Kołysanka – Maciej Siembieda audiobook – Mroczna tajemnica, która nie da ci zasnąć

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Kryminałów z Duszkiem Historii,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem „Kołysanka” Macieja Siembiedy, od razu poczułem to charakterystyczne mrowienie na karku, które towarzyszy mi zawsze, gdy natrafiam na dzieło łączące w sobie mistrzowską fabułę z głębokim zakorzenieniem w historii. Jako badacz literatury szczególnie cenię sobie powieści, które nie tylko bawią, ale i uczą, wplatając wątki historyczne w misternie utkaną narrację kryminalną. I właśnie „Kołysanka” jest tego doskonałym przykładem.

Akcja powieści, piątej już z serii o prokuratorze Jakubie Kani, rozgrywa się na Śląsku Opolskim, regionie o bogatej i skomplikowanej historii, który sam wielokrotnie odwiedzałem podczas moich badań nad literaturą pogranicza. Siembieda z właściwą sobie precyzją portretuje ten tygiel kulturowy, gdzie „sąsiedzi mogą się dzielić opłatkiem, ale nie sprawami z przeszłości”. To zdanie, które pojawia się w opisie książki, doskonale oddaje klimat powieści – pełnej tajemnic, niedopowiedzeń i rodzinnych sekretów, które niczym trucizna sączą się przez pokolenia.

Fabuła skupia się na śledztwie dotyczącym powojennych losów Arama Chaczaturiana, światowej sławy kompozytora, który – jak sugeruje autor – mógł być zamieszany w mroczne sprawy NKWD. Wątek ten od razu przykuł moją uwagę, ponieważ w swojej pracy naukowej często analizuję, jak współcześni pisarze reinterpretują postaci historyczne, nadając im nowe, często kontrowersyjne oblicza. Siembieda robi to z charakterystyczną dla siebie finezją, balansując na granicy faktów i fikcji.

Co szczególnie urzekło mnie w „Kołysance”, to sposób, w jaki autor splata ze sobą różne wątki: tajemniczą melodię, która staje się kluczem do rozwiązania zagadki; historię „diabła z Rudy” Karola Goduli i porzuconej Joanny Gryzik (postaci, które przywodzą na myśl prawdziwe śląskie legendy); oraz współczesne rozgrywki polityczne, w które uwikłana jest radna Iwona Kern. Ta wielowarstwowość przypomina mi dyskusje, które prowadziłem ze studentami o związkach między „małą” i „wielką” historią w literaturze.

Jeśli chodzi o warstwę audio, interpretacja Mariusza Bonaszewskiego jest – w przeważającej części – mistrzowska. Jego głos, niczym dobrze nastrojony instrument, potrafi oddać zarówno napięcie śledztwa, jak i melancholię śląskich krajobrazów. Bonaszewski szczególnie dobrze radzi sobie z dialogami, nadając każdemu bohaterowi charakterystyczną barwę głosu. Jedynie w niektórych momentach jego sposób artykulacji – przeciąganie ostatnich sylab – może irytować bardziej wrażliwych słuchaczy, jak zauważyła jedna z recenzentek. Niemniej, ogólnie rzecz biorąc, to wykonanie na najwyższym poziomie.

Porównując „Kołysankę” do innych współczesnych polskich kryminałów historycznych, Siembieda zdecydowanie wyróżnia się dbałością o szczegóły i umiejętnością budowania atmosfery. Gdybym miał szukać podobieństw, sięgnąłbym po Marcina Wrońskiego czy Marka Krajewskiego, choć styl Siembiedy jest bardziej liryczny, bardziej „muzyczny” – co zresztą doskonale pasuje do tematu tej powieści.

Czy warto sięgnąć po ten audiobook? Zdecydowanie tak, szczególnie jeśli cenią sobie Państwo kryminały, które są czymś więcej niż tylko rozrywką. „Kołysanka” to powieść, która – niczym tytułowa melodia – długo brzmi w uszach i myślach po zakończeniu lektury. Dla mnie, jako badacza literatury, szczególnie cenne były wątki dotyczące pamięci i tożsamości Śląska – regionu, którego skomplikowana historia wciąż czeka na pełne odkrycie.

Jedynym mankamentem, który mógłbym wskazać, jest pewna przewidywalność niektórych zwrotów akcji, zwłaszcza dla czytelników dobrze obeznanych z serią o Jakubie Kani. Niemniej, nawet mając tę świadomość, trudno się oderwać od słuchowiska, które – trwając prawie 12 godzin – oferuje naprawdę satysfakcjonujące doznania literackie.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak