99 ofiar Tytusa Mayera – Marcel Moss audiobook – Mroczna tajemnica, która wciąga jak otchłań

Opis

Drodzy miłośnicy mrocznych zakamarków ludzkiej psychiki i literackich niespodzianek,

Gdy tylko moje uszy pochłonęły pierwsze zdania audiobooka „99 ofiar Tytusa Mayera” Marcela Mossa w interpretacji Filipa Kosiora, poczułem ten charakterystyczny dreszcz, który towarzyszy mi od czasów, gdy jako student psychologii kryminalnej po raz pierwszy zetknąłem się z przypadkiem „Rzeźnika z Podhala”. Ta powieść to nie tylko kolejna pozycja w gatunku kryminału psychologicznego – to prawdziwa podróż w głąb ciemności, która czai się na dnie ludzkiej duszy.

Marcel Moss, niczym współczesny wersja Hoffmana, splata w tej historii wątki, które od lat fascynują mnie zarówno jako badacza folkloru, jak i miłośnika literatury grozy. Jego Tytus Mayer to postać, która mogłaby równie dobrze wyjść z baśni braci Grimm – tyle że w tych baśniach wilk pożerał tylko Czerwonego Kapturka, a nie kilkadziesiąt niewinnych istnień. Autor mistrzowsko balansuje na granicy między psychologiczną analizą a czystym horrorem, przypominając mi moje własne badania nad słowiańskimi wierzeniami w demony, które przybierają ludzką postać.

Filip Kosior jako narrator to strzał w dziesiątkę. Jego głos, niczym mroczny szept zza grobu, idealnie oddaje klimat powieści. Szczególnie zapadła mi w pamięć scena, gdy Mayer opisuje swoje pierwsze morderstwo – Kosior moduluje głos w taki sposób, że niemal czułem zapach krwi i słyszałem odgłosy walki. To właśnie w takich momentach przypomina mi się, dlaczego audiobooki potrafią być potężniejszym doświadczeniem niż tradycyjna lektura. Jego interpretacja Julii Karpiel jest równie przekonująca – słychać w niej tę mieszankę determinacji i rosnącego przerażenia, które towarzyszy każdemu, kto zbyt blisko przygląda się złu.

Powieść Mossa porusza temat, który od lat jest przedmiotem moich badań – jak trauma z dzieciństwa może kształtować potwora. Mayer, podobnie jak wielu prawdziwych seryjnych morderców, których przypadki analizowałem, jest zarówno katem, jak i ofiarą. Autor nie próbuje go usprawiedliwiać, ale pokazuje, jak cienka jest granica między człowiekiem a potworem. Ta ambiwalencja przypomina mi dyskusje, które toczyłem ze studentami podczas moich wykładów o psychopatologii – czy zło jest wrodzone, czy może jest produktem okoliczności?

Technicznie, audiobook jest wykonany znakomicie. Dźwięk jest czysty, a tempo narracji idealnie dopasowane do nastroju powieści. Brak tu irytujących przesterowań czy nagłych zmian głośności, które potrafią zepsuć nawet najlepszą historię. Produkcja Wydawnictwa Filia zasługuje na uznanie – to poziom, który przywodzi na myśl najlepsze słuchowiska Polskiego Radia z lat 80., gdy każdy dźwięk był starannie przemyślany.

Jedynym elementem, który mógłby budzić pewne zastrzeżenia, jest nieco przewidywalny zwrot akcji w finale. Jako wieloletni konsument literatury grozy wyczułem pewne tropy już w połowie książki. Ale może to właśnie moja zawodowa deformacja – gdy spędza się życie na analizowaniu zbrodni, trudno być zaskoczonym nawet przez najbardziej wymyślnego literackiego mordercę.

Dla kogo jest ta pozycja? Z pewnością dla miłośników mocnych wrażeń, którzy nie boją się zajrzeć w otchłań ludzkiej psychiki. Dla fanów polskiego kryminału psychologicznego w stylu Krajewskiego czy Miłoszewskiego. Ale także dla tych, którzy – podobnie jak ja – widzą w takich historiach coś więcej niż tylko rozrywkę – materiał do refleksji nad naturą zła i cienką granicą między normalnością a patologią.

Z mrocznymi pozdrowieniami z krainy literackich potworów i psychologicznych zagadek,
Piotr Czarny