Jeżeli będę miał zły dzień, ktoś dziś umrze – Christian Unge audiobook – Prawdziwa historia lekarza na krawędzi życia i śmierci

Opis

Drodzy miłośnicy literatury i wrażliwych opowieści, które poruszają najgłębsze struny człowieczeństwa,

Gdy po raz pierwszy zetknęłam się z audiobookiem „Jeżeli będę miał zły dzień, ktoś dziś umrze” Christiana Unge, poczułam ten charakterystyczny dreszcz, który towarzyszy mi zawsze, gdy natrafiam na dzieło łączące literacką wrażliwość z autentyzmem doświadczenia. Ta autobiograficzna opowieść szwedzkiego lekarza, który postanowił zmierzyć się z medycyną w jej najbardziej surowej formie – w afrykańskim Burundi – to nie tylko relacja z frontu służby zdrowia, ale przede wszystkim głęboko humanistyczna refleksja o odpowiedzialności, błędach i etyce w zawodzie, który każdego dnia balansuje na granicy życia i śmierci.

Christian Unge zabiera nas w podróż, która zaczyna się w komfortowych warunkach prestiżowej szwedzkiej uczelni medycznej, by gwałtownie przenieść nas do świata, gdzie brakuje podstawowych leków, a śmierć jest częstszym gościem niż w jakiejkolwiek europejskiej placówce. Jego szczerość w opisie własnych potknięć i wątpliwości przypomina mi dyskusje, które prowadziłam z kolegami po piórze o tym, jak literatura powinna mierzyć się z trudnymi tematami. Unge nie boi się pokazać swojej bezradności, zmęczenia czy zwątpienia – i to właśnie czyni tę opowieść tak poruszającą.

Szczególnie uderzył mnie fragment, w którym autor opisuje śmierć 19-letniego Sylwestra. Ta scena, przytłaczająca swoim realizmem, przywołała we mnie wspomnienie z czasów, gdy jako młoda recenzentka analizowałam „Dżumę” Camusa. Podobnie jak w klasycznym dziele francuskiego noblisty, Unge pokazuje, jak ekstremalne warunki odsłaniają prawdę o człowieku – zarówno jego słabości, jak i heroizm. Tyle że tutaj mamy do czynienia nie z fikcją, a z zapisem prawdziwych zdarzeń, co nadaje narracji dodatkowy, przejmujący ciężar.

Filip Kosior jako narrator doskonale wyczuwa emocjonalny rytm tej opowieści. Jego głos – miejscami stonowany, niemal reporterski, gdy opisuje procedury medyczne, by za chwilę zadrżeć od tłumionego wzruszenia – nadaje audiobookowi jakość, którą trudno byłoby osiągnąć przy samodzielnej lekturze. Szczególnie udane są fragmenty, w których Unge opisuje swoje wewnętrzne rozterki – Kosior potrafi oddać tę mieszankę determinacji i zwątpienia, która towarzyszy młodemu lekarzowi. Technicznie, produkcja Storyside stoi na wysokim poziomie – dźwięk jest czysty, bez zbędnych przesterowań, co przy kilkugodzinnym słuchaniu ma niemałe znaczenie.

Porównując „Jeżeli będę miał zły dzień…” do innych współczesnych książek medycznych, takich jak „Wszystko, co najważniejsze” Henry’ego Marsh’a, widzimy podobne podejście do tematu zawodowych porażek. Jednak Unge idzie o krok dalej – jego doświadczenia w Afryce nadają opowieści wymiar niemal kolonialnego romansu w odwróconej perspektywie. To nie Europejczyk przywozi cywilizację, ale sam zostaje przez afrykańską rzeczywistość „ucywilizowany” w rozumieniu medycyny pozbawionej technologicznego zaplecza.

Książka nie jest pozbawiona wad – czasami odnoszę wrażenie, że Unge zbyt szybko przechodzi od konkretnych przypadków do ogólnych refleksji, pozostawiając niedosyt w kwestii szerszego kontekstu systemowego. Szkoda też, że tak mało miejsca poświęca relacjom z lokalnym personelem medycznym, który przecież musiał być jego głównym wsparciem w tych ekstremalnych warunkach.

Dla kogo jest ten audiobook? Z pewnością dla wszystkich, którzy interesują się etyką medyczną i realiami pracy lekarza w skrajnie trudnych warunkach. Ale to także świetna pozycja dla miłośników literatury faktu, którzy cenią sobie szczerość i intymność wyznania. Po kilku godzinach słuchania miałam wrażenie, że nie tylko poznałam kulisy pracy w afrykańskim szpitalu, ale przede wszystkim zrozumiałam, co znaczy być lekarzem w najgłębszym, egzystencjalnym sensie tego słowa.

„Jeżeli będę miał zły dzień, ktoś dziś umrze” to audiobook, który – podobnie jak dobra literatura – nie daje łatwych odpowiedzi, ale zmusza do stawiania niewygodnych pytań. Christian Unge, poprzez swoją odważną opowieść, a Filip Kosior, dzięki sugestywnej interpretacji, stworzyli dzieło, które długo będzie we mnie rezonować. I choć nie jest to łatwa lektura, to właśnie dlatego warto jej poświęcić czas – bo jak mówi polskie przysłowie: „Prawda czasem boli, ale zawsze wyzwala”.

Z literackim pozdrowieniem,
Zofia Kowalska