Parabellum I – Remigiusz Mróz audiobook – Przeżyj historię, która wciąga jak wir wojennej zawieruchy

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Historii,

Gdy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook „Parabellum I” Remigiusza Mroza, czytany przez Łukasza Garlickiego, moje oczekiwania były mieszane. Jako badacz literatury polskiej XX wieku, szczególnie wrażliwy na dzieła osadzone w trudnych momentach historycznych, podchodziłem do tej pozycji z ciekawością, ale i pewną dozą sceptycyzmu. Czy autor, znany głównie z thrillerów i kryminałów, podoła wyzwaniu, jakim jest przedstawienie złożonego okresu przedednia II wojny światowej?

Pierwsze minuty słuchania rozwiały moje wątpliwości. Mróz zaskoczył mnie misternie skonstruowaną fabułą, w której wątki dwóch braci Zaniewskich i niemieckiego oficera Christiana Leitnera splatają się w sposób zarówno przewidywalny, jak i zaskakujący. Starszy sierżant Bronek, stojący na progu wojennej zawieruchy, oraz jego młodszy brat Staszek, zakochanym w Żydówce, tworzą postaci, których losy śledzi się z zapartym tchem. Szczególnie poruszył mnie wątek Staszka – przypomniał mi dyskusje ze studentami o tym, jak miłość i osobiste dramaty przeplatają się z wielką historią.

Łukasz Garlicki jako narrator okazał się strzałem w dziesiątkę. Jego głos, pełen ekspresji i subtelnych niuansów, doskonale oddaje klimat tamtych dni. Szczególnie udane są fragmenty, w których czyta dialogi niemieckiego oficera – Garlicki potrafi oddać zarówno butę, jak i ludzkie rozterki tej postaci. Jego interpretacja sprawia, że audiobook staje się prawdziwym przeżyciem, a nie tylko biernym odsłuchiwaniem tekstu.

Z punktu widzenia historyka literatury, „Parabellum I” to ciekawy eksperyment łączenia gatunków. Mróz, znany z dynamicznej akcji, tym razem mierzy się z materią historyczną, co nie zawsze wychodzi mu idealnie. Niektóre fragmenty, szczególnie te opisujące realia wojskowe, brzmią nieco powierzchownie, jakby autor opierał się na ogólnikowej wiedzy, a nie głębszych badaniach. To kontrastuje z moimi doświadczeniami z lektury powieści Józefa Hena czy Arkadego Fiedlera, gdzie tło historyczne jest zawsze starannie udokumentowane.

Jednocześnie muszę przyznać, że Mróz świetnie radzi sobie z pokazaniem, jak wielka historia wpływa na życie zwykłych ludzi. Scena, w której Bronek żegna się z rodziną przed wyjazdem na front, przypomniała mi opowieści mojego dziadka, który jako młody chłopak przeżył podobne chwile. To właśnie te ludzkie, intymne momenty są największą siłą tej powieści.

Porównując „Parabellum I” do innych współczesnych powieści historycznych, widzę zarówno podobieństwa, jak i różnice. Podobnie jak w „Kamieniach na szaniec” Kamińskiego, mamy tu młodych bohaterów stających wobec wyzwań wojny. Ale podczas gdy Kamiński skupia się na heroizmie, Mróz pokazuje także zwątpienie i strach, co czyni jego postaci bardziej ludzkimi. Z drugiej strony, brakuje mu głębi psychologicznej, jaką znajdziemy u Hena czy Fiedlera.

Dla kogo będzie to odpowiedni audiobook? Z pewnością dla tych, którzy szukają przystępnego wprowadzenia w tematykę września 1939 roku, bez nadmiernego patosu czy martyrologii. To dobra propozycja dla osób, które dopiero zaczynają interesować się tym okresem historii. Dla bardziej wymagających słuchaczy, szczególnie tych oczekujących głębszej analizy historycznej, może być jednak nieco rozczarowująca.

Podsumowując, „Parabellum I” to udana próba połączenia thrillerowej dynamiki z poważną tematyką historyczną. Choć nie jest to dzieło bez wad, jego siłą jest przede wszystkim umiejętność pokazania wielkiej historii przez pryzmat jednostkowych losów. A w połączeniu z doskonałą interpretacją Łukasza Garlickiego, stanowi wartościową pozycję wśród polskich audiobooków historycznych.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak