Franka. W obcym domu – Wioletta Sawicka audiobook – Miłość silniejsza niż wojna

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Historii,

Gdy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook “Franka. W obcym domu” Wioletty Sawickiej, nie spodziewałem się, że ta powieść tak głęboko poruszy moje historyczne i literackie zainteresowania. Jako badacz literatury polskiej XX wieku, szczególnie wrażliwy jestem na dzieła, które umiejętnie splatają fikcję literacką z realiami historycznymi. Sawicka dokonuje tego w sposób mistrzowski, tworząc opowieść, która jest zarówno wciągającym romansem, jak i wnikliwym studium epoki.

Akcja powieści, osadzona w burzliwych czasach I wojny światowej i tuż po niej na Kresach Wschodnich, przywodziła mi na myśl dyskusje, które prowadziłem ze studentami podczas seminariów o literaturze kresowej. Pamiętam, jak często podkreślałem, że prawdziwa wartość takich utworów tkwi w ich zdolności do ożywiania historii poprzez indywidualne losy bohaterów. Franka Wyrobek – główna postać powieści – jest tego doskonałym przykładem. Jej przemiana z hrabianki w kobietę walczącą o przetrwanie swojej rodziny w obliczu wojennych okrucieństw i narastającego nacjonalizmu ukraińskiego, to nie tylko poruszająca historia osobista, ale także metafora losów całego pokolenia Polaków z Kresów.

Z literackiego punktu widzenia szczególnie cenię sposób, w jaki Sawicka konstruuje swoją narrację. Stosuje technikę zbliżoną do realizmu psychologicznego, pozwalając czytelnikowi (a w tym przypadku słuchaczowi) doświadczyć wewnętrznych rozterek bohaterki. Sceny, w których Franka musi podejmować dramatyczne decyzje moralne, przypominają mi najlepsze fragmenty prozy Żeromskiego czy Nałkowskiej – autorów, którzy potrafili ukazać złożoność ludzkiej natury w ekstremalnych warunkach.

Nie sposób nie docenić również warstwy historycznej powieści. Sawicka z niezwykłą dbałością odtwarza realia Wołynia z początku XX wieku, co szczególnie przemówiło do mnie jako historyka. Wiele scen – jak te przedstawiające narastające napięcia etniczne czy trudności życia codziennego podczas wojny – ma wartość niemal dokumentalną. To rzadkie w dzisiejszej literaturze popularnej połączenie rozrywki z edukacją historyczną.

Jeśli chodzi o wykonanie audiobooka, Joanna Gajór stworzyła interpretację, którą bez wahania mogę nazwać wzorcową. Jej głos, pełen subtelnych niuansów emocjonalnych, idealnie oddaje dramatyzm sytuacji, w jakich znajduje się bohaterka. Szczególnie urzekła mnie sposób, w jaki lektorka odtwarza dialogi – każda postać ma wyraźnie zarysowany głos i charakter, co znacznie ułatwia śledzenie wielowątkowej fabuły. Gajór nie popada przy tym w przesadny patos, zachowując naturalność narracji nawet w najbardziej emocjonalnych momentach.

Techniczna strona nagrania również zasługuje na uznanie. Dźwięk jest czysty, dobrze zbalansowany, a tempo czytania optymalne – na tyle szybkie, by nie nużyć, ale wystarczająco wolne, by można było w pełni docenić piękno języka Sawickiej. Przez 11 godzin i 20 minut słuchania ani razu nie miałem wrażenia, że lektorka się spieszy lub przeciąga frazy.

Porównując “Frankę…” z innymi współczesnymi powieściami historycznymi, widzę wyraźne podobieństwa do twórczości Elżbiety Cherezińskiej czy Katarzyny Bondy. Jednak Sawicka wydaje się bardziej skupiona na psychologicznej głębi postaci niż na efektownych zwrotach akcji. To podejście przypomina mi nieco styl Wiesława Myśliwskiego, choć oczywiście w lżejszej, bardziej popularnej formie.

Dla słuchaczy, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z literaturą kresową, “Franka. W obcym domu” może być doskonałym wprowadzeniem do tej tematyki. Po wysłuchaniu tego audiobooka wielu zapewne sięgnie po bardziej specjalistyczne opracowania historyczne – tak jak ja to zrobiłem, zainspirowany wiernym oddaniem realiów epoki.

Jedynym drobnym mankamentem, jaki mogę wskazać, jest pewna przewidywalność niektórych wątków romantycznych. Miłosne perypetie Franki czasami układają się zbyt zgodnie z konwencją gatunku, co może nieco osłabiać realizm całości. Jednak w kontekście całej powieści są to naprawdę drobne potknięcia.

Kończąc tę obszerną recenzję, muszę podkreślić, że “Franka. W obcym domu” to audiobook, który pozostaje w pamięci na długo po zakończeniu słuchania. Nie tylko ze względu na emocje, które wzbudza, ale także dzięki swojej wartości poznawczej. Sawicka i Gajór stworzyli dzieło, które – jak to ujął jeden ze słuchaczy – “pobudza do refleksji” i skłania do zgłębiania historii. A to w dzisiejszych czasach szczególnie cenna cecha literatury.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak