30: Bestia i wilki – Margit Sandemo audiobook – Tajemnica bliźniąt wciąga jak mroczna otchłań!

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury Fantasy i Historii Alternatywnych,

Jako badacz literatury zafascynowany pograniczem historii i fantastyki, sięgnąłem po audiobook „30: Bestia i wilki” Margit Sandemo z mieszaniną ciekawości i naukowej rezerwy. Ta trzydziesta odsłona „Sagi o Ludziach Lodu” stanowi intrygujący przypadek literatury popularnej, która – choć często pomijana przez akademickie dyskursy – zdobyła serca tysięcy czytelników w Polsce i Skandynawii.

Zacznijmy od kontekstu historycznoliterackiego. Saga Sandemo, publikowana od lat 80. XX wieku, wyrosła z tradycji skandynawskiego romansu historycznego, wzbogaconego o elementy nadprzyrodzone. „Bestia i wilki”, osadzone w tym uniwersum, kontynuują motyw klątwy ciążącej nad rodem Ludzi Lodu. Bliźniacy Ulvar i Marco stają się tu personifikacją odwiecznego dualizmu piękna i brzydoty, dobra i zła – tematów głęboko zakorzenionych w europejskiej tradycji literackiej, od „Dzwonnika z Notre Dame” po „Wiedźmina”.

Analizując konstrukcję postaci, dostrzegam świadome nawiązanie do archetypów jungowskich. Ulvar, tytułowa „bestia”, przypomina nieco Quasimodo czy Potwora z „Frankensteina”, podczas gdy jego brat Marco zdaje się żywcem wyjęty z mitologii greckiej. Sandemo gra tym kontrastem w sposób może nie subtelny, ale skuteczny dramaturgicznie. W trakcie słuchania nie mogłem oprzeć się skojarzeniom z moimi wykładami o literaturze romantycznej – tam też często spotykamy podobne figury „szpetnego bohatera”, którego wewnętrzne piękno ujawnia się dopiero w próbie.

Sylwia Nowiczewska jako narratorka dokonuje ciekawej interpretacji tekstu. Jej głos, szczególnie w scenach dramatycznych, nabiera niemal szeptanej intensywności, co przypomina mi najlepsze tradycje polskiego radiowego teatru wyobraźni. W scenach dialogowych wyraźnie różnicuje postaci – Ulvar mówi głosem chropowitym, pełnym wewnętrznego napięcia, podczas gdy Marco otrzymuje aksamitną, nieco narcystyczną barwę. Jedynie w partiach opisowych czasem brakuje mi większego zróżnicowania tempa – niektóre opisy przyrody czy wnętrz mogłyby skorzystać na bardziej malarskim podejściu.

Techniczna strona audiobooka stoi na wysokim poziomie. Produkcja Nordipress/Storyside zapewnia czysty dźwięk bez irytujących przesterowań czy szumów tła. Warto pochwalić szczególną dbałość o wymowę skandynawskich nazw własnych – jako językoznawca doceniam tę konsekwencję.

Z punktu widzenia struktury narracyjnej, „Bestia i wilki” trzyma się schematu typowego dla cyklu: dramatyczna ekspozycja, seria katastroficznych wydarzeń prowadzących do punktu kulminacyjnego, i rozwiązanie pozostawiające otwarte drzwi dla kolejnych części. Sandemo nie rewolucjonizuje gatunku, ale perfekcyjnie opanowała sztukę budowania napięcia. W trakcie słuchania kilkakrotnie złapałem się na tym, że przedłużam spacer tylko po to, by dowiedzieć się, co stanie się dalej – to rzadkość w przypadku czytelnika o moim krytycznym nastawieniu.

Porównując do innych dzieł z gatunku, saga Sandemo plasuje się gdzieś pomiędzy „Zmierzchem” Stephenie Meyer a „Grą o tron” Martina. Brakuje jej politycznej finezji tego drugiego, ale przewyższa go w budowaniu atmosfery psychologicznego napięcia. W polskim kontekście można by ją przyrównać do „Achai” Andrzeja Ziemiańskiego – podobna lekkość stylu połączona z epickim rozmachem.

Dla kogo będzie to idealny audiobook? Z pewnością dla wielbicieli długich, wielopokoleniowych sag, gdzie fantastyka miesza się z historią. Dla słuchaczy szukających bardziej wymagającej literatury polecałbym jednak sięgnąć po „Wiedźmina” w interpretacji Piotra Bąka. „Bestia i wilki” to przede wszystkim rozrywka – ale rozrywka wysokiej klasy, wykonana z rzemieślniczą precyzją.

Reflektując nad swoim doświadczeniem słuchania, przypominam sobie dyskusje ze studentami o wartości literatury popularnej. „Bestia i wilki” to doskonały przykład, że nawet „lekkie” czytadło może nieść ze sobą pewną głębię – w tym przypadku refleksję nad tym, jak społeczeństwo traktuje Innego, i jak łatwo ulegamy powierzchownym ocenom. Sandemo, podobnie jak wcześniej Maria Nurowska w „Początku”, gra na tych uniwersalnych lękach i fascynacjach w sposób, który trafia do szerokiej publiczności.

Czy warto poświęcić ponad 8 godzin na tę produkcję? Jeśli szukacie wciągającej historii do słuchania podczas długich podróży czy wieczorów przy kominku – zdecydowanie tak. Dla bardziej wymagających miłośników fantasy może to być jednak pozycja drugiego wyboru, po klasykach gatunku.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak