorska, która nadaje audiobookowi dodatkowy wymiar. Co ciekawe, w recenzjach często pojawia się informacja, że słuchacze decydują się na odtwarzanie w przyspieszonym tempie – ja jednak polecam wysłuchać w oryginalnym, by w pełni docenić kunszt Nowiczewskiej.

Z literackiego punktu widzenia, “Diabelski Jar” oferuje kilka fascynujących wątków do analizy. Motyw klątwy i dziedzictwa – centralny dla całej sagi – tutaj zyskuje nowy wymiar poprzez postać Heikego, który musi zmierzyć się nie tylko z zagadką Gunilli i Arva, ale też z niebezpieczeństwem czającym się w lesie. Sandemo mistrzowsko buduje napięcie, stopniowo odsłaniając tajemnice, co sprawia, że trudno oderwać się od słuchania. Jako badacz szczególnie doceniam sposób, w jaki autorka wplata wątki wierzeń ludowych w realistyczną fabułę – to połączenie przypomina mi nieco nasze rodzime dzieła, gdzie świat nadprzyrodzony współistnieje z codziennością.

Porównując “Diabelski Jar” do innych dzieł z gatunku fantasy historycznej, widzę wyraźne podobieństwa do cyklu “Wiedźmin” Andrzeja Sapkowskiego – choć oczywiście saga Sandemo ma bardziej melodramatyczny charakter. Obie jednak czerpią pełnymi garściami z rodzimych wierzeń i legend, tworząc światy, które są jednocześnie obce i znajome. Co ciekawe, podczas gdy Sapkowski często idzie w stronę mrocznego realizmu, Sandemo zachowuje pewną baśniową lekkość, nawet gdy porusza trudne tematy.

Czy są jakieś słabsze strony? Dla purystów literackich niektóre rozwiązania fabularne mogą wydawać się nieco przewidywalne, ale w kontekście całej sagi jest to raczej zaleta niż wada – Sandemo tworzy spójny świat, w którym pewne schematy działają na korzyść całości. Poza tym, choć audiobook jest dostępny na platformach streamingowych, warto zwrócić uwagę na jakość dźwięku – w moim przypadku była nienaganna, ale słyszałem o pojedynczych przypadkach problemów technicznych.

Komu szczególnie poleciłbym tę pozycję? Z pewnością fanom sagi, którzy znajdą tu kolejną porcję ulubionych wątków. Ale też osobom dopiero zaczynającym przygodę z Sandemo – “Diabelski Jar” działa dobrze jako samodzielna historia, choć oczywiście lepiej zrozumieć kontekst całej serii. Miłośnicy audiobooków docenią interpretację Nowiczewskiej, a badacze literatury – kunsztowne połączenie historii z fantastyką.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak