Niepołomice. Zwycięscy – Edyta Świętek audiobook – Poruszająca saga o miłości i walce w cieniu historii

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Historii,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem “Niepołomice. Zwycięscy” Edyty Świętek, od razu poczułem, że to coś więcej niż zwykła powieść obyczajowa. Jako badacz literatury polskiej XIX i XX wieku, szczególnie cenię sobie dzieła, które potrafią połączyć wciągającą fabułę z rzetelnym tłem historycznym – i ta pozycja spełnia te oczekiwania w pełni.

Saga Świętek, której trzeci tom mam przyjemność recenzować, przenosi nas w fascynujący okres przełomu XIX i XX wieku, kiedy to Polacy pod zaborami zaczynali odczuwać pierwsze oznaki nadchodzących zmian. Pamiętam, jak podczas moich badań nad literaturą tego okresu często natrafiałem na podobne nastroje – tęsknotę za wolnością przeplataną z codziennymi troskami zwykłych ludzi. I właśnie to połączenie wielkiej historii z mikrohistorią pojedynczych rodzin stanowi największą siłę tej powieści.

Analizując treść, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych wątków. Po pierwsze – skomplikowane relacje rodzinne, zwłaszcza dramat Bernadety i Prokopa, który przywodzi mi na myśl konflikty znane z “Chłopów” Reymonta. Świętek jednak idzie o krok dalej, wplatając w to wątek klątwy i mistycznych poszukiwań, co dodaje powieści unikalnego charakteru. Po drugie – wątki patriotyczne, ukazane bez patosu, za to z głębokim zrozumieniem ówczesnych realiów. Szczególnie poruszył mnie fragment, gdy bohaterowie dyskutują o nadchodzącej wojnie – scena ta znakomicie oddaje ówczesne napięcie między nadzieją a lękiem.

Jeśli chodzi o warstwę językową, Świętek operuje stylem, który – choć współczesny – doskonale oddaje ducha epoki. Jej dialogi brzmią autentycznie, a opisy przywodzą na myśl najlepsze tradycje polskiej prozy realistycznej. W tym kontekście szczególnie cenna jest interpretacja Katarzyny Faszczewskiej, której głos idealnie współgra z klimatem powieści. Jej umiejętność oddania emocji bohaterów, zwłaszcza w scenach dramatycznych, zasługuje na najwyższe uznanie. Pamiętam, jak podczas słuchania sceny kłótni małżeńskiej Bernadety i Prokopa dosłownie zaparło mi dech – tak sugestywnie została przekazana ta pełna napięcia wymiana zdań.

Z literaturoznawczego punktu widzenia, powieść Świętek można postawić obok takich dzieł jak “Noce i dnie” Dąbrowskiej – choć oczywiście stylistycznie są to różne realizacje. Gdybym miał wskazać różnicę, powiedziałbym, że Świętek bardziej skupia się na dramatyzmie pojedynczych wydarzeń, podczas gdy Dąbrowska buduje szeroką panoramę społeczną. Obie jednak znakomicie oddają ducha epoki.

Audiobook jako forma przekazu w przypadku “Niepołomic” sprawdza się znakomicie. Jedenaście godzin dwudziestu pięciu minut słuchania mija niepostrzeżenie, a interpretacja Faszczewskiej dodaje tekstowi nowych wymiarów. Szczególnie doceniam jej dbałość o różnicowanie głosów poszczególnych bohaterów – dzięki temu nawet w najbardziej rozbudowanych dialogach nigdy nie ma wątpliwości, kto właśnie zabiera głos.

Nie sposób nie wspomnieć o warstwie edukacyjnej tego dzieła. Jako historyk literatury często zastanawiam się, jak skutecznie popularyzować wiedzę o przeszłości. “Niepołomice. Zwycięscy” to doskonały przykład, jak to robić – bez nadmiernego dydaktyzmu, za to z głębokim zrozumieniem dla psychologii postaci i realiów epoki. Sceny przedstawiające życie codzienne – od prac polowych po wiejskie uroczystości – są opisane z taką dbałością o szczegóły, że aż chce się sięgnąć do źródeł historycznych, by sprawdzić, na ile odpowiadają one prawdzie.

Jeśli miałbym wskazać jakieś niedociągnięcia, wspomniałbym o pewnej przewidywalności niektórych wątków – zwłaszcza tych romantycznych. Jednak w kontekście całej sagi jest to raczej drobiazg niż poważna wada. Poza tym, jako badacz mam pewne wątpliwości co do niektórych uproszczeń historycznych, ale rozumiem, że są one konieczne dla płynności fabuły.

Dla kogo będzie to idealna lektura? Z pewnością dla miłośników polskich sag rodzinnych, ale też dla wszystkich, którzy chcą lepiej zrozumieć mentalność naszych przodków w tym przełomowym momencie historii. Poleciłbym tę pozycję szczególnie młodym czytelnikom – jako doskonałe wprowadzenie w tematykę okresu zaborów, znacznie bardziej angażujące niż podręczniki.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak