Jestem nudziarą – Monika Szwaja audiobook – Życiowa komedia o odwadze i zmianach

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Wierni Słuchacze Audiobooków,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem „Jestem nudziarą” Moniki Szwai, poczułem tę charakterystyczną mieszankę ciepła i ironii, która stanowi znak rozpoznawczy jej twórczości. Jako badacz literatury, który spędził lata analizując niuanse polskiej prozy, szczególnie cenię sobie dzieła, które potrafią połączyć lekką formę z głębszą refleksją nad kondycją ludzką – i ta pozycja zdecydowanie spełnia te kryteria.

Monika Szwaja, której twórczość na stałe wpisała się w kanon polskiej literatury obyczajowej, po raz kolejny zabiera nas w podróż przez życie zwyczajnej, a jednak niezwykłej kobiety. Agata Czupik, bohaterka powieści, to postać, z którą wielu czytelników (a w tym przypadku słuchaczy) może się utożsamić. Jej wyznanie „Jestem nudziarą” to współczesna wersja sokratejskiego „wiem, że nic nie wiem” – punkt wyjścia do przemiany, która stanowi oś narracji.

Z perspektywy badacza literatury szczególnie fascynujące jest obserwowanie, jak Szwaja konstruuje swoją bohaterkę. Agata to postać głęboko zakorzeniona w polskiej rzeczywistości, a jednocześnie uniwersalna w swoich dylematach. Przypomina mi to dyskusje, które prowadziłem ze studentami podczas zajęć z współczesnej prozy polskiej – jak bardzo lokalny koloryt może współgrać z uniwersalnymi prawdami o człowieku.

Aneta Todorczuk jako narratorka dokonała prawdziwej sztuki interpretacji tekstu. Jej głos, pełen subtelnych modulacji, idealnie oddaje zarówno autoironię Agaty, jak i emocjonalne tło jej przygód. Szczególnie ujmujące są fragmenty, w których bohaterka opisuje swoje szkolne doświadczenia – Todorczuk potrafi oddać całą gamę uczuć, od zakłopotania po rodzącą się pewność siebie. Jako wieloletni słuchacz audiobooków mogę stwierdzić, że to jedna z lepszych interpretacji, jakie miałem przyjemność słyszeć w ostatnich latach.

Książka Szwai, choć lekka w formie, dotyka kilku istotnych tematów. Po pierwsze, jest to opowieść o wyjściu ze strefy komfortu – motyw, który w polskiej literaturze pojawia się od czasów Prusa (wystarczy przypomnieć Wokulskiego z „Lalki”). Po drugie, autorka z charakterystycznym dla siebie humorem portretuje środowisko szkolne, co przywodzi mi na myśl najlepsze fragmenty „Ferdydurke” Gombrowicza, tyle że w łagodniejszym wydaniu. Po trzecie wreszcie, mamy tu świetnie nakreśloną postać współczesnej trzydziestolatki, która nie wpisuje się w żadne stereotypy.

Dla mnie osobiście „Jestem nudziarą” to także sentymentalna podróż. Pamiętam, jak przed laty, przygotowując się do egzaminu z literatury współczesnej, po raz pierwszy czytałem „Lot Komety” tej samej autorki. Już wtedy uderzyła mnie jej umiejętność łączenia humoru z mądrością życiową. Ta najnowsza (choć wydana pośmiertnie) pozycja potwierdza, że Szwaja do końca zachowała swój literacki styl – pełen ciepła, ale nie pozbawiony krytycznego spojrzenia.

Jeśli chodzi o warstwę techniczną audiobooka, wydawnictwo XAUDIO jak zwykle stanęło na wysokości zadania. Dźwięk jest czysty, bez zbędnych szmerów, a tempo narracji pozwala zarówno na komfortowe słuchanie, jak i na wyłapanie wszystkich niuansów tekstu. To szczególnie ważne w przypadku prozy Szwai, która często operuje subtelną ironią i aluzjami.

Porównując „Jestem nudziarą” do innych współczesnych polskich powieści obyczajowych, można dostrzec zarówno podobieństwa (do twórczości Katarzyny Grocholi czy Joanny Chmielewskiej), jak i wyraźne różnice. Szwaja nie epatuje tanimi sensacjami, nie ucieka się do melodramatyzmu – jej siłą jest właśnie ta pozorna zwyczajność, za którą kryje się mądra obserwacja ludzkich charakterów.

Czy poleciłbym ten audiobook? Zdecydowanie tak, choć z pewnymi zastrzeżeniami. To propozycja idealna dla tych, którzy szukają lekkiej, ale nie płytkiej lektury. Dla wielbicieli dobrej narracji i świetnej interpretacji. Dla tych, którzy – podobnie jak ja – w literaturze cenią zarówno rozrywkę, jak i możliwość refleksji. Może nie jest to pozycja, która zrewolucjonizuje czyjeś życie, ale z pewnością może je na kilka godzin przyjemnie ubarwić.

W kontekście moich badań nad współczesną prozą polską „Jestem nudziarą” to ciekawy przykład, jak literatura popularna może nieść wartości przekraczające ramy czystej rozrywki. To także świadectwo nieprzemijającego talentu Moniki Szwai, która nawet w tak pozornie lekkiej historii potrafiła przemycić ważne pytania o to, co w życiu naprawdę istotne.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak