Mój przyjaciel Drago – Naval audiobook – Niezwykła odyseja wojownika od ulic Łodzi do Navy SEALs

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Historii,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem „Mój przyjaciel Drago” autorstwa Navala, od razu poczułem, że to nie będzie zwykła biografia. Jako badacz literatury polskiej XX wieku, szczególnie wrażliwy jestem na opowieści osadzone w realiach PRL-u, które łączą wątki historyczne z ludzkim dramatem. Ta pozycja wydawnictwa Bellona, wydana 30 listopada 2023 roku, okazała się prawdziwą literacką perełką, która zasługuje na szczegółową analizę zarówno pod względem treści, jak i formy audiobookowej.

Historia Tomasza Dzierana ps. „Drago” to opowieść, która mogłaby posłużyć za scenariusz filmowy – i nie jest to bynajmniej pusty komplement. Od trudnego dzieciństwa w komunistycznej Polsce, przez działalność opozycyjną i więzienie polityczne, po emigrację do USA i służbę w elitarnych jednostkach specjalnych – życie głównego bohatera przypomina klasyczną strukturę mitu bohatera, jaką opisywał Joseph Campbell. Jako naukowiec zajmujący się literaturą porównawczą, dostrzegam w tej biografii uniwersalne archetypy walki o wolność i samorealizacji, które łączą się z bardzo polskim doświadczeniem historycznym.

Szczególnie poruszyły mnie fragmenty opisujące realia PRL-u. Naval z niezwykłą precyzją odtwarza atmosferę tamtych lat – biedę, represje, ale też niegasnącego ducha oporu. Przypomniało mi to moje własne badania nad literaturą drugiego obiegu, gdy analizowałem sposób, w jaki pisarze podziemni dokumentowali rzeczywistość komunistycznej Polski. Drago, podobnie jak bohaterowie literaccy tamtych czasów, staje się symbolem niezłomności i wiary w lepsze jutro.

Przejście od życia w Polsce Ludowej do spełnienia amerykańskiego snu to kolejny fascynujący wątek. Naval pokazuje, że American Dream to nie gotowy produkt, ale efekt ciężkiej pracy i determinacji. Jako historyk literatury widzę tu ciekawe nawiązania do tradycji literatury emigracyjnej – od „Chłopów” Reymonta po współczesne relacje polskich emigrantów. Drago wpisuje się w ten nurt, ale wnosi też coś nowego – perspektywę żołnierza, który z dumą reprezentuje zarówno polskie wartości, jak i amerykański patriotyzm.

Niezwykle cennym elementem książki jest opis braterstwa broni między żołnierzami GROM-u i Navy SEALs. To właśnie podczas wspólnych operacji w Iraku rodzi się przyjaźń między Drago a Navalem, która staje się osią narracji. Jako badacz literatury wojennej dostrzegam tu podobieństwa do klasycznych relacji z pola walki, ale też świeże, autentyczne spojrzenie na współczesne konflikty.

Przechodząc do warstwy audiobookowej, należy podkreślić znakomitą interpretację Mirosława Zbrojewicza. Jego głos – męski, pełen ekspresji, ale i subtelności – idealnie oddaje emocje towarzyszące tej historii. Zbrojewicz potrafi zarówno oddać grozę walki, jak i ciepło przyjaźni, co sprawia, że słuchacz całkowicie zanurza się w opowieści. Jako wieloletni słuchacz audiobooków doceniam też dbałość o dykcję i odpowiednie tempo narracji – 7 godzin i 51 minut mija niepostrzeżenie.

Porównując „Mój przyjaciel Drago” do innych biografii wojennych, takich jak „Snajper” Chrisa Kyle’a czy „Żelazny wilk” Marcusa Luttrella, widzę wyraźnie polską specyfikę tej opowieści. Naval nie tylko opisuje wojskowe doświadczenia, ale też głęboko zakorzenia je w polskiej historii i mentalności. To połączenie czyni tę książkę wyjątkową zarówno dla polskiego, jak i międzynarodowego czytelnika.

Oczywiście, jak każda pozycja, także ta ma swoje ograniczenia. Niektóre wątki mogłyby być bardziej rozwinięte, szczególnie te dotyczące psychologicznych aspektów przejścia z życia cywilnego do wojskowego. Jednak w kontekście całości są to drobne niedociągnięcia, które nie umniejszają wartości całego dzieła.

„Mój przyjaciel Drago” to audiobook, który poleciłbym nie tylko miłośnikom literatury wojennej, ale wszystkim, którzy szukają inspirującej opowieści o pokonywaniu przeciwności losu. To historia, która łączy w sobie polską dumę z uniwersalnym przesłaniem o sile ludzkiego ducha. Po jej wysłuchaniu trudno nie zgodzić się z recenzentami, którzy sugerują, że nadaje się ona na film – rzeczywiście, to gotowy scenariusz na kinowy hit.

Z perspektywy badacza literatury widzę w tej książce jeszcze jeden ważny aspekt – dokumentuje ona pewien fragment historii, który bez takich relacji mógłby zostać zapomniany. Naval nie tylko opowiada o Drago, ale też utrwala pamięć o polskich żołnierzach służących w międzynarodowych misjach, ich wartościach i poświęceniu. W tym sensie „Mój przyjaciel Drago” to nie tylko biografia, ale też ważny głos w dyskursie o współczesnej historii Polski.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak