Przeminęło – Aleksandra Zielińska audiobook – Wichry historii, płomienie miłości

Opis

Szanowni miłośnicy literatury i dźwiękowych opowieści,

Z prawdziwą przyjemnością pragnę podzielić się z Wami moimi refleksjami na temat audiobooka „Przeminęło” autorstwa Aleksandry Zielińskiej, wydanego przez Storytel Original, a nade wszystko mistrzowsko zinterpretowanego przez Mariusza Bonaszewskiego oraz plejadę wybitnych aktorów. Jako badacz literatury polskiej, szczególnie tej osadzonej w kontekście historycznym, nie mogłem przejść obojętnie obok tej produkcji, która przenosi klasyczną opowieść „Przeminęło z wiatrem” Margaret Mitchell w realia Polski roku 1981, czasów stanu wojennego. Już na wstępie powiem, że to słuchowisko to nie tylko literacka reinterpretacja, ale także głęboko poruszające doświadczenie dźwiękowe, które zasługuje na szczególną uwagę.

Moje pierwsze wrażenie po rozpoczęciu słuchania „Przeminęło” było jak otwarcie starego albumu rodzinnego – poczułem zapach historii, który mieszał się z osobistymi wspomnieniami. Choć sam nie przeżyłem bezpośrednio stanu wojennego, to w trakcie moich badań nad literaturą polską współczesną wielokrotnie analizowałem dzieła, które odzwierciedlały ten burzliwy okres. Pamiętam, jak podczas jednej z dyskusji ze studentami na temat literackiej fikcji i historycznej prawdy, jeden z młodych ludzi zauważył, że literatura pozwala nam dotknąć przeszłości w sposób, jakiego nie dają podręczniki. Słuchając „Przeminęło”, odniosłem wrażenie, że ta produkcja właśnie to czyni – buduje most między fikcją a rzeczywistością, między indywidualnymi losami a narodową traumą.

Tematyka słuchowiska, osadzona w realiach roku 1981, dotyka wielu kluczowych motywów, takich jak miłość na tle historycznych zawirowań, bunt młodości czy walka o wolność. Aleksandra Zielińska, podążając za pomysłem Łukasza Orbitowskiego, przenosi nas do fikcyjnych Tar Śląskich, gdzie losy Róży, Czarka, Jurka, Malwiny i Roberta splatają się z szarą codziennością stanu wojennego. Od kartki na mięso po atmosferę niepewności – wszystko to tworzy tło, które jest zarówno uniwersalne, jak i bardzo polskie. Z perspektywy historyka literatury widzę w tej adaptacji próbę reinterpretacji klasycznej historii miłosnej w kontekście polskiej tożsamości. To nie tylko opowieść o uczuciach, ale także o tym, jak wielka historia kształtuje małe, ludzkie dramaty. Analizując głębiej, można dostrzec, że „Przeminęło” to swoisty dialog z przeszłością, próba zmierzenia się z pytaniem, czym jest wolność – zarówno osobista, jak i narodowa.

Przechodząc do warstwy dźwiękowej, muszę przyznać, że „audiobook experience” w przypadku „Przeminęło” jest na najwyższym poziomie. Mariusz Bonaszewski, jako główny narrator, wnosi do tej produkcji niezwykłą głębię. Jego głos, pełen emocji i niuansów, sprawia, że każda scena nabiera życia. Towarzyszą mu znakomici aktorzy, tacy jak Justyna Wasilewska, Maria Dębska, Tomasz Włosok czy Danuta Stenka, którzy tworzą prawdziwe słuchowisko teatralne. Jako słuchacz czułem się, jakbym siedział w pierwszym rzędzie na premierze w Teatrze Narodowym. Szczególnie zapadła mi w pamięć scena, w której gniew młodych bohaterów przeobraża się w bunt – sposób, w jaki aktorzy oddali tę emocję, był po prostu elektryzujący. Jakość dźwięku jest bez zarzutu, a reżyseria Marii Sadowskiej i Marcina Kardacha podkreśla dramaturgię opowieści. To „listening experience”, które wciąga od pierwszej minuty i nie pozwala oderwać się aż do końca.

Warto jednak spojrzeć na „Przeminęło” z perspektywy krytycznej, by dostrzec zarówno jego mocne strony, jak i pewne ograniczenia. Z pewnością siłą tego słuchowiska jest jego osadzenie w polskiej rzeczywistości historycznej. Przeniesienie akcji z czasów wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych do Polski czasów stanu wojennego to odważny i inspirujący zabieg, który nadaje klasycznej historii nowego znaczenia. Dla mnie, jako badacza literatury, szczególnie interesujące jest to, jak Zielińska reinterpretuje archetypy postaci znane z powieści Mitchell, nadając im polski charakter – Róża nie jest jedynie romantyczną bohaterką, ale także symbolem walki o przetrwanie w trudnych czasach. Niemniej jednak, nie wszystkim słuchaczom może odpowiadać przewidywalność niektórych wątków, co zresztą zauważono w recenzjach. Dla części odbiorców, szczególnie tych oczekujących zupełnie nowej fabuły, adaptacja może wydać się zbyt wierna pierwowzorowi w strukturze narracyjnej. Moim zdaniem, jest to jednak świadomy wybór twórców, którzy chcieli zachować ducha oryginału, jednocześnie wpisując go w nasz kontekst kulturowy.

Porównując „Przeminęło” do innych dzieł osadzonych w realiach stanu wojennego, takich jak filmy „Psy” Władysława Pasikowskiego czy „80 milionów” Waldemara Krzystka, widzę w tym słuchowisku bardziej intymne podejście do tematu. O ile wspomniane filmy skupiają się na szerszej perspektywie społeczno-politycznej, o tyle „Przeminęło” koncentruje się na jednostkowych losach, co czyni je bliższym słuchaczowi. W kontekście innych produkcji Storytel Original, ta wyróżnia się rozmachem – zarówno pod względem obsady, jak i ambicji artystycznych. Jeśli chodzi o samą adaptację „Przeminęło z wiatrem”, polska wersja jest unikalna, ponieważ nie próbuje naśladować hollywoodzkiego przepychu, a raczej skupia się na surowości i autentyczności polskiej historii.

Komu poleciłbym to słuchowisko? Z pewnością wszystkim miłośnikom literatury obyczajowej i powieści historycznych, a także tym, którzy szukają nietuzinkowego „audiobook experience”. To idealna propozycja dla osób zainteresowanych polską historią najnowszą, ale także dla tych, którzy cenią sobie dobrze opowiedziane historie miłosne. Jeśli ktoś szuka darmowego audiobooka, warto sprawdzić, czy „Przeminęło” jest dostępne w ramach promocji na platformie Storytel – takie „free audiobook” to prawdziwa gratka dla miłośników literatury audio. Osobiście polecam słuchanie tego dzieła w spokojny wieczór, z kubkiem herbaty w ręku, by w pełni zanurzyć się w atmosferę Tar Śląskich.

Na koniec chciałbym podzielić się osobistą refleksją. Słuchanie „Przeminęło” przypomniało mi, dlaczego tak bardzo cenię literaturę – ma ona moc przenoszenia nas w inne czasy, inne światy, a jednocześnie pozwala zrozumieć nas samych. Jako badacz często analizuję teksty z dystansem, szukając kontekstów i znaczeń, ale tym razem dałem się porwać emocjom. To słuchowisko wywołało we mnie wspomnienia z czasów, gdy jako student odkrywałem literaturę polską i fascynowałem się tym, jak pisarze potrafią uchwycić ducha epoki. „Przeminęło” to dla mnie dowód na to, że literatura, także w formie dźwiękowej, wciąż ma ogromną siłę oddziaływania. Z perspektywy historyka literatury widzę w tej produkcji nie tylko rozrywkę, ale także ważny głos w dyskusji o polskiej tożsamości i pamięci zbiorowej.

Z literackim uznaniem i zaproszeniem do wspólnego słuchania, Adam Nowak