Laska nebeska – Mariusz Szczygieł audiobook – Reportażowa podróż przez czeską duszę

Opis

Drodzy miłośnicy literatury i subtelnych opowieści,

Z ogromną przyjemnością dzielę się z Wami moimi refleksjami na temat audiobooka “Láska nebeská” Mariusza Szczygła, który sam autor odczytuje, dodając tej pozycji niezwykłego, osobistego charakteru. Jako krytyczka literacka, od lat zanurzam się w meandrach współczesnej literatury polskiej, a twórczość Szczygła od dawna zajmuje szczególne miejsce w moim sercu. Jego reporterski zmysł, połączony z subtelnym humorem i niebanalnym spojrzeniem na rzeczywistość, sprawia, że każda jego książka – czy to w formie papierowej, czy jako doświadczenie słuchowe – jest prawdziwą ucztą dla umysłu i duszy.

Pierwsze wrażenie po włączeniu tego audiobooka? Jakby ktoś zaprosił mnie na kameralną pogawędkę przy kawie w praskiej kawiarni, gdzie zapach świeżo mielonych ziaren miesza się z lekką nutą ironii i nostalgii. “Láska nebeská”, czyli w dosłownym tłumaczeniu „miłość niebiańska”, a według autora raczej „miłość nie z tej ziemi”, to zbiór felietonów inspirowanych czeską literaturą i kulturą. Szczygieł, przez 17 tygodni, tworzył teksty do serii książek „Literatura czeska” wydawanych przez Agorę, a efektem jest ta niezwykła improwizacja literacka – jak sam mówi, swoisty „jam session” na temat książek, które czytał. I to właśnie ta swoboda, ta lekkość skojarzeń, sprawia, że słuchanie tego audiobooka jest jak podróż po czeskich uliczkach – pełna zaskakujących zakrętów i urokliwych detali.

Osobiście, słuchając tych felietonów, nie mogłam oprzeć się wspomnieniom z czasów, gdy pisałam artykuł o współczesnej literaturze polskiej, w tym o reportażach Szczygła. Pamiętam, jak analizowałam jego “Gottland” i odkrywałam, jak bardzo jego styl przypomina mi linię melodyczną – raz spokojną, raz dynamiczną, ale zawsze trafiającą w sedno. Podobnie jest z “Láska nebeská”. Słuchając, jak autor snuje opowieści o niepochowanych urnach, najsławniejszych czeskich napisach klozetowych czy roli hemoroidów w literaturze, czułam, że znów jestem w tej przestrzeni, gdzie granica między powagą a żartem zaciera się w najbardziej wyrafinowany sposób. To doświadczenie słuchowe (“audiobook experience”) przypomina mi również rozmowę z jednym z polskich autorów współczesnych, podczas której dyskutowaliśmy o tym, jak literatura może być zwierciadłem ludzkich konfliktów wewnętrznych – Szczygieł w swoich felietonach robi to mistrzowsko, choć w zupełnie innej, lżejszej tonacji.

Kluczowym tematem tej książki jest czeska kultura i mentalność, ukazana przez pryzmat osobistych impresji autora. Szczygieł nie streszcza książek, które czytał, ale pozwala sobie na swobodne dygresje, które prowadzą nas od literatury do codzienności Czechów – ich poczucia humoru, ironii i specyficznego podejścia do życia. Słuchając, jak opowiada o legendarnym Świrusie, Ivanie Martinie Jirousie, czy o Leonardzie da Vinci znad Wełtawy, Jarze Cimrmanie, miałam wrażenie, że odkrywam Czechy na nowo, choć przecież od lat fascynuje mnie ta kultura. Autor podkreśla, że Czesi zostali „wymyśleni”, by wprowadzać Polaków w dobry nastrój – i rzeczywiście, ten audiobook to czysta radość słuchania (“listening experience”), pełna zabawnych anegdot i zaskakujących skojarzeń.

Nie można pominąć samego wykonania – narrator, czyli sam Mariusz Szczygieł, jest tu nie tylko autorem, ale i aktorem, który ożywia każdy tekst. Jego głos, pełen ciepła, ale i zadziornej ironii, sprawia, że każda historia staje się bliższa, bardziej intymna. Jako krytyczka, zwracam uwagę na detale – intonację, pauzy, sposób, w jaki autor podkreśla żartobliwe fragmenty. To wszystko buduje atmosferę, która wciąga od pierwszej minuty. Jakość dźwięku jest doskonała, co w przypadku audiobooków z gatunku literatury faktu i reportażu (“reportaż”, “dziennikarstwo”) ma ogromne znaczenie – nie ma tu miejsca na rozproszenia, każdy szczegół musi być wyraźny. Słuchanie Szczygła to jak uczestnictwo w prywatnym spektaklu, gdzie narrator jest jednocześnie przewodnikiem po świecie, który sam stworzył.

Oczywiście, jak każda pozycja, także “Láska nebeská” ma swoje ograniczenia. Dla osób, które nie znają kontekstu czeskiej kultury, niektóre dygresje mogą być trudne do uchwycenia – Szczygieł zakłada pewną znajomość tematu, co czasem może sprawić, że słuchacz poczuje się zagubiony. Ponadto, forma felietonów, choć urokliwa, bywa nierówna – niektóre historie wciągają bardziej niż inne. Jednak te drobne niedociągnięcia bledną w obliczu ogólnego wrażenia, jakie pozostawia ten audiobook. To pozycja, która bawi, inspiruje i skłania do refleksji – a przecież o to chodzi w dobrej literaturze.

Porównując “Láska nebeská” do innych dzieł Szczygła, takich jak “Gottland” czy “Zrób sobie raj”, widzę tę samą pasję do odkrywania czeskiej duszy, ale w lżejszej, bardziej swobodnej formie. Jeśli zestawić go z reportażami Hanny Krall, o której często wspomina się w kontekście Szczygła, to jego twórczość wyróżnia się większą dozą humoru i dystansu – Krall jest bardziej surowa, Szczygieł zaś igra z czytelnikiem i słuchaczem, zapraszając do wspólnej zabawy. W polskim krajobrazie literackim to właśnie ta lekkość czyni go wyjątkowym.

Komu poleciłabym ten audiobook? Przede wszystkim miłośnikom literatury faktu i reportażu, tym, którzy cenią sobie niebanalne spojrzenie na świat. To także idealna pozycja dla osób zainteresowanych czeską kulturą – Szczygieł jest w tym temacie niezrównanym przewodnikiem. Jeśli szukacie czegoś, co poprawi Wam nastrój i pozwoli oderwać się od codzienności, “Láska nebeská” będzie strzałem w dziesiątkę. Warto dodać, że choć nie jest to darmowy audiobook (“audiobook free”), jego wartość jest nie do przecenienia – każda złotówka wydana na tę pozycję to inwestycja w godziny świetnej rozrywki i refleksji.

Na koniec chciałabym podzielić się osobistą refleksją. Słuchanie tego audiobooka przypomniało mi, dlaczego tak bardzo kocham literaturę – za jej zdolność do łączenia ludzi ponad granicami, za umiejętność wydobywania piękna z codzienności. Szczygieł, swoim głosem i słowami, przeniósł mnie do świata, w którym nawet najprostsze historie mają w sobie magię. To doświadczenie słuchowe (“audiobook experience”) pozostanie ze mną na długo, jak dobra rozmowa z przyjacielem, której nie chce się kończyć. W czasach, gdy wszystko pędzi, takie chwile zatrzymania przy dobrej książce – czy to w formie papierowej, czy audio – są na wagę złota.

Z literackim zachwytem i zaproszeniem do wspólnego odkrywania, Zofia Kowalska