Odyseja żuławska t.2. Powrót do Miłoradza – Sylwia Kubik audiobook – Wstrząsająca historia w obliczu tragedii

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Historii,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z drugim tomem “Odysei żuławskiej” Sylwii Kubik, zatytułowanym “Powrót do Miłoradza”, od razu poczułem, że to nie będzie zwykła lektura. Jako badacz literatury szczególnie wrażliwy na powiązania między historią a literaturą, z niecierpliwością rozpocząłem słuchanie tej produkcji Wydawnictwa FLOW w interpretacji Elżbiety Kijowskiej. I muszę przyznać, że już po pierwszych minutach wiedziałem, że mam do czynienia z dziełem wyjątkowym.

Żuławy Wiślane – region o bogatej, choć często zapomnianej historii – stają się w tej powieści sceną dla uniwersalnych ludzkich dramatów. Sylwia Kubik z niezwykłą precyzją i wrażliwością portretuje losy niemieckiej ludności cywilnej po zakończeniu II wojny światowej, gdy dawny Mielenz zmienia się w polski Miłoradz. To perspektywa rzadko spotykana w polskiej literaturze, a jednak niezwykle ważna dla zrozumienia złożoności powojennej rzeczywistości.

Pamiętam, jak podczas moich studiów nad literaturą powojenną często zastanawiałem się nad brakiem głosów „drugiej strony” – tych zwykłych ludzi, którzy znaleźli się w trybach wielkiej historii. “Powrót do Miłoradza” wypełnia tę lukę w sposób niezwykle dojrzały i wyważony. Autorka nie idealizuje swoich bohaterów, ale pozwala nam zrozumieć ich strach, dezorientację i ból spowodowany utratą domu i tożsamości.

Elżbieta Kijowska jako narratorka doskonale oddaje emocjonalną głębię tej historii. Jej głos – czasem drżący, czasem stanowczy – idealnie pasuje do melancholijnego klimatu Żuław. Szczególnie poruszyła mnie scena, w której bohaterowie po latach wracają do swojego miasteczka i nie poznają krajobrazu swojego dzieciństwa. Kijowska potrafiła oddać tę mieszankę niedowierzania, rozpaczy i rezygnacji w sposób, który na długo pozostaje w pamięci.

Z literackiego punktu widzenia warto zwrócić uwagę na kilka aspektów. Po pierwsze, Kubik unika prostych podziałów na „dobrych” i „złych”. Jej bohaterowie – zarówno Niemcy, jak i Polacy – są przede wszystkim ludźmi uwikłanymi w sytuację, na którą często nie mieli wpływu. Po drugie, autorka znakomicie oddaje specyfikę żuławskiego krajobrazu, który staje się niemal osobnym bohaterem powieści. Wiatr wiejący przez równiny, kanały, wierzby płaczące – to wszystko tworzy atmosferę, którą można niemal poczuć podczas słuchania.

Porównując “Powrót do Miłoradza” do innych dzieł poruszających podobną tematykę, takich jak “Nikt nie woła” Zofii Kossak czy “Blaszany bębenek” Güntera Grassa, widzimy, że Kubik wnosi do tego nurtu świeżą perspektywę. Podczas gdy Kossak skupia się na polskich osadnikach, a Grass na groteskowej wizji historii, Kubik daje głos tym, którzy często byli zmuszeni milczeć.

Audiobook ma jednak pewne drobne wady. Niektóre fragmenty, szczególnie te opisujące administracyjne szczegóły przesiedleń, mogą wydawać się nieco przydługie. Jednak w kontekście całej opowieści są to naprawdę drobne niedociągnięcia.

“Powrót do Miłoradza” to nie tylko świetna literatura, ale także ważna lekcja historii. Pokazuje, że trauma wojny nie kończy się wraz z ostatnim strzałem, a jej konsekwencje dotykają kolejnych pokoleń. To książka, która zmusza do refleksji nad naturą pamięci, tożsamości i przynależności – tematami szczególnie aktualnymi w dzisiejszej Europie.

Po zakończeniu słuchania przez długi czas nie mogłem się otrząsnąć. Ta historia – opowiedziana z takim wyczuciem i zrozumieniem dla ludzkiej kondycji – na zawsze już pozostanie w mojej pamięci jako jedno z najważniejszych literackich doświadczeń ostatnich lat.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak