Japonka – Wojciech Dutka audiobook – Wciągająca podróż przez wojnę i zderzenie kultur

Opis

Drodzy miłośnicy literatury i historii,

Kiedy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook “Japonka” autorstwa Wojciecha Dutki, nie spodziewałem się, że ta niemal 12-godzinna podróż zabierze mnie tak daleko – nie tylko w przestrzeni, ale i w czasie. Od pierwszych chwil, gdy głos Joanny Domańskiej wprowadza nas w życie Barbary Prażmowskiej, polskiej studentki japonistyki rzuconej w wir wojennego chaosu, wiedziałem, że czeka mnie coś wyjątkowego. Dutka, znany z bestsellerów takich jak “Amerykanka” czy “Niemka”, po raz kolejny udowadnia, że potrafi tkać historie, w których historia i fikcja splatają się w sposób niemal nierozerwalny.

Od lat, jako badacz literatury polskiej i jej związków z historią, fascynuje mnie, jak autorzy potrafią wpleść autentyczne tło dziejowe w losy fikcyjnych bohaterów. Pamiętam, jak podczas jednego z moich wykładów o literaturze współczesnej zachęcałem studentów do analizy takich połączeń – i “Japonka” mogłaby być idealnym materiałem do takich rozważań. Barbara, pierwsza kobieta na japonistyce w SOAS, staje się symbolem odwagi i determinacji, a jej losy w bombardowanym Londynie i późniejsza ucieczka do Singapuru przypominają mi o nieustannym zderzeniu jednostki z machiną historii. To uczucie znam z własnych badań – wertując archiwa, nieraz zastanawiałem się, jak pojedyncze ludzkie historie przetrwały w cieniu wielkich wydarzeń.

Fabuła audiobooka rozwija się dwutorowo. Z jednej strony śledzimy Barbarę i jej męża Davida Fitzroya, angielskiego arystokratę, który dla miłości porzuca konwenanse. Z drugiej – w 1959 roku wkraczamy w mroczny świat Antoniego Mokrzyckiego, byłego pracownika polskiego wywiadu, który w Karaczi podejmuje się misji odnalezienia zaginionej Polki. Dutka z wprawą maluje kontrast między egzotycznym Dalekim Wschodem a powojenną rzeczywistością, a zderzenie kultur – polskiej, brytyjskiej, japońskiej – staje się jednym z najmocniejszych punktów tej opowieści. Od strony historycznej trudno nie docenić rzetelności autora. Singapur w 1942 roku, upadek brytyjskiej twierdzy – to momenty, które jako historyk i literaturoznawca analizowałem wielokrotnie, a tu zostały oddane z dbałością o detal i emocje.

Przechodząc do warstwy audio, należy oddać sprawiedliwość Joannie Domańskiej. Jej narracja jest jak dobrze wyważona partytura – raz subtelna i pełna napięcia, gdy opisuje wojenne realia, raz ciepła i intymna, gdy zagłębia się w relacje między bohaterami. Jako słuchacz miałem wrażenie, że Domańska nie tylko czyta, ale wręcz ożywia Barbarę – jej głos oddaje zarówno kruchość młodej Polki, jak i jej niezłomność w obliczu japońskiej okupacji. Dźwiękowa oprawa, choć minimalistyczna, skutecznie buduje atmosferę – od szumu londyńskich nalotów po egzotyczne tło Singapuru. To prawdziwa uczta dla uszu, choć momentami chciałem, by tempo narracji nieco zwolniło, zwłaszcza w bardziej refleksyjnych fragmentach.

Analizując głębiej, “Japonka” to nie tylko historia wojenna, ale i studium ludzkiej wytrwałości. Barbara Prażmowska, która jako jedyna nie bała się japońskich najeźdźców, przypomina mi postaci z literatury polskiej XIX wieku – jak choćby Judym z “Ludzi bezdomnych” Żeromskiego – gdzie jednostka walczy z przeciwnościami losu w imię wyższych wartości. Dutka, podobnie jak Żeromski, stawia pytania o to, co definiuje nas w obliczu chaosu. Zderzenie kultur, o którym wspomina opis, nie jest tu tylko tłem, ale aktywnym uczestnikiem fabuły – od brytyjskiej powściągliwości po japońską dyscyplinę i polską zawziętość.

Porównując “Japonkę” do innych dzieł Dutki, jak “Amerykanka”, zauważam podobny schemat – silna kobieca postać na tle historycznego kataklizmu. Jednak tym razem autor poszedł o krok dalej, eksplorując mniej znany polskim czytelnikom Daleki Wschód. To odważny ruch, który wyróżnia tę powieść na tle rodzimej literatury obyczajowej. Jeśli miałbym szukać podobieństw w szerszym kontekście, przychodzi mi na myśl “Cienka czerwona linia” Terrence’a Malicka – nie w formie, ale w sposobie ukazania człowieka wobec ogromu wojny.

Nie obyło się jednak bez drobnych zgrzytów. Momentami fabuła wydaje się zbyt rozciągnięta – 11 godzin i 53 minuty to czas, który wymaga od słuchacza cierpliwości, a niektóre wątki poboczne, jak epizody w Karaczi, mogłyby zostać skrócone bez szkody dla całości. Z drugiej strony, to właśnie te detale budują głębię świata przedstawionego, więc jest to miecz obosieczny. Również zakończenie, choć satysfakcjonujące, pozostawia pewien niedosyt – chciałbym dowiedzieć się więcej o losach Barbary po 1942 roku.

Komu poleciłbym ten audiobook? Przede wszystkim miłośnikom literatury obyczajowej z historycznym zacięciem, którzy cenią sobie wciągające historie i dopracowane tło. To także gratka dla tych, którzy lubią słuchać o silnych kobiecych postaciach – Barbara z pewnością zostaje w pamięci. Jeśli szukacie audiobooka, który łączy emocje z refleksją, “Japonka” jest strzałem w dziesiątkę. Co więcej, dostępność bezpłatnego pobrania sprawia, że warto dać jej szansę bez wahania.

Osobiście, słuchając “Japonki”, wróciłem myślami do czasów, gdy jako młody badacz wertowałem źródła o polskim wkładzie w II wojnę światową. Ta historia przypomniała mi, jak wiele nieopowiedzianych jeszcze losów czeka na odkrycie. To audiobook, który nie tylko bawi, ale i skłania do zadumy – a to w literaturze cenię najbardziej.

Z literackim szacunkiem i historyczną pasją,
Adam Nowak