Dywan z wkładką – Marta Kisiel audiobook – Morderczo zabawna zagadka w wiejskim klimacie

Opis

Drodzy miłośnicy literackich podróży, zarówno tych poważnych, jak i lekkich jak letni wiatr

Gdy po raz pierwszy zetknęłam się z audiobookiem “Dywan z wkładką” Marty Kisiel, przyznaję, że moje akademickie ja podniosło lekko brew. Kryminał z przymrużeniem oka? Komedia wśród zwłok? Ale cóż – nawet profesorowie literatury potrzebują czasem literackiego oddechu, a ta pozycja okazała się niczym orzeźwiająca lemoniada w upalny dzień. I muszę przyznać, że ta słodko-kwaśna mieszanka gatunków całkiem mnie urzekła.

Marta Kisiel, znana z lekkiego pióra i specyficznego humoru, tym razem zabiera nas na wieś, gdzie pozornie sielankowa atmosfera zostaje brutalnie (choć zabawnie) zakłócona przez… no właśnie, dywan z dość nietypową “wkładką”. Główna bohaterka, Tereska Trawna, to postać, z którą wiele kobiet w Polsce mogłoby się utożsamić – zmagająca się z życiowymi absurdami, teściową (która nota bene okazuje się całkiem niezłym kompanem do rozwiązywania kryminalnych zagadek) i codziennością, która nagle staje się znacznie mniej codzienna.

Jako badaczka współczesnej prozy polskiej, szczególnie zainteresowana nurtem feministycznym, doceniam sposób, w jaki Kisiel portretuje relacje między kobietami. Teściowa i synowa, zamiast toczyć typową wojnę podjazdową, znajdują wspólny język w… śledztwie. To świeże podejście przypomniało mi dyskusje, które prowadziłam z koleżankami po fachu podczas konferencji o nowych trendach w literaturze kobiecej. Wtedy zastanawiałyśmy się, czy polska literatura potrzebuje więcej bohaterek “z krwi i kości”, a nie tylko tych idealnie wykreowanych. Tereska z całą swoją nieporadnością i zaradnością jednocześnie wydaje się odpowiedzią na te poszukiwania.

Anna Szymańczyk jako narratorka to strzał w dziesiątkę. Jej głos idealnie oddaje ten specyficzny balans między powagą kryminału a lekkością komedii. Sposób, w jaki interpretuje dialogi (zwłaszcza te między Tereską a Mirą), dodaje całości smaku. Teściowa w jej wykonaniu to prawdziwa petarda – słychać w głosie tę charakterystyczną mieszankę irytacji i życzliwości, która tak dobrze znana jest każdemu, kto miał do czynienia z polskimi babciami czy teściowymi. To mistrzostwo świata w oddawaniu tych subtelnych niuansów relacji rodzinnych.

Język Kisiel to prawdziwa uczta dla miłośników słowa. Autorka bawi się polszczyzną z wprawą godną lingwisty, tworząc zabawne neologizmy i przekręcając znane powiedzenia. Jako osoba, która spędziła pół życia analizując warstwy językowe w literaturze, doceniam tę kreatywność. To trochę jak obserwować dziecko bawiące się klockami – pozornie chaotycznie, ale w efekcie tworzące coś oryginalnego i zaskakująco spójnego.

Porównania do Chmielewskiej, które przewijają się w recenzjach, są jak najbardziej uzasadnione, choć osobiście dodałabym jeszcze do tego mixu odrobinę stylu Olgi Tokarczuk z jej “Prawiekiem i innymi czasy” – oczywiście w lżejszym, komediowym wydaniu. Jest w “Dywanie z wkładką” to samo poczucie, że nawet w najzwyklejszym, polskim krajobrazie może wydarzyć się magia – choć w tym przypadku jest to magia czarnego humoru.

Czy są jakieś minusy? Cóż, jak to w przypadku komedii bywa – humor to rzecz wyjątkowo subiektywna. Niektóre żarty mogą wydać się komuś zbyt proste, a sytuacje – zbyt absurdalne. Ale czyż absurd nie jest częścią naszej polskiej rzeczywistości? Myślę, że to właśnie umiejętność śmiania się z siebie i z życia jest jednym z największych atutów tej książki.

Dla kogo będzie to idealny audiobook? Dla tych, którzy szukają lekkiej, ale nie głupiej rozrywki. Dla zmęczonych ciężkimi thrillerami. Dla lubiących polski humor i tych, którzy doceniają dobre dialogi. I oczywiście – dla wszystkich, którzy kiedykolwiek mieli do czynienia z teściową! Może właśnie dzięki tej lekturze spojrzycie na swoje rodzinne relacje nieco łaskawszym okiem… albo przynajmniej z większym dystansem.

Po latach analizowania poważnych dzieł, “Dywan z wkładką” przypomniał mi, że literatura to także zabawa. I że czasem warto odłożyć na bok teorię literatury i po prostu dać się ponieść opowieści. A gdy ta opowieść jest tak dobrze przeczytana jak w wykonaniu Szymańczyk – tym większa przyjemność.

Z literackim pozdrowieniem, pozostając wierna zasadzie, że nawet w kryminale komediowym można znaleźć głębię
Zofia Kowalska