Hamish Macbeth i śmierć żony idealnej – M.C. Beaton audiobook – Morderstwo w cieniu szkockich wzgórz

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Kryminałów z Duszą,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z serią o Hamishu Macbecie, przyznam, że podszedłem do niej z pewnym akademickim dystansem. Jako badacz literatury często analizuję teksty przez pryzmat ich kontekstu kulturowego i historycznego. Tymczasem „Hamish Macbeth i śmierć żony idealnej” M.C. Beaton okazał się pozycją, która – choć lekka w formie – skrywa wiele literackich smaczków i socjologicznych obserwacji wartych głębszej refleksji.

Szkocka wioska Lochdubh, gdzie rozgrywa się akcja, przypomina mi nieco polskie prowincjonalne miasteczka z powieści Wiesława Myśliwskiego – podobna gęstość relacji międzyludzkich, te same drobne przewinienia i tajemnice, które w małej społeczności urastają do rangi dramatów. Pamiętam, jak podczas badań nad literaturą wiejską analizowałem mechanizmy funkcjonowania takich zamkniętych społeczności. Beaton, choć w konwencji lekkiego kryminału, uchwyciła tę specyfikę z zadziwiającą precyzją.

Czwarta część serii, którą miałem przyjemność przesłuchać w interpretacji Krzysztofa Gosztyły, kontynuuje najlepsze tradycje gatunku. Fabuła skupia się wokół morderstwa „idealnej żony” – Trixie Thomas, której perfekcjonizm działał mieszkańcom Lochdubh na nerwy. To typowa dla Beaton ironia – ofiara, która wcale nie budzi współczucia, a jej śmierć przynosi ulgę większości sąsiadów. W tym miejscu warto zwrócić uwagę na kunszt autorki w budowaniu postaci drugoplanowych – każda z nich jest wyraziście zarysowana, z własnymi przywarami i tajemnicami.

Z literackiego punktu widzenia fascynujące jest, jak Beaton balansuje między konwencją kryminału a satyrą społeczną. Jej opis szkockiej prowincji to nie tylko malownicze tło, ale i przenikliwa obserwacja ludzkiej natury. Przypomina mi to nieco klimat „Morderstwa w Orient Expressie” Agathy Christie, gdzie zamknięta przestrzeń pociągu staje się mikrokosmosem społecznym. Podobnie Lochdubh u Beaton to teatr, na którym rozgrywają się uniwersalne dramaty.

Nie sposób nie wspomnieć o fenomenalnej interpretacji Krzysztofa Gosztyły. Jego głos – niczym dobry single malt – ma tę właściwość, że z każdą minutą nabiera głębi i charakteru. Gosztyła mistrzowsko oddaje zarówno szkockie akcenty, jak i subtelne niuanse emocjonalne postaci. Szczególnie udana jest jego interpretacja Hamisha – w głosie słychać zarówno poczciwość prowincjonalnego policjanta, jak i melancholię zranionego serca. To właśnie dzięki tej narracji audiobook wciąga jak najlepsza opowieść przy kominku.

Z punktu widzenia literaturoznawcy szczególnie ciekawy jest wątek powrotu Priscilli, byłej miłości Hamisha, z nowym narzeczonym. Beaton buduje tu psychologiczne napięcie nie poprzez wielkie słowa, ale poprzez drobne gesty i niedopowiedzenia. To przypomina mi techniki stosowane przez Czechowa – gdzie najważniejsze rozgrywa się między wierszami.

Dla słuchaczy ceniących sobie warstwę obyczajową, seria o Hamishu to prawdziwa uczta. Autorka z humorem, ale i zrozumieniem portretuje życie małej społeczności, gdzie każdy zna każdego, a plotka roznosi się szybciej niż szkocka mgła. W tym kontekście śmierć „idealnej żony” staje się pretekstem do pokazania, jak pozory mylą, a pod powierzchnią wzorowego życia często kryją się mroczne tajemnice.

Porównując do innych współczesnych kryminałów, seria Beaton wyróżnia się właśnie tym połączeniem lekkiej formy z głębszą refleksją społeczną. Nie znajdziemy tu krwawych opisów czy psychopatycznych morderców znanych z thrillerów, ale za to dostajemy inteligentną rozrywkę z dobrze zarysowanymi postaciami i solidną dawką lokalnego kolorytu.

Jedynym mankamentem, który mógłbym wskazać, jest pewna przewidywalność fabuły – choć może to właśnie stanowi urok serii? Jak dobra herbata o poranku – wiemy, czego się spodziewać, a jednak smakuje wybornie. Poza tym, audiobook mógłby być nieco dłuższy – 5 godzin i 54 minuty to dla tak wciągającej historii stanowczo za mało!

Dla kogo będzie to idealna pozycja? Dla miłośników kryminałów w stylu Agathy Christie, ale też dla tych, którzy w literaturze szukają nie tylko zagadki, ale i portretu społecznego. Dla osób lubiących słuchać audiobooków podczas spacerów czy prac domowych – narracja Gosztyły nadaje się do tego idealnie. I wreszcie – dla wszystkich, którzy potrzebują literackiego odpoczynku bez intelektualnych ustępstw.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak