Daleko od Babiej Góry – Irena Małysa audiobook – Mroczne sekrety Śląska czekają!

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Kryminałów,

Gdy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook „Daleko od Babiej Góry” Ireny Małysy, nie spodziewałem się, że ta powieść tak głęboko zapadnie mi w pamięć. Jako badacz literatury polskiej często analizuję, w jaki sposób współcześni autorzy czerpią z lokalnych tradycji i historii, tworząc uniwersalne opowieści. Ta książka stanowi doskonały przykład takiego zabiegu – łącząc wciągającą fabułę kryminalną z bogatym tłem obyczajowym i historycznym Śląska.

Akcja trzeciej części serii o Baśce Zajdzie przenosi nas z beskidzkich krajobrazów do industrialnych Mysłowic, gdzie bohaterka przybywa na pogrzeb ciotki. Już sam ten zabieg przestrzenny – z małej Zawoi do dużego miasta – przypomniał mi moje własne doświadczenia z dzieciństwa, gdy jako chłopak z małej miejscowości pierwszy raz znalazłem się w Krakowie. Podobnie jak Baśka, byłem wówczas zafascynowany i onieśmielony wielkomiejską przestrzenią, która wydawała się pełna tajemnic.

Powieść Małysy działa na wielu poziomach. Z jednej strony mamy klasyczny kryminał – zaginięcie nastolatki, śledztwo prowadzone przez główną bohaterkę, stopniowe odkrywanie mrocznych sekretów. Z drugiej strony – to głęboko zakorzeniona w śląskiej rzeczywistości opowieść o tożsamości, pamięci i trudnych wyborach. Autorka mistrzowsko wykorzystuje lokalny koloryt, wplatając w narrację elementy gwary śląskiej i specyficzną mentalność mieszkańców tego regionu.

Masza Bogucka jako narratorka doskonale oddaje ten klimat. Jej interpretacja jest niezwykle sugestywna – potrafi zarówno oddać twardy charakter śląskich kobiet, jak i delikatność emocjonalnych scen. Szczególnie udane są fragmenty czytane gwarą, które dodają autentyczności całej opowieści. Bogucka świetnie różnicuje głosy poszczególnych postaci, co w audiobooku trwającym prawie 11 godzin jest nie lada wyczynem.

Z literackiego punktu widzenia warto zwrócić uwagę na sposób, w jaki Małysa konstruuje postać głównej bohaterki. Baśka Zajda to postać z krwi i kości – z jednej strony twarda policjantka, z drugiej – kobieta zmagająca się z własnymi demonami przeszłości. Jej powrót na Śląsk staje się nie tylko okazją do rozwikłania kryminalnej zagadki, ale także podróżą w głąb siebie, próbą uporania się z traumami.

Ciekawym zabiegiem jest też sposób, w jaki autorka łączy wątki współczesne z historycznymi. Historia emigracji śląskich górników, trudne relacje polsko-niemieckie, przemysłowa przeszłość regionu – wszystkie te elementy splatają się z główną fabułą, nadając jej dodatkową głębię. To przypomina mi najlepsze tradycje polskiej prozy, gdzie tło historyczne nie jest jedynie dekoracją, ale aktywnym uczestnikiem wydarzeń.

Nie sposób nie docenić też warsztatu autorki w budowaniu napięcia. Choć powieść ma momenty bardziej refleksyjne (jak sceny remontu mieszkania, które niektórym mogą się wydawać zbyt szczegółowe), to ogólne tempo narracji jest dobrze wyważone. Zwroty akcji są zaskakujące, ale nie wydają się naciągane – co w kryminałach bywa częstym problemem.

Porównując „Daleko od Babiej Góry” z innymi współczesnymi polskimi kryminałami, można dostrzec pewne podobieństwa do prozy Marcina Wrońskiego czy Zygmunta Miłoszewskiego. Podobnie jak ci autorzy, Małysa potrafi wykorzystać lokalny koloryt do stworzenia uniwersalnej opowieści o ludzkich namiętnościach i słabościach. Jednak jej styl jest bardziej intymny, bliższy tradycji powieści obyczajowej niż hardboiled.

Dla słuchaczy, którzy dopiero zaczynają przygodę z serią o Baśce Zajdzie, warto zaznaczyć, że choć „Daleko od Babiej Góry” można czytać jako oddzielną powieść, to jednak pełnię doświadczenia zapewni zapoznanie się z poprzednimi częściami („Zanim umilkły dzwony” i „Gdzie śpiewają drzewa”). Pozwoli to lepiej zrozumieć ewolucję głównej bohaterki i jej motywacje.

Jako doświadczony słuchacz audiobooków muszę przyznać, że produkcja Wydawnictwa Kobiecego stoi na wysokim poziomie. Jakość dźwięku jest znakomita, a interpretacja Maszy Boguckiej – naprawdę wyróżniająca się na tle innych polskich lektorów. To szczególnie ważne w przypadku powieści tak mocno osadzonych w lokalnym kolorycie – niewłaściwa interpretacja mogłaby zniszczyć cały klimat.

Reflektując nad swoim doświadczeniem słuchania tego audiobooka, muszę przyznać, że „Daleko od Babiej Góry” to jedna z tych powieści, które zostają z czytelnikiem na dłużej. Nie tylko ze względu na wciągającą fabułę, ale także dzięki głębi psychologicznej postaci i autentycznemu odmalowaniu śląskiej rzeczywistości. To literatura, która bawi, wzrusza i skłania do refleksji – a przecież właśnie o to chodzi w dobrych kryminałach.

Dla kogo będzie to idealna lektura? Z pewnością dla miłośników kryminałów z dobrze zarysowanym tłem społecznym, dla osób zainteresowanych śląską kulturą i historią, a także dla tych, którzy cenią sobie powieści o silnych kobietach. To także doskonały wybór na długie jesienne wieczory – gdy za oknem szaro i ponuro, historia Baśki Zajdy potrafi porządnie rozgrzać wyobraźnię.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak