Oleńka. Panienka z Białego Dworu – Wioletta Sawicka audiobook – Zakazana miłość w cieniu wojny

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Wierni Słuchacze Audiobooków,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem “Oleńka. Panienka z Białego Dworu” Wioletty Sawickiej, od razu poczułem, że to nie będzie zwykły romans historyczny. Jako badacz literatury polskiej, szczególnie tej osadzonej w realiach historycznych, często spotykam się z powieściami, które próbują połączyć fikcję z prawdą historyczną. Jednak dzieło Sawickiej wyróżnia się na tym tle swoją autentycznością i głębią psychologiczną bohaterów.

Akcja powieści rozgrywa się w 1913 roku na Wileńszczyźnie, w majątku hrabiego Ostrojańskiego. Już sam wybór miejsca i czasu akcji świadczy o literackim kunszcie autorki. Wileńszczyzna przełomu XIX i XX wieku to przecież tygiel kultur, języków i narodowości, miejsce gdzie polskość musiała walczyć o przetrwanie pod zaborem rosyjskim. Sawicka mistrzowsko wykorzystuje ten kontekst, tworząc opowieść, która jest zarówno uniwersalna, jak i głęboko osadzona w konkretnym czasie i miejscu.

Główna bohaterka, Oleńka, to postać, która od pierwszych rozdziałów zaskarbia sobie sympatię czytelnika (a w tym przypadku słuchacza). Jej wewnętrzne rozdarcie między obowiązkiem wobec rodziny a pragnieniem osobistego szczęścia przypomina mi dyskusje, które często prowadzę ze studentami na zajęciach z literatury pozytywizmu. Jakże często w tamtym okresie pisarze podejmowali temat konfliktu między szczęściem jednostki a dobrem wspólnoty! Sawicka, choć pisze współcześnie, doskonale wpisuje się w tę tradycję, nadając jej jednak świeży, współczesny wyraz.

Warstwa historyczna powieści zasługuje na szczególną pochwałę. Autorka nie poprzestaje na ogólnikach, ale z dużą dbałością odtwarza realia epoki – od strojów przez obyczaje po polityczne napięcia. Szczególnie interesująco przedstawiony jest temat polskiego patriotyzmu na Kresach, który w przypadku hrabiego Ostrojańskiego przybiera formę niemal obsesji. To właśnie ten wątek przypomniał mi moje badania nad literaturą powstającą pod zaborami, gdzie często pojawiał się motyw walki o zachowanie tożsamości narodowej.

Jeśli chodzi o wykonanie audiobooka, Joanna Gajór stworzyła prawdziwą interpretacyjną ucztę. Jej głos, ciepły i pełen niuansów, idealnie oddaje emocje bohaterów. Szczególnie udane są sceny dialogowe – każda postać ma swój charakterystyczny ton i sposób mówienia, co w przypadku audiobooka jest nieocenione. Gajór znakomicie radzi sobie zarówno z patosem scen rodzinnych konfliktów, jak i z subtelnością scen miłosnych. Jej interpretacja sprawia, że słuchacz naprawdę może poczuć klimat białego dworku i otaczającego go świata, który niebawem zostanie zburzony przez wybuch wojny.

Porównanie do “Przeminęło z wiatrem”, które pojawia się w opisie książki, jest jak najbardziej trafne. Podobnie jak w dziele Margaret Mitchell, Sawicka pokazuje, jak wielka historia wpływa na życie zwykłych ludzi, jak miłość musi zmierzyć się z okrucieństwem czasu. Jednak “Oleńka…” ma też swój wyraźnie polski charakter, co widać szczególnie w sposobie przedstawienia kwestii narodowościowych i społecznych.

Z literackiego punktu widzenia warto zwrócić uwagę na konstrukcję narracji. Sawicka stosuje klasyczną, trzecioosobową narrację, ale z częstym wglądem w myśli i uczucia głównych bohaterów. To rozwiązanie, choć tradycyjne, w wykonaniu autorki nabiera nowej jakości dzięki psychologicznej wnikliwości. Szczególnie interesująco przedstawiona jest ewolucja Oleńki – od naiwnej dziewczyny do kobiety świadomej swoich pragnień i gotowej walczyć o swoje szczęście.

Jedynym aspektem, który mógłby budzić pewne zastrzeżenia, jest nieco schematyczny portret niektórych postaci drugoplanowych. Hrabia Ostrojański, choć świetnie nakreślony jako postać tragiczna, czasem wpada w pewną jednostronność. Podobnie ubogi nauczyciel, ukochany Oleńki, mógłby być bardziej złożoną postacią. Jednak te drobne niedostatki giną w morzu zalet powieści.

Dla miłośników historii Polski, szczególnie okresu przed I wojną światową, audiobook ten będzie prawdziwą gratką. Sawicka nie tylko opisuje wydarzenia, ale potrafi oddać ducha epoki, jej niepokoje i nadzieje. W scenach, gdzie mowa o przygotowaniach do wojny czy o ruchach niepodległościowych, słychać echo autentycznych nastrojów tamtych czasów, które tak dobrze znamy z pamiętników i dokumentów epoki.

Poziom produkcji audiobooka jest bardzo wysoki. Dźwięk jest czysty, bez zbędnych szumów, a tempo czytania pozwala zarówno na pełne zrozumienie treści, jak i na przeżywanie emocji. To ważne, bo “Oleńka…” to powieść, która wymaga od słuchacza pewnego skupienia i refleksji. Nie jest to lektura do słuchania “przy okazji”, ale raczej do świadomego przeżywania.

Podsumowując, “Oleńka. Panienka z Białego Dworu” to audiobook, który z pewnością zadowoli zarówno miłośników romansów, jak i pasjonatów historii. To opowieść, która bawi, wzrusza, ale też skłania do refleksji nad uniwersalnymi tematami: miłością, obowiązkiem, wolnością. W wykonaniu Joanny Gajór historia ta nabiera dodatkowej mocy, stając się prawdziwą ucztą dla uszu i serca.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak