365 dni – Blanka Lipińska audiobook – Gorący romans, który rozpala zmysły

Opis

Cześć, miłośnicy kontrowersyjnych literackich emocji! Tomasz Wiśniewski znowu na tropie kulturowych fenomenów, które dzielą Polaków na dwa obozy – tych, którzy przewracają oczami, i tych, którzy przewracają strony z wypiekami na twarzy.

Gdy tylko Agora wydała audiobook ‘365 dni’ Blanki Lipińskiej, wiedziałem, że muszę zanurzyć się w ten wir emocji, choćby po to, by zrozumieć fenomen, który podzielił czytelników bardziej niż dyskusja o ‘Wiedźminie’ w wersji książkowej versus serialowej. I muszę przyznać, że ta 9-godzinna 43-minutowa podróż z narratorką Ewą Abart to doświadczenie… no cóż, pozostawiające trwały ślad w mojej krytycznej świadomości.

Pamiętam, jak analizując bestsellery na moim blogu, zawsze zastanawiałem się, co sprawia, że niektóre książki – mimo słabej konstrukcji literackiej – stają się kultowe. ‘365 dni’ to kwintesencja tego paradoksu. Fabuła, w której sycylijski mafioso Massimo porywa polską menedżerkę Laurę, dając jej rok na pokochanie go, to materiał na socjologiczną rozprawę o współczesnych tęsknotach za ‘zakazanym owocem’.

Ewa Abart jako narratorka staje przed tytanicznym zadaniem – musi nadać wiarygodności dialogom, które często brzmią jak wyjęte z parodii telenoweli. Jej interpretacja Massimo, z tym charakterystycznym, zmysłowym szeptem, momentami rzeczywiście potrafi wzbudzić dreszczyk emocji. Ale gdy czyta sceny ‘erotyczne’, gdzie Laura opisuje swoje doznania jak instrukcję obsługi pralki, nawet Abart nie jest w stanie uratować sytuacji. To tak, jakby słuchać mojej ciotki czytającej na głos instrukcję montażu mebli z IKEA – technicznie poprawne, ale zero namiętności.

Analizując kluczowe wątki, muszę przyznać, że Lipińska stworzyła coś na kształt literackiego ‘crash testu’ dla współczesnej etyki relacji. Temat obsesji i kontroli podany jest tu w sosie tak grubych makaronowych klisz, że aż trudno uwierzyć, iż to nie jest celowa parodia. Porównania do ‘Pięćdziesięciu twarzy Greya’ są nieuniknione, ale podczas gdy E.L. James przynajmniej próbowała budować napięcie, Lipińska serwuje nam erotykę na poziomie ‘Harlequina’ po trzydziestce i piątym drinku.

Najciekawsze jednak są reakcje słuchaczy na Storytel – od zachwytów (‘lepsza niż film!’) po oburzenie (‘dno literackie’). To audiobook, który wywołuje emocje, choć często są to emocje porównywalne z oglądaniem wypadku samochodowego – wiesz, że nie powinieneś, ale nie możesz oderwać wzroku… w tym przypadku uszu.

Dla mnie jako krytyka najbardziej fascynujące jest to, jak ‘365 dni’ odzwierciedla nasze kulturowe rozdarcie. Z jednej strony mamy feminizm i #MeToo, z drugiej – marzenia o dominującym ‘alfasamcu’ rodem z mafijnych fantazji. Lipińska trafiła w czuły punkt współczesnej kobiecej (i nie tylko) wyobraźni, choć zrobiła to z gracją czołgu na polu minowym.

Czy polecam? Hm… to zależy. Jeśli szukasz audiobooka, który zmusi cię do regularnego przewracania oczami i komentowania na głos (‘Serio? To ma być romantyzm?’), to tak. Jeśli jednak oczekujesz literackiej głębi, autentycznego napięcia erotycznego czy choćby spójnej charakterystyki postaci – poszukaj gdzie indziej. Może ‘Wojna polsko-ruska’ w wersji audio? Przynajmniej tam wiesz, że prowokacja jest zamierzona.

Osobiste refleksje? Po przesłuchaniu ‘365 dni’ czułem się jak po maratonie telenowel – emocjonalnie wyczerpany, intelektualnie zniesmaczony, ale jakoś… oczyszczony. To audiobook, który nie pozostawia obojętnym, choć często wywołuje ochotę na długi prysznic z wybielaczem. I może właśnie w tym tkwi jego ‘geniusz’ – zmusza do reakcji, dyskusji, krytyki. A w dzisiejszym świecie, gdzie większość kultury konsumujemy bezrefleksyjnie, to wcale nie takie małe osiągnięcie.

Wasz (wciąż nieco wstrząśnięty) kulturowy przewodnik, Tomasz Wiśniewski. PS. Jeśli jednak zdecydujecie się na tę podróż, miejcie pod ręką coś mocnego do picia. I może numer do terapeuty.