Berlin, późne lato – Grzegorz Kozera audiobook – Miłość w cieniu totalitaryzmu

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Wnikliwi Słuchacze Audiobooków,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem “Berlin, późne lato” Grzegorza Kozery, drugim tomem jego “Trylogii niemieckiej”, od razu poczułem, że to nie będzie zwykła lektura. Jako badacz literatury polskiej XX wieku, szczególnie wrażliwy na dzieła osadzone w trudnych okresach historycznych, sięgnąłem po tę pozycję z mieszanką ciekawości i pewnej obawy. Czy autorowi uda się oddać złożoność moralną czasów wojny? Czy nie popadnie w czarno-białe schematy? Już po pierwszych minutach słuchania wiedziałem, że trafiłem na coś wyjątkowego.

Powieść Kozery, osadzona w Berlinie sierpnia 1943 roku, to literacki majstersztyk w oddaniu atmosfery miasta dławionego przez nazistowski reżim. Główny bohater, Otto Peters – wdowiec, były pisarz zmuszony do milczenia, pracujący w księgarni – to postać niezwykle prawdziwa w swojej złożoności. Jego wewnętrzne rozdarcie między chęcią przetrwania a potrzebą zachowania człowieczeństwa przypomina mi dyskusje, które prowadziłem ze studentami podczas moich seminariów o literaturze wojennej. Jak często pytaliśmy: “Co ja bym zrobił na jego miejscu?”

Janusz Zadura jako lektor to absolutne mistrzostwo świata. Jego głos, niczym dobry koniak, ma tę właściwość, że z każdą minutą staje się bogatszy i bardziej wciągający. Sposób, w jaki oddaje emocje Petersa – od stłumionego bólu po nagłe przebłyski nadziei – zasługuje na najwyższe uznanie. Szczególnie poruszyła mnie scena, gdy Otto po raz pierwszy spotyka Halinę, polską uciekinierkę. Zadura potrafi oddać tę mieszankę strachu, fascynacji i niepewności, że aż ciarki przechodzą po plecach.

Z literackiego punktu widzenia, Kozera dokonuje tu ciekawego zabiegu – pokazuje Berlin nie tylko jako centrum nazistowskiej machiny, ale także jako miasto zwykłych ludzi, którzy próbują jakoś żyć w tych nieludzkich czasach. Przypomina mi to nieco “Dziennik” Hanny Lévy-Hass, gdzie również mamy do czynienia z próbą zachowania normalności w obliczu piekła. Autor świetnie balansuje między opisem historycznych realiów a uniwersalną opowieścią o ludzkich wyborach.

Wątek romansu między Ottonem a Haliną mógłby być łatwym chwytem melodramatycznym, ale Kozera traktuje go z godną podziwu powagą i wyczuciem. To nie jest “miłość pokonująca wszystko”, ale raczej krucha nić porozumienia między dwojgiem ludzi złamanych przez historię. Słuchając tych scen, przypominałem sobie moje wizyty w Berlinie – jak dziś, spacerując po tych samych ulicach, trudno wyobrazić sobie tamten koszmar.

Technicznie, audiobook stoi na wysokim poziomie. Dźwięk jest czysty, bez zbędnych szmerów, a tempo narracji idealnie dopasowane do nastroju powieści. Wydawnictwo Dobra Literatura/Storyside jak zwykle nie zawiodło pod względem jakości produkcji.

Jedynym drobnym minusem, jeśli już szukać haczyka, jest momentami zbyt powolne tempo rozwoju akcji w środkowych partiach książki. Ale może to właśnie zaleta – pozwala lepiej wczuć się w atmosferę oczekiwania i niepewności, która towarzyszyła ludziom w tamtych czasach.

Dla miłośników literatury wojennej “Berlin, późne lato” to pozycja obowiązkowa. Dla tych, którzy dopiero zaczynają przygodę z tym gatunkiem – doskonałe wprowadzenie. Po skończeniu słuchania od razu sięgnąłem po pierwszy tom trylogii, a teraz z niecierpliwością czekam na trzeci.

Co szczególnie cenne, audiobook ten nie tylko opowiada historię, ale zmusza do refleksji. Ile z tamtych mechanizmów społecznych widzimy dziś? Jak daleko byśmy się posunęli, by przetrwać? To pytania, które zostają z słuchaczem długo po zakończeniu ostatniego rozdziału.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak