Hamish Macbeth i śmierć snobki – M.C. Beaton audiobook – Morderstwo na wietrznej wyspie czeka na Ciebie

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Kryminalnych Zagadek,

Gdy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook “Hamish Macbeth i śmierć snobki” autorstwa M.C. Beaton, nie spodziewałem się, że ta pozornie lekka powieść kryminalna zaskoczy mnie tak wieloma niuansami literackimi. Jako badacz literatury, który spędził niezliczone godziny na analizowaniu tekstów od średniowiecznych kronik po współczesne bestsellery, doceniam dzieła, które potrafią połączyć rozrywkę z literacką głębią. Ta pozycja z serii o szkockim policjancie okazała się właśnie takim diamentem – pozornie zwykłym kryminałem, który jednak skrywa w sobie znacznie więcej.

Przenosząc się w świat Hamisha Macbetha, nie mogłem oprzeć się wrażeniu, że autorka stworzyła coś więcej niż kolejną zagadkę kryminalną. To prawdziwa literacka fotografia szkockiej prowincji, gdzie każdy kamień, każdy zakręt wąskiej uliczki zdaje się oddychać własną historią. Przypomina mi to moje własne doświadczenia z badań nad literaturą regionalną, gdy odkrywałem, jak miejsca stają się niemal żywymi bohaterami opowieści. Beaton mistrzowsko wykorzystuje scenerię wyspy Eileencraig, czyniąc z niej kluczowy element narracji – niczym Hardy ze swoim Wessex czy Orzeszkowa z nadniemeńskimi krajobrazami.

Centralna postać, posterunkowy Hamish Macbeth, to jeden z tych literackich bohaterów, którzy zostają z czytelnikiem na długo po zamknięciu książki. Jego niekonwencjonalne metody śledcze, połączenie chłopskiego rozsądku z policyjnym wyczuciem, przypominają mi nieco naszego polskiego Abrahama (z powieści Krajewskiego), choć Macbeth jest zdecydowanie bardziej pogodny i optymistyczny. To postać, która łamie schemat twardziela-kryminalisty, pokazując, że skuteczność w śledztwie nie musi iść w parze z cynizmem czy brutalnością.

Fabuła skupia się wokół morderstwa Heather Todd, której ciało zostaje znalezione u stóp klifu. Beaton buduje narrację z właściwą sobie lekkością, ale – co szczególnie doceniam – nie rezygnuje przy tym z psychologicznej głębi. Ofiara, przedstawiona początkowo jako typowa “snobka”, zyskuje z czasem bardziej złożony portret, co każe nam zastanowić się nad naturą naszych pierwszych ocen. To przypomina mi dyskusje ze studentami o tym, jak literatura może demaskować mechanizmy społecznych uprzedzeń i stereotypów.

Nie sposób pisać o tym audiobooku, nie poświęcając osobnego akapitu interpretacji Krzysztofa Gosztyły. Jego lektorska kreacja to prawdziwy majstersztyk! Gosztyła nie czyta – on ożywia każdego bohatera, nadając mu indywidualny ton, charakter, a nawet – jak mi się zdaje – postawę ciała. Szkockie akcenty, które delikatnie sugeruje, nie są może perfekcyjne z językoznawczego punktu widzenia, ale za to niezwykle skuteczne w budowaniu atmosfery. Szczególnie udana jest interpretacja samego Hamisha – Gosztyła znajduje idealny balans między ciepłem a ironią, między prostodusznością a przenikliwością.

Z punktu widzenia technicznego, produkcja audiobooka stoi na wysokim poziomie. Dźwięk jest czysty, dobrze zbalansowany, a tempo narracji pozwala zarówno na pełne zrozumienie treści, jak i na delektowanie się niuansami interpretacji. To ważne, bo w przypadku takiej prozy, gdzie humor często kryje się w drobnych niuansach językowych, każda pauza, każde podniesienie lub obniżenie głosu ma znaczenie.

Porównując tę pozycję z innymi współczesnymi kryminałami obyczajowymi, “Hamish Macbeth i śmierć snobki” wyróżnia się przede wszystkim swoim humanistycznym podejściem. Podczas gdy wiele współczesnych powieści detektywistycznych koncentruje się na coraz bardziej wymyślnych metodach zabijania czy technikach śledczych, Beaton pozostaje wierna tradycji, w której najważniejszy jest człowiek – ze swoimi słabościami, marzeniami i wewnętrznymi sprzecznościami. To trochę jak powrót do korzeni gatunku, do Chestertona czy nawet Dickensa, gdzie zbrodnia była przede wszystkim pretekstem do pokazania ludzkiej natury.

Krytycznie patrząc, można by zarzucić książce pewną przewidywalność fabuły – doświadczony czytelnik kryminałów może domyślić się rozwiązania przed końcem. Ale czy to rzeczywiście wada? W przypadku takiej literatury chodzi przecież nie tyle o zaskoczenie, co o podróż, o możliwość spędzenia czasu w towarzystwie interesujących postaci. To tak, jak z wizytą u starego przyjaciela – wiemy mniej więcej, czego się spodziewać, ale właśnie to jest źródłem przyjemności.

Dla kogo będzie to idealny audiobook? Dla tych, którzy szukają rozrywki, ale nie chcą rezygnować z literackiej jakości. Dla miłośników kryminałów, którzy mają już dość mrocznych thrillerów pełnych psychopatów. Dla osób, które – jak ja – cenią sobie możliwość “podróżowania” poprzez literaturę do malowniczych zakątków świata. I wreszcie – dla wszystkich, którzy chcą się przekonać, że polska szkoła lektorska wciąż ma się świetnie, a Krzysztof Gosztyła to prawdziwy wirtuoz słowa mówionego.

Po zakończeniu słuchania zostałem z poczuciem lekkiej melancholii – taką, jaka towarzyszy pożegnaniu z dobrymi znajomymi. Ale na szczęście to dopiero szósta część serii, więc przede mną jeszcze wiele godzin w towarzystwie Hamisha Macbetha. I już nie mogę się doczekać kolejnej “wizyty” w tej urokliwej szkockiej społeczności, gdzie pod pozorem lekkiej opowieści kryje się tyle mądrości o ludzkiej naturze.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak