Noworoczne panny – Magda Knedler audiobook – Siostrzana walka w świecie arystokratycznych intryg

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Wytrawni Słuchacze Audiobooków,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem “Noworoczne panny” Magdy Knedler, odczułem to swoiste drżenie, które towarzyszy spotkaniu z dziełem łączącym w sobie historyczną precyzję z literacką finezją. Jako badacz literatury XIX wieku, szczególnie wrażliwy jestem na te powieści, które potrafią tchnąć życie w minione epoki, nie tracąc przy tym z oczu uniwersalnych prawd o człowieku. I trzeba przyznać, że Knedler robi to z iście benedyktyńską cierpliwością i wirtuozerią.

Akcja rozgrywająca się w latach 30. XIX wieku w Warszawie i Wrocławiu (ówczesnym Breslau) to nie tylko tło dla losów sióstr Krukowieckich, ale pełnoprawny bohater tej opowieści. Autorka, z właściwą sobie dbałością o detal, odtwarza realia społeczne epoki, w której pochodzenie i status decydowały o życiowych szansach. Prakseda i Aniela – jedna owoc mezaliansu, druga prawowita arystokratka – to postaci, przez które Knedler bada mechanizmy wykluczenia i akceptacji w świecie sztywnych konwenansów.

Z punktu widzenia historyka literatury szczególnie cenne są te fragmenty, w których autorka portretuje środowisko artystyczne Wrocławia. Przypomina mi to moje własne badania nad twórczością dziewiętnastowiecznych malarzy, gdy odkrywałem, jak sztuka stawała się dla wielu ucieczką od społecznych ograniczeń. Prakseda, wkraczająca w ten świat, to postać, której transformację obserwujemy z zapartym tchem – od pogardzanej “mieszańki” do kobiety odnajdującej swoje miejsce poza sztywnymi ramami arystokratycznej hierarchii.

Agata Góral jako narratorka dokonała rzeczy niezwykłej – jej głos nie tylko prowadzi nas przez fabułę, ale staje się medium przenoszącym nas w czasie. Szczególnie udane są te fragmenty, gdy oddaje emocjonalne napięcia między siostrami. Scena, w której Aniela wyznaje Praksedzie: “Ty nigdy nie będziesz jedną z nas”, brzmi w jej wykonaniu niczym cios sztyletem – słychać w tym i pogardę, i lęk, i coś jeszcze, może odrobinę zazdrości? Góral mistrzowo operuje pauzą, intonacją, a nawet oddechem, by oddać całą złożoność relacji między bohaterkami.

Technicznie audiobook stoi na wysokim poziomie – dźwięk jest czysty, bez zbędnych szmerów, a tempo narracji pozwala zarówno na delektowanie się opisami, jak i płynne śledzenie wartkich dialogów. Dziesięć godzin i czterdzieści trzy minuty słuchania mija niepostrzeżenie, co jest zasługą zarówno wciągającej fabuły, jak i znakomitej interpretacji.

Knedler, znana z takich powieści jak “Pokój na czarno” czy “Dom na klifie”, po raz kolejny udowadnia, że historia kobiet to nie tylko salony i suknie, ale przede wszystkim walka o autonomię w świecie, który tej autonomii im odmawiał. “Noworoczne panny” wpisują się w nurt współczesnej prozy historycznej, która – podobnie jak dzieła Olgi Tokarczuk czy Elżbiety Cherezińskiej – potrafi mówić o przeszłości językiem zrozumiałym dla współczesnego czytelnika.

Jedynym mankamentem, który mógłbym wskazać, jest pewna przewidywalność niektórych wątków. Kiedy Aniela wychodzi za mąż za hrabiego o mrocznej przeszłości, doświadczony czytelnik domyśli się, że ten związek nie będzie sielanką. Niemniej jednak Knedler rekompensuje to bogactwem psychologicznych portretów i autentyzmem historycznego tła.

Dla tych, którzy dopiero odkrywają twórczość Knedler, “Noworoczne panny” będą doskonałym wprowadzeniem. Dla stałych czytelników – kolejnym dowodem na to, że mamy do czynienia z jedną z najciekawszych współczesnych autorek powieści historycznych. A audiobook w wykonaniu Agaty Góral to prawdziwa uczta dla uszu, która sprawia, że Warszawa i Wrocław sprzed dwóch wieków stają nam niemal na wyciągnięcie ręki.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak