Pola dawno zapomnianych bitew: Bukowski. Per aspera ad astra – Robert J. Szmidt audiobook – Kosmiczna odyseja pełna cierni i gwiazd

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury Science Fiction,

Jako badacz literatury, który spędził niezliczone godziny na analizowaniu polskiej prozy science fiction, sięgam po “Pola dawno zapomnianych bitew: Bukowski. Per aspera ad astra” z mieszanką ciekawości i naukowej dociekliwości. Robert J. Szmidt, autor dobrze znany z epickich space oper, tym razem zabiera nas w podróż będącą prequelem do jego słynnego cyklu.

Pierwsze wrażenia? Już sam tytuł łaciński “Per aspera ad astra” (przez trudy do gwiazd) zapowiada dzieło głęboko zakorzenione w tradycji literackiej, nawiązujące do horacjańskiego “Ad astra per aspera”. To nie przypadek – Szmidt świadomie buduje pomost między antyczną tradycją a współczesną wizją przyszłości.

Pamiętam, jak podczas moich badań nad rozwojem polskiej fantastyki naukowej w latach 90., uderzyła mnie ewolucja gatunku od prostych utopii do złożonych space oper. “Bukowski” wpisuje się w tę tendencję doskonale. Akcja, osadzona w połowie XXI wieku, przedstawia pierwszą wyprawę kolonizacyjną poza Układ Słoneczny. Jako historyk literatury widzę tu wyraźne nawiązania do tradycji powieści eksploracyjnych, od Verne’a po Clarke’a, ale z typowo polskim akcentem – głębokim psychologizmem postaci i społeczną refleksją.

Wojciech Masiak jako lektor sprawdza się znakomicie. Jego głos, równy i wyrazisty, idealnie oddaje zarówno napięcie kosmicznej wyprawy, jak i wewnętrzne rozterki bohaterów. Szczególnie udane są fragmenty opisujące konflikty wśród załogi – Masiak potrafi oddać całą gamę emocji, od gniewu po rezygnację, nie tracąc przy tym klarowności narracji. To ważne w audiobooku trwającym prawie 9 godzin – słuchacz nie może się znużyć.

Analizując treść, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych wątków. Po pierwsze, motyw kolonizacji – Szmidt unika prostych rozwiązań, pokazując zarówno heroizm, jak i ciemną stronę takiej misji. Po drugie, psychologia postaci – każdy z sześciu astronautów to złożona osobowość, co przypomina mi najlepsze tradycje polskiej prozy psychologicznej. Wreszcie, element polityczny – wojna domowa w tle dodaje historii wymiaru społecznego.

Nie brakuje jednak słabszych momentów. Niektóre fragmenty, zwłaszcza techniczne opisy statku kosmicznego, mogą nużyć mniej cierpliwych słuchaczy. Jako wykładowca często obserwuję, że współczesny czytelnik (czy słuchacz) oczekuje dynamicznej akcji – tu trzeba się uzbroić w cierpliwość.

Porównując “Bukowskiego” do innych dzieł gatunku, widzę wyraźne podobieństwa do “Odysei kosmicznej” Clarke’a w warstwie filozoficznej, ale też do “Hyperiona” Simmonsa w konstrukcji postaci. Szmidt jednak dodaje do tego własny, rozpoznawalny styl – bardziej refleksyjny niż amerykańscy autorzy, ale też bardziej przyziemny w opisie ludzkich słabości.

Dla kogo jest ten audiobook? Z pewnością dla fanów głównego cyklu “Pola dawno zapomnianych bitew”, którzy chcą zrozumieć jego korzenie. Ale też dla miłośników ambitnej science fiction, którzy ceni sobie nie tylko efektowne sceny akcji, ale i głębszą refleksję nad naturą ludzką. Jako badacz szczególnie doceniam warstwę społeczną powieści – Szmidt pokazuje, jak wielkie przedsięwzięcia mogą być torpedowane przez małe ludzkie słabości.

Moje osobiste wspomnienie? Kiedyś, prowadząc seminarium o polskiej fantastyce, dyskutowaliśmy ze studentami właśnie o tym, jak nasi autorzy łączą wielkie wizje z małymi dramatami. “Bukowski” to doskonały przykład takiego podejścia – tu kosmos jest nie tylko scenerią, ale i lustrem dla ludzkiej natury.

Z literackim pozdrowieniem, Adam Nowak