Krokodyl z Kraju Karoliny – Joanna Chmielewska audiobook – Mordercza zagadka wciąga jak bagno!

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Słuchacze Audiobooków,

Gdy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook “Krokodyl z Kraju Karoliny” Joanny Chmielewskiej, moje oczekiwania były podwójne: z jednej strony ciekawość wobec kolejnej części serii “Przygody Joanny”, z drugiej – niepewność co do interpretacji głosowej Ewy Abart, która wzbudzała tak skrajne reakcje. Jako badacz literatury polskiej XX wieku, od dawna fascynuje mnie sposób, w jaki Chmielewska łączyła gatunek kryminalny z charakterystycznym dla siebie humorem i ironią, tworząc unikalny styl, który stał się jej znakiem rozpoznawczym.

Powieść “Krokodyl z Kraju Karoliny”, trzecia część serii, prezentuje wszystkie cechy typowe dla twórczości Chmielewskiej: lekkość stylu, zaskakujące zwroty akcji i specyficzny rodzaj humoru, który – jak pamiętam z moich badań nad literaturą okresu PRL – stanowił dla czytelników swoistą odskocznię od szarej rzeczywistości tamtych czasów. Centralna zagadka kryminalna – śmierć przyjaciółki głównej bohaterki i tajemnicze zniknięcie jej ciała – staje się pretekstem do pokazania nie tylko sprawności detektywistycznej Joanny, ale także głębokiej więzi między kobietami, co w kontekście literatury polskiej lat 80. było elementem dość nowatorskim.

Analizując powieść z perspektywy historycznoliterackiej, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów. Po pierwsze, Chmielewska mistrzowsko balansuje między konwencją kryminału a powieści obyczajowej, tworząc hybrydę, która – jak często podkreślam moim studentom – wymyka się prostym klasyfikacjom gatunkowym. Po drugie, jej język, pełen ironicznych uwag i celnych obserwacji społecznych, przypomina mi najlepsze tradycje polskiej satyry, sięgające nawet do twórczości Boya-Żeleńskiego.

Niestety, doświadczenie słuchania tego audiobooka nie było pozbawione pewnych rozczarowań. Interpretacja Ewy Abart, choć przez niektórych chwalona, w moim odczuciu nie do końca oddaje ducha prozy Chmielewskiej. Problemem są szczególnie głosy męskich postaci, które brzmią nienaturalnie i wręcz karykaturalnie, co odbiera powieści część jej literackiego uroku. Infantylizacja głosu Joanny również wydaje się nietrafiona, zważywszy na dojrzałość i błyskotliwość tej postaci. Te mankamenty narracji są tym bardziej widoczne, że – jak pamiętam z moich wcześniejszych badań – Chmielewska zawsze przywiązywała dużą wagę do kwestii językowych i charakterystyki swoich bohaterów.

Mimo tych niedociągnięć, sama treść książki broni się doskonale. Humor Chmielewskiej, jej talent do tworzenia zaskakujących sytuacji i celne obserwacje obyczajowe sprawiają, że “Krokodyl z Kraju Karoliny” pozostaje lekturą niezwykle przyjemną. W kontekście współczesnej polskiej literatury kryminalnej twórczość Chmielewskiej można porównać do dzieł Marty Guzowskiej, choć ta ostatnia operuje nieco innym rodzajem humoru i współczesną stylistyką.

Dla miłośników dobrej literatury kryminalnej z humorem, “Krokodyl z Kraju Karoliny” to pozycja obowiązkowa, choć być może lepszym wyborem byłoby sięgnięcie po wersję drukowaną. Audiobook, mimo swoich walorów, nie oddaje w pełni kunsztu językowego autorki, co dla takiego miłośnika słowa pisanego jak ja, stanowi pewien dysonans. Niemniej, dla osób szukających lekkiej, ale inteligentnej rozrywki, ta propozycja z pewnością się sprawdzi.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak