45: Książę czarnych sal – Margit Sandemo audiobook – Tajemnica, która wciąga jak czarna otchłań!

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury Fantasy i Słuchacze Audiobooków,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z ‘Sagą o Ludziach Lodu’ Margit Sandemo podczas moich studiów nad skandynawską literaturą popularną, nie spodziewałem się, że ta seria stanie się tak istotnym punktem odniesienia w moich badaniach nad współczesną fantastyką historyczną. ’45: Książę czarnych sal’, jako czterdziesta piąta część tego monumentalnego cyklu, stanowi szczególnie interesujący przypadek do analizy – zarówno pod względem ewolucji stylu autorki, jak i rozwoju uniwersum Ludzi Lodu.

Pamiętam, jak podczas konferencji naukowej w Krakowie dyskutowaliśmy z kolegami skandynawistami o fenomenie popularności Sandemo w Polsce. To właśnie wtedy uświadomiłem sobie, jak mistrzowsko łączy ona elementy fantasy z głębokim zakorzenieniem w realiach historycznych. W ‘Księciu czarnych sal’ ten zabieg jest szczególnie widoczny – postać Friedricha Heinricha (Lynxa) zyskuje nowe, mroczne oblicze, a Marco, jeden z potomków Ludzi Lodu, staje przed wyzwaniem, które wystawia na próbę nie tylko jego moce, ale i człowieczeństwo.

Z literackiego punktu widzenia, najciekawszy w tej części wydaje się motyw ograniczenia – Marco musi stawić czoła Lynxowi nie korzystając ze swojej najsilniejszej broni. To genialne posunięcie narracyjne, które zmusza bohatera (i słuchacza) do przemyślenia natury prawdziwej siły. Sandemo, jak zwykle, balansuje na granicy między baśniowością a psychologiczną głębią, co w połączeniu z XVII-wiecznym skandynawskim kolorytem tworzy wyjątkową mieszankę.

Jeśli chodzi o warstwę audio, interpretacja Sylwii Nowiczewskiej zasługuje na szczególną pochwałę. Jako badacz zajmujący się również performatywnym wymiarem literatury, doceniam jej umiejętność oddania zarówno mrocznego klimatu powieści, jak i zróżnicowania głosów licznych postaci. Scena konfrontacji Marco z Lynxem w jej wykonaniu to prawdziwy majstersztyk aktorski – słychać w niej całe spektrum emocji, od zimnej determinacji po stłumioną wściekłość. Nowiczewska ma szczególny dar budowania napięcia poprzez modulację głosu, co w połączeniu z wartką akcją powieści sprawia, że osiem godzin słuchania mija niepostrzeżenie.

Niestety, jako krytyk muszę zauważyć, że seria zaczyna wykazywać pewne oznaki zmęczenia materiałem. Podczas gdy pierwsze tomy zachwycały świeżością i dynamiką, ‘Książę czarnych sal’ momentami wpada w schematyzm – zwłaszcza w wątkach romantycznych, które zdają się powielać znane już wzorce. To ciekawy fenomen, który obserwujemy często w tak rozbudowanych cyklach – balans między spójnością świata przedstawionego a rutyną bywa trudny do utrzymania.

Porównując tę część do innych dzieł z gatunku fantasy historycznego, warto zwrócić uwagę na podobieństwa do ‘Trylogii Husyckiej’ Sapkowskiego – zarówno w podejściu do materiału historycznego, jak i w konstrukcji postaci uwikłanych w walkę między dobrem a złem. Sandemo jednak pozostaje bardziej wierna konwencji baśniowej, podczas gdy Sapkowski częściej sięga po groteskę i ironię.

Dla nowych słuchaczy polecam rozpoczęcie od wcześniejszych części sagi – ‘Książę czarnych sal’ to pozycja raczej dla wtajemniczonych, którzy śledzą losy rodu Ludzi Lodu od dawna. Jeśli jednak ktoś szuka dobrze wykonanego audiobooku fantasy z mrocznym klimatem i nie boi się rozbudowanej mitologii, ta pozycja z pewnością go nie zawiedzie. Szczególnie warto zwrócić uwagę na sposób, w jaki autorka łączy wątki nadprzyrodzone z realiami historycznymi – to lekcja pisarskiego rzemiosła.

Z perspektywy badacza literatury popularnej, ‘Saga o Ludziach Lodu’ pozostaje fascynującym przypadkiem recepcji skandynawskiej fantastyki w Polsce. Fenomen jej popularności – widoczny także w licznych entuzjastycznych recenzjach tego audiobooku – zasługuje na osobne studium. Być może klucz tkwi w tym, że Sandemo mówi uniwersalnym językiem mitów i archetypów, który trafia do czytelników (i słuchaczy) niezależnie od szerokości geograficznej.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak