Cywilizacja Słowian – Kamil Janicki audiobook – Tajemnice największego ludu Europy

Opis

Szanowni Miłośnicy Słowiańskiej Kultury i Historii,

Gdy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook „Cywilizacja Słowian” Kamila Janickiego, moje oczekiwania były podwójne – jako badacz literatury spodziewałem się rzetelnego opracowania historycznego, a jako słuchacz – przyjemnego doświadczenia dźwiękowego. I muszę przyznać, że w obu tych aspektach dzieło to mnie nie zawiodło, choć – jak to zwykle bywa – znalazło się kilka elementów, które skłoniły mnie do głębszej refleksji.

Zacznijmy od warstwy merytorycznej. Janicki, znany z takich bestsellerów jak „Pańszczyzna” czy „Warcholstwo”, po raz kolejny udowadnia, że potrafi przystępnie opowiadać o złożonych zagadnieniach historycznych. Jego najnowsza książka to próba zmierzenia się z utrwalonymi stereotypami na temat Słowian – ludu, który przez wieki postrzegany był jako „prymitywny”, a jednak zdołał stworzyć jedną z największych wspólnot językowych Europy. Autor prowadzi nas przez meandry słowiańskich dziejów, od zagadkowych prapoczątków, przez okres kształtowania się odrębnej cywilizacji, aż po moment, gdy Słowianie stają się znaczącą siłą na kontynencie.

Co szczególnie cenne, Janicki nie poprzestaje na suchym wykładzie faktów. Stara się pokazać, jak Słowianie byli postrzegani przez współczesnych im kronikarzy (często niechętnie), jak rozwijała się ich kultura i wreszcie – co stanowiło o ich sile, pozwalającej przeciwstawić się zarówno Germanom, jak i azjatyckim koczownikom. Te rozważania nabierają szczególnego znaczenia w kontekście współczesnych dyskusji o słowiańskiej tożsamości.

Jako badacz literatury szczególnie doceniam sposób, w jaki autor łączy różne perspektywy – historyczną, archeologiczną, językoznawczą – tworząc spójną, choć miejscami dyskusyjną narrację. Warto jednak zauważyć, że – jak słusznie wskazują niektórzy recenzenci – Janicki czasem zdaje się faworyzować źródła pisane nad odkryciami archeologicznymi. To podejście może budzić wątpliwości, zwłaszcza gdy mowa o wczesnych etapach słowiańskiej historii, gdzie archeologia często mówi więcej niż kroniki.

Przechodząc do warstwy audiobookowej – Maciej Więckowski jako lektor sprawdził się znakomicie. Jego głos, donośny i wyraźny, idealnie nadaje się do tego typu literatury. Więckowski potrafi utrzymać odpowiednie tempo narracji, akcentując kluczowe fragmenty bez popadania w przesadną teatralność. To ważne, bo „Cywilizacja Słowian” to pozycja wymagająca skupienia, a lektor, zamiast rozpraszać, pomaga w jej odbiorze. Szczególnie udane są fragmenty, w których czyta cytaty z dawnych kronik – Więckowski umiejętnie oddaje wtedy różnicę między główną narracją a przytaczanymi źródłami.

Słuchając tego audiobooka, nie mogłem oprzeć się wspomnieniom z moich studiów, gdy po raz pierwszy zetknąłem się z podobną problematyką na seminarium z historii literatury staropolskiej. Pamiętam, jak profesor pytał nas wtedy: „Czy Słowianie stworzyli własną cywilizację, czy tylko adaptowali obce wzorce?”. Dyskusja, jaka się wówczas wywiązała, była równie żywa, co ta, którą prowokuje Janicki. I podobnie jak wtedy, tak i teraz trudno o jednoznaczną odpowiedź – ale samo stawianie takich pytań jest niezwykle cenne.

Jeśli chodzi o konstrukcję audiobooka, Wydawnictwo Poznańskie zadbało o wysoką jakość produkcji. Dźwięk jest czysty, bez zbędnych szmerów czy przesterowań, co przy jedenastogodzinnym słuchaniu ma niemałe znaczenie. Jedynym mankamentem – typowym zresztą dla wielu audiobooków – jest brak możliwości łatwego powrotu do szczególnie interesujących fragmentów. W przypadku książki drukowanej wystarczy zaznaczyć stronę, tutaj zaś trzeba polegać na skrótach lub własnej pamięci.

Porównując „Cywilizację Słowian” do podobnych pozycji na rynku, widzę wyraźnie, że Janicki stara się znaleźć złoty środek między naukową rzetelnością a przystępnością. To nie jest podręcznik akademicki, ale też nie powierzchowna opowieść „dla każdego”. Autor nie unika trudnych tematów (jak choćby kwestia słowiańskiego niewolnictwa czy wewnętrznych podziałów), ale przedstawia je w sposób, który nie przytłacza nadmiarem specjalistycznej terminologii.

Komu szczególnie poleciłbym to nagranie? Z pewnością osobom zainteresowanym historią Słowian, które dopiero zaczynają swoją przygodę z tym tematem. Dla bardziej zaawansowanych czytelników niektóre fragmenty mogą wydać się zbyt ogólnikowe, ale i oni znajdą tu ciekawe interpretacje warte rozważenia. To także doskonała propozycja dla tych, którzy – jak ja – cenią sobie możliwość obcowania z wartościową literaturą podczas codziennych czynności, czy to w podróży, czy podczas spaceru.

Podsumowując, „Cywilizacja Słowian” w interpretacji Macieja Więckowskiego to udana próba przybliżenia słuchaczom złożonej i fascynującej historii naszych przodków. Mimo pewnych uproszczeń i dyskusyjnych tez, jakie czasem pojawiają się w narracji, audiobook ten stanowi wartościową pozycję, która zasługuje na uwagę nie tylko miłośników historii, ale każdego, kto chce lepiej zrozumieć korzenie słowiańskiej kultury.

Z literackim pozdrowieniem,nAdam Nowak