31: Przewoźnik – Margit Sandemo audiobook – Tajemnica, miłość i mrok wciągają jak wir!

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury Fantasy i Poszukiwacze Głębszych Znaczeń,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem “31: Przewoźnik” Margit Sandemo, moje doświadczenie badacza literatury natychmiast kazało mi potraktować tę pozycję jako fenomen kulturowy wymagający analizy zarówno pod kątem treści, jak i formy przekazu. Jako osoba, która spędziła lata na badaniu mechanizmów powieści historycznych i ich recepcji w Europie Środkowo-Wschodniej, muszę przyznać, że saga o Ludziach Lodu stanowi intrygujący przypadek literackiego mostu między Skandynawią a Polską.

Z perspektywy historyka literatury, trzydziesta pierwsza część sagi kontynuuje charakterystyczną dla Sandemo mieszankę realizmu historycznego z elementami fantasy. Akcja osadzona w konkretnych realiach historycznych (choć z wyraźną dominacją wątków paranormalnych) przypomina mi dyskusje, które prowadziłem ze studentami o tym, jak współczesna literatura wykorzystuje przeszłość. Pamiętam szczególnie żywą debatę o tym, czy takie połączenie stanowi uproszczenie historii, czy raczej nowoczesną formę mitu. W przypadku “Przewoźnika” mamy do czynienia z tą drugą opcją – Sandemo tworzy własną mitologię, gdzie klątwa Ludzi Lodu staje się metaforą dziedziczonych traum i rodzinnych tajemnic.

Główna bohaterka, Benedikte Lind, to postać, której psychologiczna głębia zasługuje na uwagę. Jej wezwanie do rozwiązania zagadki nawiedzonego domu przywodzi na myśl tradycję baśniową, gdzie bohater musi zmierzyć się nie tylko z duchami, ale i z własnymi demonami. Sandemo sprawnie balansuje między grozą a romansem, co w wykonaniu Sylwii Nowiczewskiej brzmi szczególnie przekonująco. Lektorka, o której kilku recenzentów wspominało z uznaniem, rzeczywiście dodaje produkcji wartości – jej głos potrafi być zarówno delikatny w scenach miłosnych, jak i pełen napięcia w momentach grozy.

Technicznie rzecz biorąc, audiobook prezentuje wysoki poziom. Dźwięk jest czysty, a interpretacja Nowiczewskiej – precyzyjna. W przeciwieństwie do niektórych produkcji tego typu, gdzie lektorzy stosują przesadną dramatyzację, tutaj mamy do czynienia z wyważoną narracją, która pozwala wyobraźni słuchacza pracować. To szczególnie ważne w scenach paranormalnych, gdzie mniej często znaczy więcej.

Porównując “Przewoźnika” do innych dzieł gatunku, nie sposób nie zauważyć podobieństw do “Wiedźmina” Sapkowskiego – obie serie łączą elementy fantastyczne z historycznymi, choć Sandemo zdecydowanie bardziej skupia się na wątkach rodzinnych i romantycznych. Z kolei miłośnicy “Outlandera” mogą znaleźć w tej części sagi podobną mieszankę romansu i historii, choć z wyraźnie większym naciskiem na paranormalność.

Mimo niewątpliwych zalet, seria ma też swoje ograniczenia. Niektóre wątki bywają przewidywalne, a schematy fabularne powtarzają się. Jako badacz literatury widzę tu pewien paradoks – z jednej strony saga oferuje bogactwo postaci i historycznych detali, z drugiej czasami wpada w koleiny konwencji. To jednak może być właśnie jej siłą dla stałych czytelników, którzy cenią sobie pewną powtarzalność formuły.

Dla kogo będzie to idealny audiobook? Z pewnością dla fanów długich sag rodzinnych z elementami fantasy, osób szukających rozrywki na wiele godzin oraz tych, którzy w literaturze szukają przede wszystkim emocji i ucieczki od rzeczywistości. Dla słuchaczy preferujących bardziej intelektualne wyzwania może być nieco zbyt jednostajny, choć interpretacja Nowiczewskiej wiele rekomensuje.

Osobiste refleksje? “31: Przewoźnik” przypomniał mi, jak ważna jest w literaturze umiejętność tworzenia światów, które wciągają czytelnika (czy w tym przypadku słuchacza) na wiele godzin. Sandemo, podobnie jak wielcy twórcy sag rodzinnnych, rozumie, że sekret tkwi w równowadze między znajomością a nowością – daje fanom to, czego oczekują, ale wzbogacone o nowe wątki i postaci. To właśnie sprawia, że po trzydziestu częściach saga wciąż znajduje wiernych odbiorców.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak