Mam tak samo jak ty – Dorota Masłowska audiobook – Warszawa jakiej nie znacie, w głosie Krystyny Jandy

Opis

Drodzy miłośnicy literatury i dźwiękowych opowieści,

Z ogromną przyjemnością siadam dziś, by podzielić się z Wami moimi refleksjami na temat audiobooka „Mam tak samo jak ty” autorstwa Doroty Masłowskiej, w mistrzowskiej interpretacji Krystyny Jandy. Jako krytyczka literacka, która od lat zgłębia meandry współczesnej prozy polskiej, nie mogłam przejść obojętnie obok tego wydania, które ukazało się 2 października 2024 roku nakładem Storyside. Już od pierwszych chwil słuchania wiedziałam, że czeka mnie nie tylko literacka podróż, ale i swoista wyprawa w głąb polskiej codzienności, tej pięknej, brzydkiej, śmiesznej i bardzo strasznej, jak sama autorka to określa. To doświadczenie słuchowe, bo tak należy mówić o audiobookach, jest wyjątkowe – zarówno za sprawą treści, jak i niezwykłego talentu narratorskiego.

Pierwsze wrażenie, jakie towarzyszyło mi podczas słuchania, to poczucie, że Warszawa, ta opisana przez Masłowską, jest mi bliższa, niż mogłabym przypuszczać. Jej felietony, pierwotnie publikowane w „Tygodniku Powszechnym” w latach 2020-2022, tworzą mozaikowy portret stolicy – od Żabki jako metafizycznego centrum życia, przez Hale Banacha tchnące duchem lat dziewięćdziesiątych, po lombardy pełne dziwnych bogactw. To miasto, które znam z własnych doświadczeń, z wędrówek po podziemnych przejściach i podsłuchanych rozmów w zbiorkomie. Pamiętam, jak kiedyś, pisząc artykuł o współczesnej literaturze polskiej, szczególnie fascynowały mnie te utwory, które za pomocą języka i struktury oddawały chaos codzienności. Masłowska robi to z niezrównaną precyzją – jej obserwacje są jak lustro, w którym odbija się nie tylko Warszawa, ale i cała polska rzeczywistość.

Osobista więź z tym audiobookiem narodziła się również dzięki wspomnieniom z pewnego wywiadu, który przeprowadziłam z jednym z polskich autorów. Rozmawialiśmy wtedy o tym, jak literatura współczesna potrafi uchwycić wewnętrzne konflikty człowieka w dobie konsumpcjonizmu i alienacji. „Mam tak samo jak ty” jest właśnie taką książką – analizuje złudną wspólnotowość, zderza bogactwo z ubóstwem, egzotykę z szarością. Słuchając tych felietonów, czułam się, jakbym znów prowadziła tę rozmowę, ale tym razem z samą Masłowską, która z ironicznym uśmiechem punktuje absurdy naszego życia.

Przechodząc do analizy treści, muszę podkreślić, że to, co sprawia, iż ten zbiór jest tak wyjątkowy, to umiejętność autorki do tworzenia mitologii współczesnej Polski w pigułce. Masłowska nie boi się krytykować – jej refleksje nad kryzysami i paradoksami warszawskiej codzienności są ostre, ale jednocześnie pełne empatii. Szczególnie poruszyły mnie rozważania nad nudą i metanudą, które autorka przedstawia jako potencjalne źródła kreatywności. W jej słowach można dostrzec echo myśli Mariusza Szczygła czy Sylwii Chutnik, którzy również wnikliwie obserwują polską rzeczywistość, choć każdy z nich robi to na swój sposób. Masłowska wyróżnia się jednak swoim językiem – ciętym, ironicznym, a zarazem poetyckim. W warstwach jej słów kryje się coś więcej niż tylko krytyka – to próba zrozumienia, dlaczego jesteśmy tacy, jacy jesteśmy. Jako krytyczka nie mogę nie docenić tej mozaikowej struktury, która oddaje chaos współczesnego życia, a jednocześnie tworzy spójny obraz.

Nie sposób mówić o tym audiobooku, nie wspominając o interpretacji Krystyny Jandy. Jej głos to prawdziwy skarb – dodaje felietonom Masłowskiej głębi i emocjonalnej intensywności. Słuchając, miałam wrażenie, że Janda nie tylko czyta, ale żyje tymi tekstami, że sama staje się częścią tej warszawskiej opowieści. Jej intonacja, sposób akcentowania ironii czy melancholii, jest po prostu mistrzowski. Jakość dźwięku również zasługuje na pochwałę – nagranie jest czyste, bez zakłóceń, co pozwala w pełni skupić się na treści. To niezwykle istotne w przypadku audiobooków, bo przecież całe doświadczenie słuchowe opiera się na tym, jak tekst zostaje przekazany. Janda sprawia, że nawet najprostsze zdania brzmią jak małe dzieła sztuki. Myślę, że dla wielu słuchaczy, którzy szukają wyjątkowych audiobooków, także tych darmowych – choć ten konkretny nie jest dostępny jako „audiobook free” – będzie to prawdziwa gratka.

Oczywiście, jak każda książka, także „Mam tak samo jak ty” ma swoje mocne i słabsze strony. Z jednej strony, zachwyca autentycznością i bezpośredniością – Masłowska potrafi jednym zdaniem uchwycić sedno zjawiska, jak choćby w opisie Żabki jako miejsca, gdzie krzyżują się wszystkie polskie drogi. Z drugiej strony, niektórzy słuchacze mogą odczuwać brak spójności, co jest niejako wpisane w formę felietonów. Nie jest to powieść z wyraźną fabułą, a raczej zbiór migawek, co dla części osób może być nużące, jak zauważyli niektórzy recenzenci, określając książkę jako „nudną”. Ja jednak widzę w tym siłę – ta fragmentaryczność oddaje przecież rytm współczesnego życia, pełnego przerywanych narracji i chwilowych olśnień.

Porównując ten zbiór do innych utworów literatury faktu, nie sposób nie wspomnieć o felietonach Olgi Tokarczuk czy wspomnianego już Mariusza Szczygła. Wszyscy ci autorzy mają dar obserwacji, ale Masłowska wyróżnia się swoim bezkompromisowym podejściem do języka i tematu. Jej Warszawa jest jak Dubaj Północy – pełna kontrastów, nieco surrealistyczna, a zarazem boleśnie prawdziwa. Myślę, że słuchacze, którzy znają jej wcześniejsze utwory, jak „Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną”, odnajdą w tym audiobooku podobny pazur i energię.

Komu poleciłabym to doświadczenie słuchowe? Z pewnością wszystkim, którzy szukają literatury zaangażowanej, która nie boi się zadawać trudnych pytań o polską tożsamość i współczesność. To audiobook idealny dla miłośników literatury faktu, ale też dla tych, którzy chcą lepiej zrozumieć, czym jest dzisiejsza Warszawa – miasto pełne paradoksów, ale i niezwykłego uroku. Myślę, że szczególnie osoby mieszkające w stolicy odnajdą w tych felietonach kawałek swojego życia. Jeśli szukacie inspirujących i prowokujących treści w formie audio, to „Mam tak samo jak ty” jest pozycją obowiązkową.

Na koniec chciałabym podzielić się osobistą refleksją. Słuchanie tego audiobooka przypomniało mi, dlaczego tak bardzo kocham literaturę – za jej zdolność do oswajania chaosu, za to, że pozwala nam zobaczyć siebie i świat z nowej perspektywy. Masłowska i Janda stworzyły coś, co zostaje w głowie na długo po zakończeniu słuchania. To nie tylko felietony, to swoisty dźwiękowy pamiętnik naszej rzeczywistości, pełen ironii, ale i ciepła. Jako krytyczka czuję się zainspirowana – zarówno językiem autorki, jak i interpretacją narratorki. To jedno z tych doświadczeń słuchowych, które pokazuje, jak potężnym medium może być audiobook, gdy tekst i głos spotykają się w idealnej harmonii.

Z literackim zachwytem i zaproszeniem do wspólnego słuchania, Zofia Kowalska