Kolor róż – Krystyna Mirek audiobook – Miłość rodzi się tam, gdzie los stawia przeszkody

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Poszukiwacze Dobrych Opowieści,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem „Kolor róż” Krystyny Mirek, drugą częścią „Sagi dworskiej”, moje doświadczenie badacza literatury XIX wieku natychmiast zderzyło się z potrzebą zwykłego czytelnika – a raczej słuchacza – pragnącego uciec w świat romantycznych uniesień. I muszę przyznać, że to zderzenie okazało się niezwykle owocne.

Z perspektywy historyka literatury, powieść Mirek stanowi interesujące połączenie współczesnych oczekiwań czytelniczych z próbą odtworzenia realiów szlacheckiego dworku. Akcja osadzona w XIX wieku, choć momentami nieco uwspółcześniona w warstwie obyczajowej (co zauważył jeden z recenzentów), tworzy jednak spójną całość, która – jak to ujął mój student podczas seminarium – „działa na wyobraźnię jak dobry film kostiumowy”.

Główna bohaterka, Julianna, to postać, która szczególnie mnie zaintrygowała. Jej marzenia o pomaganiu ludziom i leczeniu, inspirowane postacią babki, przypomniały mi badania nad emancypacyjnymi tendencjami w literaturze kobiecej przełomu XIX i XX wieku. Choć Mirek nie sięga po radykalne rozwiązania feministyczne, to jednak jej bohaterka wyraźnie buntuje się przeciwko narzuconej jej roli społecznej. Ten wątek przywołał w mojej pamięci dyskusje ze studentami o „Nad Niemnem” Orzeszkowej i sposobach przedstawiania kobiet w literaturze polskiego pozytywizmu.

Romans między Julianną a Dominikiem, choć wpisujący się w konwencję gatunkową, został potraktowany przez autorkę z dużą dbałością o psychologiczną prawdopodobieństwo. Stopniowe przekształcanie się zauroczenia w głębsze uczucie przypomina mi nieco konstrukcję relacji bohaterów w „Chłopach” Reymonta, choć oczywiście w zupełnie innym kontekście społecznym. Ta warstwa powieści jest szczególnie dobrze zrealizowana w warstwie audio – o czym za chwilę.

Wątek honoru i konfliktów rodzinnych, choć nieco schematyczny, stanowi ważny element konstruujący napięcie w powieści. Tu autorka wyraźnie nawiązuje do tradycji sarmackich, co jako badacz literatury staropolskiej szczególnie doceniam. Scena, w której Dominik ratuje Juliannę z opresji, przywołała mi na myśl podobne motywy z „Pana Tadeusza”, choć oczywiście w lżejszej, bardziej współczesnej odsłonie.

Przejdźmy teraz do aspektu, który w przypadku audiobooka ma znaczenie fundamentalne – interpretacji głosowej. Marta Markowicz stworzyła prawdziwą ucztę dla uszu. Jej głos, niczym doświadczony przewodnik, prowadzi nas przez zawiłości fabuły z niezwykłą subtelnością i wyczuciem. Szczególnie udane są dialogi – każda postać ma swój charakterystyczny ton, co w przypadku powieści obyczajowej jest nieocenione. Sceny romantyczne brzmią autentycznie, bez przesadnej egzaltacji, za to z odpowiednią dozą emocji. Jako wykładowca, który często analizuje interpretacje tekstów literackich, muszę przyznać, że to jedna z lepszych realizacji audiobookowych, z jakimi miałem do czynienia w ostatnim czasie.

Jeśli chodzi o konstrukcję świata przedstawionego, Mirek wykazała się solidnym przygotowaniem historycznym, choć – jak wspomniałem – niektóre elementy mogą budzić wątpliwości purystów. Dwór szlachecki został odmalowany z dbałością o szczegóły, co przypomina mi moje własne doświadczenia z lektury „Lalki” Prusa podczas studiów – tam też fascynowały mnie opisy przestrzeni i ich związek z psychologią postaci.

Porównując „Kolor róż” z innymi współczesnymi powieściami obyczajowymi osadzonymi w realiach historycznych, warto zwrócić uwagę na jego umiarkowany realizm. To nie jest powieść w stylu Cherezińskiej, która dąży do maksymalnej wierności historycznej, ale raczej subtelne połączenie prawdy historycznej z potrzebami współczesnego czytelnika. Ta strategia, jak pokazują recenzje, sprawdza się doskonale – słuchacze doceniają zarówno historyczny koloryt, jak i przystępność narracji.

Jedynym elementem, który mógłby budzić pewne zastrzeżenia, jest nieco przewidywalny rozwój niektórych wątków. Jednak, jak mawiał mój profesor podczas seminarium o literaturze popularnej: „Przewidywalność w gatunkowych ramach to nie wada, ale świadomy wybór artystyczny”. W przypadku „Koloru róż” ta przewidywalność działa raczej uspokajająco, co w dzisiejszych niespokojnych czasach może być dodatkowym atutem.

Dla kogo będzie idealny ten audiobook? Z pewnością dla miłośników lekkich, ale nie pozbawionych głębi powieści obyczajowych. Dla tych, którzy – jak ja podczas letnich wakacji spędzanych w starym dworku na Mazowszu – lubią zatopić się w klimacie szlacheckich rezydencji. I wreszcie – dla wszystkich, którzy cenią sobie doskonałą interpretację głosową, potrafiącą tchnąć życie w literackie postaci.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak