Piękni dwudziestoletni – Marek Hłasko audiobook – Buntownicza dusza PRL-u w słowach i emocjach

Opis

Drodzy miłośnicy literatury, szczególnie ci, którzy cenią sobie polską klasykę w nowoczesnym wydaniu,

Gdy po raz pierwszy sięgnęłam po audiobook „Piękni dwudziestoletni” Marka Hłaski w interpretacji Filipa Kosiora, poczułam ten dreszcz ekscytacji, jaki towarzyszy spotkaniu ze starym przyjacielem po latach. Hłasko to dla mnie postać wyjątkowa – pisarz, który jak mało kto potrafił przelewać na papier gorzką prawdę o swoim pokoleniu, owych „pięknych dwudziestoletnich”, zagubionych między wojną a komunistyczną rzeczywistością.

To nie jest zwykła autobiografia, a raczej literacki collage wspomnień, przefiltrowanych przez charakterystyczny dla Hłaski cyniczno-sentymentalny pryzmat. Słuchając tej opowieści, miałam nieodparte wrażenie, że siedzę w jakiejś zapomnianej knajpie lat 60., przy stoliku obok Marka, który z jednej strony żartuje, z drugiej – płacze nad losem swoim i całego pokolenia. Filip Kosior doskonale oddaje tę ambiwalencję – jego głos potrafi być raz chropowaty jak papierosowe spalenizny, by za chwilę stać się miękkim jak wspomnienie pierwszej miłości.

Co szczególnie urzekło mnie w tej interpretacji, to sposób, w jaki narrator gra różnymi tonami – od autoironii po szczery patos. Sceny więzienne brzmią tutaj jak wyjęte z filmowego noir, podczas gdy fragmenty o miłosnych podbojach nabierają lekkości jazzowego standardu. Kosior nie czyta Hłaski – on go performuje, oddając całą złożoność tej prozy, gdzie każdy żart ma posmak goryczy, a każda tragedia – nutę groteski.

Pamiętam, jak podczas studiów pisałam pracę o pokoleniowych narracjach w literaturze polskiej i właśnie Hłasko był wtedy moim najtrudniejszym wyzwaniem. Jego teksty, niby proste, kryły w sobie warstwy znaczeń – jak cebula, która zmusza do płaczu podczas krojenia. Ta sama refleksja towarzyszyła mi podczas słuchania „Pięknych dwudziestoletnich” – ileż tam współczesnych diagnoz o kondycji artysty w systemie, który każe wybierać między kompromisem a wygnaniem!

Dla współczesnego słuchacza szczególnie interesujące mogą być fragmenty o emigracyjnych doświadczeniach autora. Hłasko opisuje Zachód bez złudzeń, bez ckliwej tęsknoty za „wolnym światem” – jego obserwacje o amerykańskiej rzeczywistości brzmią zaskakująco aktualnie w dobie dzisiejszych migracyjnych dyskusji. Kosior znakomicie podkreśla tę uniwersalność tekstu, nadając mu odpowiednią dramaturgię.

Technicznie audiobook stoi na wysokim poziomie – dźwięk jest czysty, dobrze zbalansowany, co ważne przy tak emocjonalnej interpretacji. Wydawnictwo Lind & Co Polska zadbało o odpowiednią oprawę, choć szkoda, że wersja cyfrowa nie zawiera żadnych dodatków w formie posłowia czy biograficznej notki – dla osób mniej obeznanych z twórczością Hłaski taka „ścieżka edukacyjna” byłaby cennym uzupełnieniem.

Porównując z innymi interpretacjami tego dzieła (jak wersja Kolbasiuka dostępna na Audioteka), ta zdecydowanie bardziej przemawia do współczesnego odbiorcy. Kosior unika patosu, który czasami towarzyszy czytaniom Hłaski, pozwalając wybrzmieć ironii i autoironii tekstu. To ważne, bo „Piękni dwudziestoletni” to przecież nie tylko pomnik literacki, ale żywa, pulsująca opowieść o młodości, buncie i rozczarowaniu – niezależnie od epoki.

Komu szczególnie polecam tę pozycję? Z pewnością wszystkim, którzy chcą zrozumieć fenomen Hłaski – nie przez suche analizy literackie, ale przez bezpośrednie zanurzenie się w jego świat. To także świetna propozycja dla fanów dobrej narracji audiobookowej, gdzie tekst i wykonanie tworzą idealną symbiozę. A jeśli ktoś szuka darmowej wersji – warto śledzić promocje w serwisach streamingowych, bo takie perły czasem pojawiają się w ofercie audiobook free.

Po kilku przesłuchaniach (bo ta pozycja wymaga powrotów) utwierdzam się w przekonaniu, że mamy do czynienia z jednym z najlepszych polskich audiobooków ostatnich lat. Filip Kosior nie tylko odtwarza tekst Hłaski – on go ożywia, dodając mu współczesnej energii, nie tracąc przy tym nic z oryginalnego ducha. To jak spotkanie z duchem przeszłości, który okazuje się zaskakująco aktualnym kompanem do rozmów o dzisiejszych problemach artystów i nonkonformistów.

Z literackim pozdrowieniem,
Zofia Kowalska