Dla dobra dzieci – Leone Milton audiobook – Wstrząsająca prawda o dzieciach uwięzionych w domowym piekle

Opis

Drodzy Miłośnicy Literatury Faktu i Wrażliwych Opowieści,

Gdy po raz pierwszy sięgnęłam po audiobook „Dla dobra dzieci” Leone Milton w interpretacji Gayi Rosy, nie spodziewałam się, że ta historia wstrząśnie mną tak głęboko. Jako krytyczka przyzwyczajona do analizowania tekstów przez pryzmat konstrukcji narracyjnej i socjologicznych kontekstów, tym razem znalazłam się w sytuacji, gdzie zimna analiza ustąpiła miejsca ludzkiemu poruszeniu.

Przypomniała mi się moja wizyta w Szwecji przed laty, gdy zachwycałam się tamtejszym modelem państwa opiekuńczego. Jakże ironicznie brzmi teraz ta historia o dzieciach z Ystad, które – w samym sercu skandynawskiego dobrobytu – zostały pozbawione podstawowych praw. Milton, z wykształcenia socjolożka, prowadzi nas przez tę mroczną opowieść z dziennikarską precyzją, ale i z niezwykłą wrażliwością. Jej styl przypomina mi najlepsze tradycje polskiego reportażu – gdzieś pomiędzy Hanny Krall a Ryszardem Kapuścińskim – gdzie suchy fakt staje się punktem wyjścia do uniwersalnej refleksji o naturze zła.

Gaya Rosa jako narratorka dokonała czegoś niezwykłego. Jej głos – początkowo neutralny, reporterski – stopniowo wypełnia się emocjami, które jednak nigdy nie przekraczają granicy taniej sensacji. Szczególnie poruszające były fragmenty, gdy czytała wypowiedzi dzieci – tu Rosa zastosowała delikatne modulacje głosu, które nie epatowały patosem, a jednak pozwalały usłyszeć niewypowiedziany lęk. Jako wieloletnia recenzentka audiobooków rzadko spotykam tak doskonałe wyczucie proporcji między zaangażowaniem a dystansem.

Książka Milton prowokuje do pytań wykraczających poza konkretny przypadek. Czytając o „pastorze” z Ystad czy matce ukrywającej córkę przez dwie dekady, nie mogłam nie myśleć o polskich realiach. Ile jest takich zamkniętych światów w naszym kraju? Jak często „dla dobra dzieci” staje się wymówką dla przemocy? Autorce udało się uniknąć łatwych ocen – pokazuje systemowe zaniedbania, ale też pułapki nadmiernej ingerencji państwa w życie rodzin. Ten balans jest szczególnie ważny w kontekście polskich debat o prawach rodzicielskich.

Technicznie audiobook stoi na wysokim poziomie. Produkcja Word Audio Publishing zapewnia doskonałą jakość dźwięku, a tempo narracji (5 godzin 11 minut) pozwala na przyswojenie nawet najbardziej złożonych fragmentów. Tłumaczenie Agaty Teperek brzmi naturalnie, bez sztywności charakterystycznej dla niektórych przekładów literatury faktu.

Jedynym mankamentem, który zauważyłam, jest pewna nierówność w rozwoju wątków. Podczas gdy historia rodziny z Ystad została przedstawiona wyczerpująco, dwa pozostałe przypadki potraktowano nieco po macoszemu. Szkoda, bo przy takiej wrażliwości autorki na szczegół, te fragmenty mogły wnieść jeszcze więcej do ogólnej refleksji.

„Dla dobra dzieci” to ważny głos w dyskusji o granicach wolności rodzicielskiej i odpowiedzialności społeczeństwa. Milton nie daje łatwych odpowiedzi, ale jej książka – szczególnie w tak znakomitej interpretacji audio – zmusza do myślenia. To literatura faktu w najlepszym wydaniu: rzetelna, ale nie pozbawiona literackiej finezji, wstrząsająca, ale nie manipulująca emocjami.

Z literackim pozdrowieniem,
Zofia Kowalska