Duma i gniew. Uciekinierzy – Joanna Jax audiobook – Wciągająca podróż przez zdradę i tajemnice XVIII wieku

Opis

Drodzy miłośnicy literatury i historii,

Joanna Jax, mistrzyni epickich sag historycznych, w swojej najnowszej powieści „Duma i gniew. Uciekinierzy” sięga po jeden z najbardziej burzliwych okresów w dziejach Rzeczypospolitej – schyłek XVIII wieku, gdy pod ciężarem rozbiorów i wewnętrznych konfliktów chyliła się ku upadkowi nasza państwowość. Audiobook w interpretacji Barbary Liberek to prawdziwa uczta dla zmysłów – głęboko osadzona w realiach epoki opowieść, w której splatają się losy dwóch szlacheckich rodów i tragiczna historia młodego Miłosza Rastawickiego.

Postać Józefa Rastawickiego, królewskiego pisarza sądowego, to znakomity portret oświeceniowego patrioty – człowieka, który wierzy w reformy, edukację i służbę publiczną. Jego marzenia o wielkiej karierze syna na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego nabierają szczególnej wymowy, gdy zestawimy je z rzeczywistością upadającego państwa. Wątek Miłosza, zmuszonego do ucieczki po fałszywym oskarżeniu o morderstwo, staje się metaforą losu całego pokolenia Polaków skazanych na tułaczkę. Autorka z niezwykłą precyzją odtwarza realia ówczesnej Europy – od warszawskich salonów po paryskie bulwary, gdzie młodzi polscy emigranci szukali schronienia i nadziei na lepsze jutro.

Równoległa historia rodów Barszczewskich i Łubieńskich wprowadza do powieści wątek romantyczny, ale też pokazuje mechanizmy funkcjonowania szlachty w przededniu rozbiorów. Zagadkowe zniknięcie Aleksandry Łubieńskiej tuż przed planowanym ślubem z Bogdanem Barszczewskim to tylko wierzchołek góry lodowej rodzinnych tajemnic, które Joanna Jax odsłania z iście sienkiewiczowskim wyczuciem dramaturgii. Szczególnie poruszający jest wątek służącej Matyldy, której postać unaocznia nierówności społeczne epoki.

Barbara Liberek, jedna z najwybitniejszych polskich lektorek, w tej interpretacji sięga po całą paletę środków aktorskich. Jej głos w scenach dworskich intryg nabiera arystokratycznej wyniosłości, by w momentach ucieczki Miłosza stać się pełnym napięcia szeptem. Mistrzowsko operuje pauzą – jak w przejmującej scenie, gdy Józef Rastawicki otrzymuje wiadomość o oskarżeniu syna, gdzie cisza między słowami mówi więcej niż słowa. Warto zwrócić uwagę na jej interpretację dialogów – każda postać ma charakterystyczną barwę głosu, co w połąciku z bogactwem staropolszczyzny w dialogach tworzy niepowtarzalny klimat.

Z literackiego punktu widzenia powieść Joanny Jax to udane połączenie gatunków – mamy tu elementy thrillera sądowego (wątek oskarżenia Miłosza), romansu historycznego (dzieje Aleksandry i Bogdana) oraz powieści drogi (tułaczka głównego bohatera po Europie). Autorka zręcznie wykorzystuje konwencję pamiętnikarską, wplatając autentyczne wydarzenia historyczne, jak np. próby reform Sejmu Wielkiego, które stanowią tło dla prywatnych dramatów bohaterów. Szczególnie udana jest scena w paryskim salonie, gdzie Miłosz spotyka emigrantów dyskutujących o przyszłości Polski – Jax pokazuje tu, jak wielka historia przeplata się z życiem zwykłych ludzi.

Choć niektóre opisy obyczajów szlacheckich mogą wydawać się współczesnemu czytelnikowi zbyt szczegółowe, to właśnie one nadają powieści autentyczności. Warto docenić też drobiazgowość, z jaką autorka odtwarza realia podróży w XVIII wieku – od trudności z przekraczaniem granic po problemy z utrzymaniem incognito.

„Duma i gniew. Uciekinierzy” to więcej niż powieść historyczna – to głęboka refleksja nad naturą ludzką w czasach próby. Joanna Jax nie idealizuje swoich bohaterów, pokazując ich wątpliwości, słabości i wewnętrzne rozterki. Barbara Liberek zaś swoją interpretacją wydobywa z tekstu wszystkie te niuanse, tworząc słuchowisko, które zapada w pamięć. To pozycja obowiązkowa nie tylko dla miłośników historii, ale dla wszystkich, którzy cenią literaturę zmuszającą do refleksji nad uniwersalnymi wartościami: honorem, wiernością i ceną, jaką czasem przychodzi za nie zapłacić.

Z literackim uznaniem, Adam Nowak