Kukuczka. Opowieść o najsłynniejszym polskim himalaiście – Dariusz Kortko audiobook – Pasja, która rzuca wyzwanie śmierci

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Górskich Opowieści,

Biografia “Kukuczka. Opowieść o najsłynniejszym polskim himalaiście” autorstwa Dariusza Kortko i Marcina Pietraszewskiego to dzieło, które od pierwszych minut słuchania wciąga jak wir górskiej lawiny. Jako badacz literatury, który spędził lata analizując polską prozę XX wieku, muszę przyznać, że ta pozycja stanowi wyjątkowy pomost między reportażem a literaturą faktu, osadzonym głęboko w realiach PRL-u.

Zacznijmy od warstwy literackiej. Autorzy stworzyli portret Jerzego Kukuczki, który daleko wykracza poza schematy typowej biografii sportowej. To raczej wielowarstwowa opowieść o człowieku uwikłanym w historię, który w górach szukał nie tylko wyzwań, ale i wolności. Jak trafnie zauważyłem podczas analizy polskiej literatury okresu transformacji, postacie takie jak Kukuczka stały się symbolami walki z systemem – nie poprzez polityczne zaangażowanie, ale przez uparte dążenie do realizacji marzeń wbrew wszelkim przeciwnościom.

Audiobook, którego lektorem jest Filip Kosior, to prawdziwa uczta dla uszu. Kosior, którego głos przypomina mi nieco narratorów z archiwalnych audycji Polskiego Radia, perfekcyjnie oddaje zarówno surowość górskiego świata, jak i emocjonalną złożoność głównego bohatera. Jego interpretacja potrafi w jednej chwili oddać grozę sytuacji na wysokości 8000 metrów, by za moment subtelnie zarysować delikatność relacji Kukuczki z żoną Cecylią.

Z punktu widzenia badacza literatury szczególnie fascynujące jest to, jak autorzy wykorzystali źródła. Pamiętniki Kukuczki, wywiady z uczestnikami wypraw i wspomnienia rodziny tworzą polifoniczną narrację, która przypomina mi najlepsze osiągnięcia polskiego reportażu literackiego – dzieła Hanny Krall czy Ryszarda Kapuścińskiego. Ta wielogłosowość pozwala czytelnikowi (a w tym przypadku słuchaczowi) samodzielnie wyrobić sobie zdanie o kontrowersyjnych aspektach postaci Kukuczki.

Jako osoba, która spędziła dzieciństwo w latach 80., pamiętam, jak legendę Kukuczki budowano w czasach, gdy w telewizji pokazywano głównie propagandowe programy. Ta książka odbrązawia ten mit, pokazując, że za sukcesami stała nie tylko heroiczna determinacja, ale też ogromne koszty osobiste. Szczególnie poruszające są fragmenty opisujące, jak Cecylia Kukuczka radziła sobie z nieobecnością męża i strachem o jego życie.

Technicznie, audiobook jest wykonany znakomicie. Dźwięk jest czysty, a tempo narracji idealnie dopasowane do charakteru opowieści. Dziewięciogodzinny czas słuchania mija niepostrzeżenie, co jest zasługą zarówno świetnego tekstu, jak i mistrzowskiej interpretacji Kosiora. Warto zwrócić uwagę na sposób, w jaki lektor oddaje specyficzny śląski akcent Kukuczki – subtelnie, bez karykaturalnego przerysowania.

Porównując tę biografię z innymi dziełami o polskich himalaistach, takich jak “Lodowy Wojownik” o Voytku Kurtyce, widać wyraźnie, że Kortko i Pietraszewski skupili się bardziej na człowieku niż na wyczynach. To nie tylko opowieść o zdobywaniu szczytów, ale przede wszystkim studium charakteru i relacji międzyludzkich w ekstremalnych warunkach.

Dla słuchaczy, którzy szukają jedynie sensacyjnych opisów wypraw, niektóre fragmenty mogą wydawać się zbyt refleksyjne. Jednak właśnie ta głębia psychologiczna i społeczny kontekst czynią z tej biografii coś więcej niż tylko książkę o sporcie. To także opowieść o Polsce tamtych czasów – o brakach w sklepach, trudnościach w zdobyciu paszportu i paradoksach życia w systemie, który z jednej strony gloryfikował sportowe sukcesy, a z drugiej utrudniał ich osiąganie.

Poziom szczegółowości w opisach wypraw jest imponujący, choć czasem może przytłaczać osoby niezaznajomione z terminologią alpinistyczną. Jednak nawet te techniczne fragmenty Kosior czyta w sposób, który pomaga zrozumieć istotę opisywanych sytuacji. Szczególnie zapadają w pamięć opisy warunków pogodowych na wysokościach – słuchając ich, niemal czuje się mroźny wiatr i niedobór tlenu.

Z punktu widzenia literaturoznawcy szczególnie cenne są fragmenty, w których autorzy analizują zapiski samego Kukuczki. Te osobiste notatki, często pełne poetyckich metafor, pokazują, że mamy do czynienia nie tylko ze świetnym sportowcem, ale i człowiekiem o niezwykłej wrażliwości. Ostatni wpis w dzienniku – “Paradise – Raj” – to zagadka, która długo nie dawała mi spokoju po zakończeniu słuchania.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak