Oczy uroczne – Marta Kisiel audiobook – Fantastyczna przygoda pełna tajemnic i humoru

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury Fantastycznej,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem „Oczy uroczne” Marty Kisiel, miałem przed sobą niełatwe zadanie – ocenić finał kultowej serii „Dożywocie” zarówno pod kątem literackim, jak i wykonania dźwiękowego. Jako badacz literatury, który spędził lata analizując ewolucję polskiej fantastyki, podchodzę do takich dzieł z mieszaniną ciekawości i ostrożności. Czy ostatnia część dorównała poprzednim? Czy Hanna Chojnacka oddała w narracji charakter postaci? Pozwólcie, że podzielę się moimi refleksjami, które – mam nadzieję – pomogą Wam zdecydować, czy warto poświęcić ponad 11 godzin na tę podróż dźwiękową.

Zacznijmy od kontekstu. „Oczy uroczne” to czwarta i ostatnia część serii, która zdążyła już zdobyć serca czytelników. Marta Kisiel, autorka znana z lekkiego pióra i umiejętnego łączenia humoru z elementami fantastycznymi, tym razem zabiera nas w podróż śladami Ody Kręciszewskiej – lekarki poszukującej życiowej zmiany. Kupuje ona działkę na odludziu, by wkrótce odkryć, że zarówno miejsce, jak i jej własna przeszłość kryją mroczne tajemnice. Już sam ten opis sugeruje, że mamy do czynienia z typową dla Kisiel mieszanką gatunkową – obyczajówka przeplata się tu z fantasy, a wszystko okraszone jest charakterystycznym dla autorki humorem.

Jako wykładowca akademicki często podkreślam studentom, że dobra fantastyka to nie tylko światotwórstwo, ale przede wszystkim głębia psychologiczna postaci. I tu Kisiel nie zawodzi. Oda to postać z krwi i kości – pełna sprzeczności, zabawna, ale i refleksyjna. Jej decyzja o ucieczce na prowincję przypomina mi moje własne doświadczenia z czasów, gdy jako młody doktorant szukałem wytchnienia w Beskidach. Tamte noce spędzone w starym drewnianym domu, z dala od miejskiego zgiełku, nauczyły mnie, jak przestrzeń może wpływać na twórczość – i widzę podobne przemyślenia u Kisiel. Autorka doskonale oddaje atmosferę odludzia, gdzie cisza bywa bardziej przerażająca niż najgłośniejszy hałas miasta.

Przejdźmy do wykonania audiobooka. Hanna Chojnacka, której głos stał się już niemal synonimem serii „Dożywocie”, po raz kolejny daje popis swoich umiejętności. Jej interpretacja Ody to mistrzostwo świata – potrafi oddać zarówno sarkazm, jak i głębsze emocje bohaterki. Szczególnie urzekła mnie rola Bazyla, fantastycznej istoty, która według wielu recenzentów (i zgadzam się z tym całkowicie) jest jedną z najciekawszych postaci w serii. Chojnacka nadaje mu głos, który – choć zdecydowanie nieludzki – jest pełen charakteru i nieoczekiwanej ciepłoty. To właśnie takie detale sprawiają, że audiobook w jej wykonaniu to prawdziwa uczta dla uszu.

Analizując treść, warto zwrócić uwagę na ewolucję serii. „Oczy uroczne” są – jak zauważyli niektórzy recenzenci – nieco mroczniejsze niż poprzednie części. Brakuje tu może nieco błyskotliwości Małego Licha, ale zyskujemy za to głębszą eksplorację tematów samotności i odkrywania własnej tożsamości. Kisiel bawi się konwencją, wprowadzając elementy grozy (scena z istotą w piwnicy to majstersztyk napięcia!), ale nigdy nie traci przy tym charakterystycznego dla siebie luzu i dystansu. To trudna sztuka – balansować między humorem a powagą – ale autorka radzi sobie z tym znakomicie.

Porównując „Oczy uroczne” do innych dzieł polskiej fantastyki, widzę wyraźne pokrewieństwo z twórczością Andrzeja Pilipiuka, szczególnie w sposobie łączenia słowiańskich wierzeń ze współczesnością. Jednak styl Kisiel jest bardziej kobiecy (w najlepszym tego słowa znaczeniu) – pełen subtelności i emocjonalnej głębi. Gdybym miał wskazać zagraniczny odpowiednik, sięgnąłbym po Terry’ego Pratchetta, choć polska autorka ma zdecydowanie bardziej „kameralne” podejście do fabuły.

Czy są jakieś wady? Jako perfekcjonista zawsze znajdę coś do poprawy. Momentami miałem wrażenie, że wątek rodzinnych tajemnic mógłby być bardziej rozwinięty, a niektóre postacie drugoplanowe – lepiej zarysowane. Ale to naprawdę drobiazgi w obliczu ogólnej jakości dzieła. Dla tych, którzy cenią sobie humor Kisiel, dodatek w postaci opowiadania „Szaławiła” będzie miłym prezentem.

Komu poleciłbym ten audiobook? Z pewnością fanom serii, ale też wszystkim, którzy szukają inteligentnej rozrywki z elementami fantastyki. To propozycja idealna na długie zimowe wieczory – gdy za oknem szaleje wiatr, a Wy chcecie się zanurzyć w świat, gdzie magia przeplata się z codziennością. I choć żal żegnać się z uniwersum „Dożywocia”, to „Oczy uroczne” wydają się godnym zwieńczeniem cyklu.

Na koniec osobista refleksja. Słuchając tego audiobooka, po raz kolejny uświadomiłem sobie, jak polska fantastyka dojrzała przez ostatnie lata. Gdy rozpoczynałem swoją akademicką przygodę, gatunek ten traktowano często po macoszemu. Dziś, dzięki autorom takim jak Kisiel, mamy dzieła, które nie tylko bawią, ale i skłaniają do myślenia – i to jest chyba największa wartość „Oczu urocznych”.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak