Ognisty krzyż cz.1 – Diana Gabaldon audiobook – Miłość i przygoda w cieniu historii

Opis

Szanowni Miłośnicy Literackich Podróży w Czasie,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z sagą „Outlander” Diany Gabaldon, moje akademickie serce zabiło mocniej. Jako badacz literatury szczególnie cenię sobie dzieła, które w mistrzowski sposób splatają fikcję z realiami historycznymi. „Ognisty Krzyż cz.1”, piąty tom tej niezwykłej serii, w interpretacji Magdy Karel, to prawdziwa uczta dla zmysłów i intelektu – choć, jak każda uczta, ma swoje mocne i słabsze strony.

Zacznijmy od kontekstu historycznego, który zawsze stanowi dla mnie klucz do zrozumienia tego typu powieści. Akcja rozgrywa się w 1770 roku w Karolinie Północnej, w przededniu rewolucji amerykańskiej. Claire Randall, podróżniczka w czasie z XX wieku, wraz ze swoim osiemnastowiecznym mężem Jamie’m Fraserem, próbują ułożyć sobie życie na tych dzikich terenach. To moment przełomowy w historii Ameryki, a Gabaldon, jak zwykle, z niezwykłą dbałością o szczegóły odtwarza realia epoki.

Pamiętam, jak podczas moich badań nad literaturą historyczną często zastanawiałem się, gdzie przebiega granica między dokumentem a fikcją. Gabaldon tę granicę umiejętnie zaciera. Jej opis życia pionierów – walki z naturą, próby zakładania osad, codzienne zmagania z chorobami – tchnie autentyzmem. Claire, wykorzystująca współczesną wiedzę medyczną w XVIII-wiecznych realiach, to postać szczególnie fascynująca z perspektywy historii medycyny. Jej dylematy – jak pomagać bez dostępu do antybiotyków czy szczepionek – przypominają mi dyskusje ze studentami o ewolucji praktyk lekarskich.

Magda Karel jako narratorka sprawdza się znakomicie. Jej głos, pełen subtelnych modulacji, idealnie oddaje emocje bohaterów. Szczególnie udane są sceny, w których Claire zmaga się z dylematami moralnymi – Karel potrafi oddać całe spektrum jej wątpliwości i determinacji. Szkocki akcent Jamie’ego brzmi przekonująco, choć czasem może wydawać się nieco zbyt stonowany jak na górala z Highlands. Warto jednak docenić konsekwencję w interpretacji – przez ponad 22 godziny słuchowiska Karel utrzymuje wysoki poziom zaangażowania.

Jeśli chodzi o konstrukcję powieści, Gabaldon pozostaje wierna swojemu stylowi – drobiazgowym opisom i rozbudowanym wątkom pobocznym. Dla jednych to zaleta, dla innych wada. Przyznaję, że są momenty, gdy opisy przyrody czy codziennych zajęć osadników mogą nużyć. Pamiętam jednak z własnych doświadczeń badawczych, że właśnie takie detale często najlepiej oddają ducha epoki. W „Ognistym Krzyżu” szczególnie udane są sceny zbiorowe – Gabaldon ma dar kreślenia żywych, wiarygodnych postaci drugoplanowych.

Porównując ten tom z poprzednimi częściami serii, widzę ewolucję stylu autorki. Jest tu mniej rozbudowanych scen erotycznych (co niektórzy recenzenci słusznie zauważyli), za to więcej politycznych niuansów. Jamie, związany przysięgą wobec Korony Brytyjskiej, musi lawirować między lojalnością a sympatią do przyszłych rewolucjonistów. To wątek, który szczególnie mnie zainteresował jako historyka – Gabaldon znakomicie pokazuje, jak wielkie wydarzenia historyczne przeplatają się z życiem zwykłych ludzi.

Dla kogo będzie to idealne słuchowisko? Z pewnością dla fanów sagi, którzy chcą kontynuować śledzenie losów Claire i Jamie’ego. Dla miłośników powieści historycznych, którzy cenią sobie wierność realiom epoki. Dla tych, którzy lubią słuchowiska rozłożone w czasie – bo 22 godziny to nie lada wyzwanie. Osoby szukające dynamicznej akcji mogą się jednak nieco zawieść – tempo bywa momentami bardzo powolne.

Z literackiego punktu widzenia szczególnie ciekawe jest to, jak Gabaldon gra z konwencjami gatunkowymi. „Ognisty Krzyż” to jednocześnie romans, powieść historyczna, przygodowa i science fiction. Ta hybrydyczność, tak charakterystyczna dla współczesnej prozy, w wykonaniu Gabaldon wydaje się szczególnie udana. W polskim tłumaczeniu, które jest zresztą bardzo staranne, te różne rejestry również brzmią naturalnie.

Czy warto sięgnąć po tę pozycję? Moja odpowiedź jest twierdząca, ale z pewnymi zastrzeżeniami. To nie jest książka dla każdego – wymaga cierpliwości i skupienia. Ale dla tych, którzy dadzą się wciągnąć w świat Claire i Jamie’ego, nagroda będzie ogromna. „Ognisty Krzyż” to jak dobra whisky – trzeba ją smakować powoli, aby docenić całą jej głębię i złożoność.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak