Kłamstwa i sekrety – Tomasz Wandzel audiobook – Tajemnice rodzinne, które wciągają jak wir przeszłości

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Wytrawni Słuchacze Audiobooków,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem „Kłamstwa i sekrety” Tomasza Wandzla, czytanym przez Karolinę Poznachowską, moje doświadczenie badacza literatury i pasjonata historii od razu zostało wystawione na próbę. Jako ktoś, kto spędził lata analizując polską prozę XX wieku, szczególnie te dzieła, które splatają fikcję z historycznymi realiami, podszedłem do tej pozycji z mieszanką ciekawości i naukowej rezerwy.

Tomasz Wandzel, autor znany z umiejętnego łączenia gatunków, tym razem proponuje nam powieść obyczajową z elementami romansu i rodzinnej tajemnicy. Fabuła, osadzona w dwóch płaszczyznach czasowych – współczesności i latach 50. XX wieku – przywodzi na myśl najlepsze tradycje polskiej prozy psychologicznej. Główny bohater, Filip, otrzymuje spadek po nieznanej mu Róży Wittelsbach, co staje się punktem wyjścia do podróży w głąb rodzinnych sekretów. Ta konstrukcja narracyjna od razu skojarzyła mi się z moimi badaniami nad powieściami, w których przeszłość determinuje teraźniejszość, a prawda ukryta jest pod warstwami rodzinnych mitów.

Z literackiego punktu widzenia, Wandzel wykazuje się solidnym warsztatem. Jego opis Berlina lat 50. i trudnej sytuacji emigrantów (Róża jest pół-Polką, pół-Niemką) nosi znamiona solidnej kwerendy historycznej. Widać tu echa twórczości Hanny Malewskiej czy Zofii Kossak, które również mistrzowsko portretowały złożoność polsko-niemieckich relacji. Jednak w przeciwieństwie do tych autorek, Wandzel skupia się bardziej na jednostkowym doświadczeniu niż na wielkich historycznych procesach.

Niestety, jako doświadczony słuchacz audiobooków, muszę przyznać, że interpretacja Karoliny Poznachowskiej stanowi poważny mankament tego wydania. Jej sposób czytania, który niektórzy recenzenci określili jako „denerwujący”, rzeczywiście odbiera wiele przyjemności z odbioru. Monotonny rytm, brak zróżnicowania głosów postaci i sztuczna intonacja sprawiają, że nawet najlepsze fragmenty prozy tracą na sile. To szczególnie bolesne w scenach dialogowych, które powinny tętnić życiem, a tutaj brzmią sztucznie. Pamiętam, jak podczas moich badań nad recepcją audiobooków w Polsce wielokrotnie spotykałem się z opinią, że lektor może albo podnieść wartość dzieła, albo je zniszczyć – w tym przypadku mamy niestety do czynienia z tą drugą sytuacją.

Mimo tych niedociągnięć, sama treść książki zasługuje na uwagę. Wandzel zgrabnie prowadzi narrację, stopniowo odsłaniając tajemnice rodziny Filipa. Wątek Róży Wittelsbach, kobiety rozdartej między dwiema kulturami, jest szczególnie poruszający i skłania do refleksji nad uniwersalnym doświadczeniem wykorzenienia. Jako badacz literatury migracyjnej doceniam subtelność, z jaką autor pokazuje mechanizmy adaptacji w obcym środowisku i konsekwencje życiowych wyborów.

Porównując „Kłamstwa i sekrety” do innych współczesnych polskich powieści obyczajowych, widzę wyraźne podobieństwa do twórczości Katarzyny Michalak czy Ałbeny Grabowskiej. Wszyscy ci autorzy sięgają po podobne motywy – tajemnic przeszłości, skomplikowanych relacji rodzinnych i poszukiwania tożsamości. Wandzel wyróżnia się jednak bardziej wyrazistym rysem historycznym i mniejszym naciskiem na wątki typowo romansowe, co dla mnie, jako czytelnika preferującego powieści z głębszym przesłaniem, jest zaletą.

Dla słuchaczy, którzy potrafią zignorować niedoskonałości interpretacji, „Kłamstwa i sekrety” mogą być ciekawym doświadczeniem. Książka porusza ważne tematy, oferuje solidną dawkę emocji i – co najważniejsze – skłania do refleksji nad tym, jak przeszłość kształtuje naszą teraźniejszość. Pamiętam, jak podczas jednego z moich wykładów dyskutowaliśmy ze studentami o roli tajemnic rodzinnych w literaturze – ta powieść z pewnością zasługuje na miejsce w takiej dyskusji.

Z literackim pozdrowieniem,nAdam Nowak