Bezkrólewie – Karol Bunsch audiobook – Intrigi, zdrady i tajemnica Piastów

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Historii,

Gdy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook “Bezkrólewie” Karola Bunscha, piąty tom słynnych “Powieści Piastowskich”, miałem przed sobą nie tylko kolejną pozycję z cyklu, ale prawdziwą podróż w czasie do jednego z najbardziej tajemniczych okresów polskiego średniowiecza. Jako badacz literatury, który spędził lata analizując związki między historią a fikcją literacką, z niecierpliwością oczekiwałem tej interpretacji Marcina Popczyńskiego. I muszę przyznać, że już od pierwszych minut nagrania poczułem się, jakbym uczestniczył w tajemniczej naradzie możnowładców w mrocznych komnatach piastowskiego grodu.

Bunsch, mistrz polskiej powieści historycznej, zabiera nas w lata 1034-1039, okres tak zwany “bezkrólewia”, gdy po śmierci Mieszka II młode państwo Piastów przeżywa swój pierwszy poważny kryzys. Autor, niczym doświadczony archeolog słowa, wydobywa z mroków historii postać Bolesława – domniemanego syna Mieszka II i nałożnicy, który staje na czele buntu przeciwko rządom Rychezy i chrześcijaństwu. To właśnie w tej złożonej postaci, rozdartej między ambicją a odpowiedzialnością, tradycją a nowoczesnością, Bunsch znajduje doskonały punkt zaczepienia dla swojej opowieści o władzy, wierze i tożsamości.

Z perspektywy badacza literatury szczególnie fascynujące jest obserwowanie, jak Bunsch balansuje między faktami historycznymi a literacką fikcją. Przypomina mi to moje własne doświadczenia z analizą powieści historycznych podczas seminariów uniwersyteckich, gdy dyskutowaliśmy o tym, gdzie kończy się historia, a zaczyna literatura. Bunsch, podobnie jak Kraszewski w “Starej Baśni”, potrafi tchnąć życie w suche fakty kronikarskie, tworząc pulsujący świat pełnokrwistych postaci.

Marcin Popczyński jako narrator dokonuje prawdziwej alchemii głosu. Jego baryton, czasem mroczny i pełen napięcia, czasem liryczny i refleksyjny, idealnie oddaje klimat powieści. Szczególnie udane są sceny zbiorowe – Popczyński z niezwykłą precyzją różnicuje głosy poszczególnych postaci, od szorstkiego rycerza po subtelną Rychezę. Jego interpretacja sprawia, że słuchacz niemal czuje zapach dymu z palenisk i chłód kamiennych murów piastowskich grodów.

Analizując treść, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych wątków. Po pierwsze, Bunsch mistrzowsko przedstawia mechanizmy władzy – jak krucha jest jej struktura i jak łatwo może runąć w chaosie bezkrólewia. Po drugie, fascynująco ukazuje konflikt między starym a nowym porządkiem, między pogaństwem a chrześcijaństwem. Wreszcie, wątki osobiste bohaterów – ich ambicje, lęki i dylematy – splatają się z wielką historią, tworząc uniwersalną opowieść o naturze ludzkiej.

Porównując “Bezkrólewie” z innymi częściami cyklu, widzimy ewolucję stylu Bunscha. Jest tu więcej psychologicznej głębi, więcej wątpliwości moralnych. To nie tylko opowieść o bitwach i intrygach, ale przede wszystkim studium władzy i odpowiedzialności. W kontekście współczesnym, audiobook ten nabiera szczególnego znaczenia – w czasach, gdy wartości obywatelskie i narodowa tożsamość znów stają się tematem debaty, słowa Bunscha o potrzebie znajomości własnych korzeni brzmią wyjątkowo aktualnie.

Dla kogo jest ten audiobook? Z pewnością dla miłośników historii, którzy doceniają zarówno wierność faktom, jak i literacką swobodę. Dla tych, którzy chcą zrozumieć, jak kształtowała się polska państwowość. I wreszcie – dla wszystkich, którzy po prostu kochają dobrą opowieść, pełną napięcia, dramatycznych zwrotów akcji i złożonych postaci. 7 godzin i 3 minuty nagrania mijają jak z bicza strzelił, pozostawiając słuchacza z poczuciem, że uczestniczył w czymś wyjątkowym.

Jedynym mankamentem, jeśli można to tak nazwać, jest fakt, że audiobook ten wymaga od słuchacza pewnego skupienia. Bunsch nie ułatwia zadania – jego narracja jest gęsta od historycznych szczegółów i politycznych niuansów. Ale właśnie to stanowi o wartości tego dzieła. To nie jest powieść historyczna “light”, ale prawdziwa intelektualna przygoda.

Kończąc słuchanie, miałem ochotę natychmiast sięgnąć po kolejny tom cyklu. I to chyba najlepsza rekomendacja – kiedy historia sprzed tysiąca lat potrafi wzbudzić tak żywe emocje i pozostawić tak wyraźny ślad w pamięci, to znaczy, że mamy do czynienia z literaturą najwyższej próby. W interpretacji Popczyńskiego zaś zyskuje ona nowy wymiar, stając się niemal teatralnym doświadczeniem.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak