Morze kłamstwa – Joanna Jax audiobook – Wciągająca podróż przez burzliwą historię i ludzkie serca

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Historii,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem „Morze kłamstwa” Joanny Jax w interpretacji Elżbiety Kijowskiej, od razu poczułem, że to nie będzie zwykła lektura. Jako badacz literatury polskiej XX wieku, szczególnie wrażliwy na dzieła osadzone w burzliwych realiach wojennych i powojennych, sięgnąłem po tę pozycję z mieszanką ciekawości i ostrożności. Czwarty tom cyklu „Zemsta i przebaczenie” okazał się jednak czymś znacznie więcej niż kolejną powieścią obyczajową – to prawdziwa podróż przez meandry ludzkiej natury w czasach ekstremalnych prób.

Z perspektywy historyka literatury, sposób, w jaki Joanna Jax konstruuje swoją opowieść, zasługuje na szczególną uwagę. Autorka mistrzowsko balansuje między faktograficzną precyzją a emocjonalną głębią fikcyjnych postaci. Akcja osadzona w przełomowych momentach II wojny światowej – powstaniu warszawskim, upadku Berlina, konferencjach w Teheranie i Jałcie – nie jest jedynie tłem, ale aktywnym uczestnikiem dramatu, kształtującym charaktery bohaterów. To przypomina mi dyskusje, które prowadziłem ze studentami o relacji między „wielką historią” a indywidualnymi losami w polskiej prozie powojennej.

Elżbieta Kijowska jako narratorka dokonuje prawdziwej alchemii słowa. Jej głos, pełen subtelnych niuansów emocjonalnych, idealnie oddaje złożoność przedstawionego świata. Szczególnie poruszające są fragmenty opisujące powstanie warszawskie – Kijowska potrafi jednym drżeniem głowy przekazać więcej niż strony opisów. Słuchając tych scen, miałem wrażenie, że przenoszę się do sal wykładowych, gdzie analizowaliśmy „Kolumbów” Bratnego czy „Kanał” Stawińskiego – te same emocje, ten sam dreszcz przejmującej prawdy o tamtych czasach.

Jako językoznawca nie mogę nie zauważyć pewnych potknięć redakcyjnych, o których wspomina część recenzentów. Rzeczywiście, czasami konstrukcje zdaniowe wydają się nieco naciągane, a wybór niektórych form gramatycznych może budzić wątpliwości. Jednak w kontekście całego dzieła są to drobne niedociągnięcia, które nie umniejszają wartości literackiej powieści.

Porównując „Morze kłamstwa” do innych współczesnych polskich sag historycznych, widzę wyraźne podobieństwa do twórczości Elżbiety Cherezińskiej – ta sama dbałość o historyczny detal, ta sama umiejętność wplecenia fikcyjnych wątków w autentyczne wydarzenia. Jednak Jax wydaje się bardziej skupiona na psychologicznej głębi swoich postaci, ich wewnętrznych rozterkach i moralnych dylematach. To nie tylko powieść o historii, ale przede wszystkim studium ludzkiej natury w ekstremalnych warunkach.

Audiobookowa forma nadaje tej opowieści szczególną moc. Piętnastogodzinny czas słuchania pozwala całkowicie zanurzyć się w świecie przedstawionym, a interpretacja Kijowskiej dodaje warstwę emocjonalną, której może brakować przy tradycyjnej lekturze. Szczególnie udane są dialogi – każda postać ma swój charakterystyczny ton, co przy tak rozbudowanej galerii postaci jest nie lada wyzwaniem.

Dla słuchaczy, którzy dopiero zaczynają przygodę z cyklem „Zemsta i przebaczenie”, mogę zapewnić, że „Morze kłamstwa” doskonale sprawdza się jako samodzielne dzieło. Oczywiście, znajomość poprzednich tomów wzbogaca doświadczenie, ale autorka na tyle zręcznie wprowadza niezbędne informacje, że nowi odbiorcy nie poczują się zagubieni.

Z punktu widzenia badacza literatury najbardziej fascynujące w tej powieści jest to, jak Joanna Jax przełamuje pewne schematy typowe dla prozy historycznej. Zamiast prostych podziałów na dobrych i złych, otrzymujemy złożone portrety psychologiczne, gdzie nawet w obliczu największych okrucieństw wojny ludzie pozostają… po prostu ludźmi – pełnymi sprzeczności, słabości, ale też niespodziewanych aktów heroizmu. To przypomina mi moje własne badania nad pamiętnikami z okresu okupacji – ta sama prawda o złożoności ludzkich wyborów w obliczu ekstremum.

Dla miłośników audiobooków „Morze kłamstwa” to prawdziwa uczta. Produkcja Storyboxu utrzymuje wysoką jakość techniczną – dźwięk jest czysty, dobrze zbalansowany, a tempo narracji pozwala zarówno na zrozumienie złożonych wątków, jak i na refleksję nad poruszanymi problemami. Warto zwrócić uwagę na sposób, w jaki lektorka radzi sobie z emocjonalnymi zwrotami akcji – jej głos potrafi być jednocześnie delikatny i pełen mocy, co idealnie pasuje do tonu powieści.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak