Błękitny zamek – Lucy Maud Montgomery audiobook – Magiczna przemiana i miłość, która wyzwala

Opis

Drodzy miłośnicy literackich podróży, których serca biją szybciej na dźwięk dobrze opowiedzianej historii,

Gdy po raz pierwszy sięgnęłam po audiobook „Błękitny zamek” Lucy Maud Montgomery w interpretacji Anny Ryźlak, nie spodziewałam się, że ta ponad sześciogodzinna podróż tak głęboko zapadnie mi w pamięć. Jako krytyczka przyzwyczajona do analizowania tekstów pod mikroskopem teorii literackich, zaskoczyła mnie siła, z jaką ta pozornie lekka opowieść potrafiła poruszyć struny mojej wrażliwości. To właśnie ta ambiwalencja – między akademickim dystansem a osobistym zaangażowaniem – stała się punktem wyjścia dla mojej refleksji.

Montgomery, znana polskim czytelnikom głównie dzięki serii o Ani z Zielonego Wzgórza, w „Błękitnym zamku” kreśli portret kobiety, której doświadczenia rezonują z uniwersalnym ludzkim pragnieniem autentyczności. Historia Valancy Stirling – kobiety uwięzionej w klatce społecznych konwenansów, która dopiero pod presją śmiertelnej diagnozy znajduje odwagę, by żyć – przypomniała mi dyskusje, jakie prowadziłam z koleżankami po fachu podczas konferencji o literaturze kobiecej. Jak często same, pod pozorem profesjonalnego obiektywizmu, tłumiliśmy swoje głosy? Valancy staje się tu symbolem wyzwolenia nie tylko z rodzinnych więzów, ale i z wewnętrznych ograniczeń.

Anna Ryźlak, której głos już wcześniej miałam przyjemność znać z innych audiobooków, dokonuje tu prawdziwej alchemii słowa. Jej interpretacja to nie tylko poprawne odczytanie tekstu, ale pełnokrwista kreacja aktorska. Gdy Valancy wypowiada swoje buntownicze „dość!”, słychać w głosie lektorki całą paletę emocji – od stłumionego przez lata gniewu po wyzwalającą ulgę. Szczególnie urzekło mnie, jak Ryźlak oddaje ewolucję bohaterki: od stłumionej, niemal szeptanej frazy w pierwszych rozdziałach, po coraz śmielsze, pełne barw modulacje w momentach jej duchowego przebudzenia.

Technicznie, wydanie Wydawnictwa Błysk stoi na wysokim poziomie. Brak zakłóceń w nagraniu, odpowiednie tempo czytania (1x wydaje się optymalne, by uchwycić niuanse prozy Montgomery) oraz precyzyjne rozgraniczenie dialogów sprawiają, że słuchacz może w pełni oddać się narracji. To ważne, bo „Błękitny zamek” to powieść, w której szczegóły mają znaczenie – czy to opis błękitnej poszewki na poduszkę, czy szelest liści na wyspie Valancy.

Porównując tę powieść do innych dzieł Montgomery, widzę wyraźną linię rozwojową. Jeśli „Ania z Zielonego Wzgórza” była literackim odpowiednikiem soczystego jabłka – słodkiego, ale nieco naiwnego – to „Błękitny zamek” to dojrzałe wino o złożonym bukiecie. Podobnie jak w twórczości naszej rodzimej Orzeszkowej, mamy tu głęboką psychologizację postaci i krytykę społecznych norm, ale podaną w lżejszej, bardziej romantycznej formie.

Czy są w tym audiobooku elementy, które mogłyby być lepsze? Jako pedantka literacka zwróciłam uwagę na pewną schematyczność wątku miłosnego – typową dla literatury początku XX wieku idealizację uczucia. Jednak Ryźlak swoją interpretacją nadaje tej konwencji świeżości, sprawiając, że nawet najbardziej patetyczne wyznania brzmią wiarygodnie.

„Błękitny zamek” w formie audiobooka to szczególna uczta – zarówno dla ucha, jak i ducha. To historia, która – podobnie jak ukochana przeze mnie proza Tokarczuk – bawi się granicami między realizmem a baśniowością. Słuchając jej podczas wieczornych spacerów nad Wisłą, często łapałam się na tym, że świat Valancy i mój nagle się przenikały. Czyż nie o to właśnie chodzi w dobrej literaturze?

Z literackim pozdrowieniem, które łączy akademicką precyzję z czytelniczą pasją,
Zofia Kowalska