Jednak tak miało być – Dominika Caddick audiobook – Wróć do przeszłości, by odnaleźć przyszłość

Opis

Drodzy miłośnicy literatury i piękna słowa czytanego,

Z ogromną przyjemnością dzielę się z Wami moimi refleksjami na temat audiobooka “Jednak tak miało być” autorstwa Dominiki Caddick, w interpretacji Justyny Sztandke. Jako krytyczka literacka, która od lat zgłębia meandry współczesnej prozy polskiej, zawsze z niecierpliwością sięgam po nowe dzieła, zwłaszcza te wpisujące się w nurt literatury obyczajowej – gatunku, który, jak mawiał Gombrowicz, potrafi być lustrem codzienności, a zarazem oknem na duszę. Ta opowieść, wydana przez AudioTeatr, z datą premiery 6 marca 2025 roku, okazała się dla mnie nie tylko wciągającą historią, ale i pretekstem do osobistych wspomnień. Zapraszam Was do tej recenzji, w której postaram się uchwycić esencję tego “audiobook experience”, łącząc analizę literacką z subiektywnymi odczuciami.

Pierwsze wrażenie po rozpoczęciu słuchania było jak powrót do domu po latach – znajome, a zarazem pełne niespodzianek. Historia Agnieszki, która po dekadzie życia w Anglii wraca do Gorzowa Wielkopolskiego na zjazd absolwentów, od razu przywołała we mnie obrazy z przeszłości. Pamiętam, jak sama, będąc na studiach literackich, analizowałam współczesne powieści polskie, zwracając uwagę na warstwy strukturalne i techniki narracyjne. W jednej z takich analiz, pochylając się nad prozą wykorzystującą strumień świadomości, odkryłam, jak bardzo takie podejście potrafi oddać intymność i uniwersalność ludzkich doświadczeń. W “Jednak tak miało być” nie mamy może klasycznego strumienia świadomości, ale emocjonalna głębia, z jaką Dominika Caddick portretuje powrót bohaterki do dawnych kątów i konfrontację z przeszłością, działa podobnie – wciąga i zmusza do refleksji. Słuchając, czułam, jak Agnieszka staje się bliska, jakby była jedną z tych osób, które kiedyś spotkałam na swojej drodze.

Tematyka powieści – powrót do przeszłości, sekrety, druga szansa i poszukiwanie szczęścia – to motywy, które w polskiej literaturze obyczajowej zawsze znajdowały szczególne miejsce. Są one jak stare fotografie, które wyciągamy z szuflady – czasem wywołują uśmiech, czasem łzę, ale zawsze coś w nas poruszają. W tej historii szczególnie ujęła mnie ulotność życia, o której autorka przypomina z subtelnością godną najlepszych polskich pisarek, takich jak Katarzyna Michalak czy Agnieszka Lingas-Łoniewska. Agnieszka, wracając do Gorzowa, nie tylko spotyka dawnych znajomych, ale i odkrywa niewypowiedziane prawdy, które rzucają nowe światło na jej przeszłość. To, co sprawia, że dzieło to wyróżnia się na tle innych, to umiejętność autorki do pokazania, jak bardzo nadzieja – ta siła, o której pisał Miłosz w swoich wierszach – może być motorem zmian, nawet gdy wydaje się, że wszystko już stracone.

Nie sposób pominąć kwestii “listening experience”, czyli samego wykonania audiobooka. Justyna Sztandke, narratorka, której głos znamy z wielu znakomitych produkcji, po raz kolejny udowadnia, że jest mistrzynią w swoim fachu. Jej interpretacja jest jak pędzlem malowana opowieść – delikatna, ale pełna emocji, potrafi oddać zarówno nostalgię Agnieszki, jak i napięcie związane z odkrywaniem tajemnic. Audio jakość jest bez zarzutu, co w przypadku audiobooków jest kluczowe, by słuchacz mógł w pełni zanurzyć się w historii. Głos Sztandke prowadzi nas przez ulice Gorzowa Wielkopolskiego z taką naturalnością, że niemal czuć zapach lip kwitnących latem nad Wartą. To właśnie takie szczegóły sprawiają, że doświadczenie słuchania staje się czymś więcej niż tylko odbiorem tekstu – to podróż w głąb emocji i wspomnień. Warto podkreślić, że dla osób poszukujących “audiobook free” lub darmowych odsłuchów, warto śledzić platformy streamingowe, które często oferują okresy próbne – być może i ta pozycja będzie kiedyś dostępna w takiej formie.

Analizując treść powieści, nie mogę nie odnieść się do rozmowy, którą kiedyś przeprowadziłam z jednym z uznanych polskich autorów. Rozmawialiśmy o tym, jak współczesna literatura odzwierciedla wewnętrzne konflikty człowieka w dobie globalizacji i szybkiego tempa życia. “Jednak tak miało być” doskonale wpisuje się w ten dyskurs. Powrót Agnieszki do Polski to nie tylko podróż geograficzna, ale i metaforyczna wędrówka w głąb siebie. Autorka z finezją pokazuje, jak przeszłość – niczym cień, o którym pisał Herbert – nigdy nas nie opuszcza, ale jednocześnie daje szansę na nowe początki. W warstwie językowej dostrzegam subtelność, o której zawsze mówię w kontekście polskiej prozy – w klasie słów można dostrzec echo codziennych rozmów, a zarazem głębię, która każe się zatrzymać i pomyśleć. To właśnie ta dwoistość sprawia, że powieść jest zarówno przystępna, jak i intelektualnie stymulująca.

Porównując dzieło Dominiki Caddick do innych pozycji z gatunku literatury obyczajowej, widzę podobieństwa do twórczości wspomnianych już autorek, takich jak Michalak czy Lingas-Łoniewska. Wszystkie one mają dar tworzenia bohaterek, z którymi łatwo się utożsamić, kobiet zmagających się z życiem, ale niepoddających się przeciwnościom. Jednak Caddick wnosi coś świeżego – być może jest to perspektywa emigracyjna, która w polskiej literaturze wciąż pozostaje niedostatecznie eksplorowana. Agnieszka, żyjąca na styku dwóch światów, Anglii i Polski, przypomina mi o tym, jak bardzo współczesny człowiek jest rozdarty między tym, co znane, a tym, co nowe.

Mówiąc o zaletach, nie mogę pominąć kilku drobnych zastrzeżeń. Choć historia jest wciągająca, momentami tempo narracji wydaje się nieco nierówne – niektóre wątki mogłyby zostać bardziej rozwinięte, zwłaszcza te dotyczące relacji Agnieszki z dawnymi przyjaciółmi. Być może jest to jednak celowy zabieg, mający podkreślić ulotność wspomnień i niedopowiedzeń, które towarzyszą takim powrotom. W kontekście “audiobook experience”, choć wykonanie Sztandke jest znakomite, czasem brakowało mi większej różnorodności w intonacji przy dialogach – to jednak drobiazg, który nie wpływa znacząco na ogólny odbiór.

Komu poleciłabym ten audiobook? Z pewnością wszystkim tym, którzy lubią refleksyjne opowieści o życiu, pełne emocji i nieoczywistych zwrotów akcji. To idealna pozycja dla fanów literatury obyczajowej, ale także dla tych, którzy – jak ja – cenią historie o drugich szansach i sile nadziei. Jeśli szukacie czegoś, co umili Wam długie wieczory lub podróż, “Jednak tak miało być” będzie doskonałym wyborem. Szczególnie mieszkańcy Gorzowa Wielkopolskiego mogą poczuć dodatkowy sentyment, słuchając o znajomych ulicach i miejscach.

Na zakończenie chciałabym podzielić się osobistą refleksją. Słuchanie tej historii przypomniało mi o tym, jak ważne jest, by czasem spojrzeć wstecz, ale nie po to, by się pogrążać w żalu, lecz by zrozumieć, kim jesteśmy dzisiaj. To, co w tej powieści poruszyło mnie najbardziej, to przypomnienie, że życie – jak mawiała Szymborska – jest ciągłym zaczynaniem od nowa. I choć nie zawsze wszystko idzie po naszej myśli, to jednak, jak mówi tytuł, tak miało być. Audiobook ten to nie tylko literacka uczta, ale i zaproszenie do introspekcji, które z pewnością zostanie ze mną na długo.

Z literacką pasją i zaproszeniem do wspólnego odkrywania piękna słowa czytanego,
Zofia Kowalska

Z literacką pasją i zaproszeniem do wspólnego odkrywania piękna słowa czytanego,
Zofia Kowalska