Matka Polka – Anne Applebaum audiobook – Intymna opowieść o życiu, miłości i Polsce

Opis

Drodzy miłośnicy literatury i opowieści zapisanych w dźwięku,

Z wielką przyjemnością siadam dziś, by podzielić się z Wami moimi refleksjami na temat audiobooka “Matka Polka” autorstwa Anne Applebaum, w interpretacji Marii Seweryn. Jako krytyczka literacka, która od lat zanurza się w meandrach współczesnej prozy i biografii, nie mogłam przejść obojętnie obok tej pozycji, zwłaszcza że dotyka ona tematów tak bliskich polskiej duszy, a jednocześnie widzianych przez pryzmat obcego spojrzenia. Audiobook, wydany przez OsnoVa/Storyside, to niemal 8 godzin podróży przez życie autorki, która – będąc Amerykanką – wybrała Polskę jako swój dom. Już na wstępie powiem, że to “audiobook experience”, które zarówno porusza, jak i prowokuje do myślenia.

Pierwsze wrażenie po włączeniu nagrania było jak otwarcie starego albumu rodzinnego – pełnego wspomnień, ale i pytań o to, kim naprawdę jesteśmy. Anne Applebaum, znana na całym świecie dziennikarka i laureatka Pulitzera za “Gułag”, tym razem odchodzi od wielkiej polityki i historii, by opowiedzieć o sobie. Decyzja o zamieszkaniu w Polsce w latach 90., małżeństwo z Radosławem Sikorskim, macierzyństwo – to wszystko tworzy intymną narrację, która jest jak lustro dla wielu z nas. Tytuł “Matka Polka” brzmi ironicznie, niemal jak wyzwanie rzucone stereotypowi, który wciąż pokutuje w naszym społeczeństwie. I właśnie ta ironia, ta gra z polską tradycją, od razu mnie zaintrygowała.

Osobiście, temat macierzyństwa i tożsamości kulturowej rezonuje ze mną na wielu poziomach. Pamiętam, jak podczas pisania jednej z moich krytyk współczesnych powieści polskich, analizowałam, jak autorzy używają języka, by oddać wewnętrzne konflikty kobiet balansujących między rolami społecznymi a własnymi pragnieniami. Czytając – czy raczej słuchając – “Matkę Polkę”, czułam, że Applebaum robi coś podobnego, choć w bardziej osobistym tonie. Jej opowieść przypomniała mi też rozmowę z pewną znaną polską pisarką, z którą dyskutowałam o tym, jak literatura współczesna odbija nasze wewnętrzne zmagania z tożsamością. Applebaum, jako ktoś z zewnątrz, rzuca na te zmagania nowe światło – i to jest jedna z największych zalet tej książki.

Przechodząc do treści, “Matka Polka” to nie tylko biografia, ale też głęboka refleksja nad polską kulturą i społeczeństwem. Autorka opisuje swoje życie w Chobielinie pod Bydgoszczą, zmagania z codziennością w nowym kraju, a także wyzwania związane z wychowywaniem dzieci w Polsce. To, co sprawia, że ta opowieść jest tak wciągająca, to jej szczerość. Applebaum nie boi się mówić o trudnościach, o różnicach kulturowych, o tym, jak stereotyp „Matki Polki” – tej wiecznie poświęcającej się, cierpiącej za rodzinę – zderza się z jej własnym doświadczeniem. Jednocześnie, nie unika wątków politycznych, co jest naturalne, zważywszy na jej małżeństwo z prominentnym polskim politykiem. Dla mnie, jako osoby interesującej się literaturą zaangażowaną, te fragmenty były szczególnie interesujące, bo pokazują, jak osobiste może splatać się z publicznym.

Nie sposób nie wspomnieć o tym, jak audiobook “Matka Polka” porusza kwestie tożsamości narodowej i integracji. Applebaum, będąc Amerykanką, patrzy na Polskę z zewnątrz, ale jednocześnie z ogromną empatią. Jej obserwacje na temat polskiej transformacji po 1989 roku, na temat tego, jak zmienialiśmy się jako społeczeństwo, są trafne i często bolesne. To książka, która zmusza do refleksji – czy naprawdę jesteśmy tacy, jakimi widzimy siebie sami, czy może potrzebujemy tego obcego spojrzenia, by dostrzec nasze własne ograniczenia?

Przejdźmy teraz do samego “listening experience”, bo w przypadku audiobooków równie ważna jak treść jest forma przekazu. Maria Seweryn, która użyczyła swojego głosu tej opowieści, wykonała absolutnie mistrzowską pracę. Jej interpretacja jest pełna emocji, a jednocześnie wyważona – potrafi oddać ironię Applebaum, ale też jej głęboką refleksję. Słuchając, miałam wrażenie, że to nie tylko narracja, ale prawdziwa rozmowa, jakby autorka siedziała obok mnie i opowiadała mi swoją historię przy filiżance herbaty. Głos Seweryn jest ciepły, ale ma w sobie tę charakterystyczną polską nutę melancholii, która idealnie pasuje do tematu. Jakość dźwięku jest również bez zarzutu – nagranie jest czyste, bez zakłóceń, co sprawia, że można się całkowicie zanurzyć w tej opowieści, niezależnie od tego, czy słuchamy w domu, czy w trakcie podróży.

Mówiąc o mocnych stronach “Matki Polki”, nie można pominąć tego, jak bardzo jest to książka inspirująca i pokrzepiająca, co potwierdzają liczne recenzje słuchaczy na platformie Storytel, gdzie audiobook zdobył ocenę 4.8 na 5. To “audiobook experience”, które nie tylko dostarcza informacji o życiu autorki, ale też skłania do myślenia o własnych wyborach i o tym, jak kultura kształtuje nasze życie. Tagi takie jak „Koniecznie posłuchaj” czy „Dzień Matki” doskonale oddają charakter tej pozycji – to książka dla każdego, kto chce zrozumieć, czym jest macierzyństwo, rodzina i przynależność w polskim kontekście.

Niemniej jednak, jak każda krytyczka, muszę spojrzeć na tę pozycję również z pewną dozą dystansu. Choć “Matka Polka” jest fascynującą opowieścią, momentami może wydawać się zbyt hermetyczna dla słuchaczy spoza Polski. Applebaum zakłada pewną znajomość polskiej rzeczywistości, co dla obcokrajowców może być barierą. Ponadto, choć wątki polityczne są interesujące, czasem odciągają uwagę od głównego tematu – osobistej historii autorki. To drobne zastrzeżenia, ale jako osoba, która ceni równowagę w narracji, musiałam je zauważyć.

Porównując “Matkę Polkę” do innych biografii, jakie miałam okazję słuchać lub czytać, widzę w niej pewne podobieństwa do książek takich jak “Białe zęby” Zadie Smith, choć tam mamy do czynienia z fikcją. Obie autorki podejmują temat tożsamości i przynależności kulturowej, choć w zupełnie inny sposób. W polskim kontekście można by zestawić “Matkę Polkę” z autobiograficznymi tekstami Olgi Tokarczuk, które również dotykają kwestii kobiecości i miejsca w społeczeństwie, choć w bardziej metaforycznym wymiarze. Applebaum wyróżnia się jednak swoim zewnętrznym spojrzeniem – to perspektywa, której w polskiej literaturze wciąż jest za mało.

Komu poleciłabym ten audiobook? Z pewnością wszystkim kobietom, które zmagają się z pytaniem, kim są i gdzie jest ich miejsce – niezależnie od tego, czy są matkami, czy nie. To także pozycja dla tych, którzy interesują się polską kulturą i historią, a także dla miłośników biografii, które prowokują do myślenia. Warto zaznaczyć, że choć nie jest to “audiobook free”, jego cena jest warta każdej złotówki, zważywszy na jakość nagrania i treść, jaką oferuje. Dla tych, którzy szukają darmowych pozycji, zachęcam do sprawdzenia platform takich jak Storytel, gdzie często można znaleźć promocje na “free audiobook” w ramach subskrypcji.

Na koniec, chciałabym podzielić się osobistą refleksją. Słuchanie “Matki Polki” było dla mnie jak powrót do domu – nie w sensie fizycznym, ale emocjonalnym. Przypomniało mi, dlaczego tak bardzo kocham literaturę i opowieści – bo pozwalają nam zobaczyć siebie w innych, zrozumieć, że nasze zmagania, choć różne, mają wspólny mianownik. Applebaum, choć pochodzi z innego świata, mówi językiem, który jest mi bliski. I za to jestem jej wdzięczna. To “audiobook experience”, które zostaje z nami na długo po tym, jak wybrzmią ostatnie słowa.

Z literackim podziwem i zaproszeniem do wspólnego słuchania, Zofia Kowalska