Raj nie istnieje – Michael Robotham audiobook – Mroczny plan, który wciąga jak otchłań

Opis

Drodzy miłośnicy mrocznych zakamarków ludzkiej psychiki,

Gdy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook „Raj nie istnieje” Michaela Robothama w interpretacji Filipa Kosiora, moje zawodowe zainteresowania psychologią zbrodni i ludzką obsesją natychmiast zostały poruszone. Ta historia, która na pozór wydaje się kolejnym thrillerem psychologicznym, w rzeczywistości jest głęboką eksploracją najciemniejszych zakamarków ludzkiej duszy – miejsc, które badam od lat zarówno jako psycholog, jak i miłośnik literatury grozy.

Pamiętam, jak podczas moich badań nad słowiańskimi demonami ludowymi natknąłem się na postać mamuny – demona porywającego dzieci i zastępującego je swoim potomstwem. Ta starosłowiańska legenda niespodziewanie odżyła we mnie podczas słuchania historii Agathy, głównej bohaterki „Raju nie istnieje”. Robotham, niczym współczesny bajarz, tka swoją opowieść z podobnych lęków: pragnienia macierzyństwa, obsesji i zatracenia się w iluzji idealnego życia. To nie jest zwykły thriller – to współczesna baśń grozy, osadzona w realiach psychologicznego realizmu.

Analizując warstwę literacką, muszę przyznać, że Robotham mistrzowsko operuje napięciem. Jego proza ma w sobie coś z precyzyjnej sekcji zwłok – każde zdanie jest jak skalpel, który odsłania kolejne warstwy psychiki bohaterów. Szczególnie uderzające są sceny, w których Agatha obserwuje Meghan – te fragmenty przypomniały mi moje własne doświadczenia z obserwacji zachowań osób z zaburzeniami osobowości. Autor znakomicie oddaje ten specyficzny rodzaj fascynacji połączonej z nienawiścią, który może stać się zarzewiem obsesji.

Jeśli chodzi o interpretację Filipa Kosiora, mam mieszane uczucia. Z jednej strony, jego głos idealnie pasuje do męskich postaci w książce – ma tę chropowatą, nieco złowrogą barwę, która świetnie oddaje klimat powieści. Problem pojawia się w narracji z perspektywy kobiecej. Kosior, choć stara się modulować głos, nie zawsze przekonująco oddaje emocje Agathy. Co więcej, techniczna strona nagrania pozostawia wiele do życzenia – wspomniane przez innych słuchaczy mlaskanie i odgłosy przełykania śliny rzeczywiście są wyraźnie słyszalne i mogą rozpraszać. To szczególnie irytujące w najbardziej napiętych momentach książki, gdy nagle zamiast wciągać się w akcję, skupiamy się na fizjologii lektora.

Porównując „Raj nie istnieje” do innych dzieł gatunku, widzę wyraźne podobieństwa do „Zaginionej dziewczyny” Gillian Flynn – obie książki eksplorują temat kobiecej obsesji i manipulacji. Jednak Robotham idzie o krok dalej, zagłębiając się w psychologiczne podłoże zachowania swojej bohaterki. To nie jest powierzchowny portret „szalonej kobiety” – to wnikliwe studium traumy i jej konsekwencji. Jako badacz folkloru dostrzegam też ciekawe nawiązania do archetypu „złej macochy” z baśni, choć tutaj role są odwrócone i znacznie bardziej złożone.

Dla kogo będzie ta książka? Z pewnością dla miłośników psychologicznych thrillerów, którzy cenią sobie wnikliwe portrety postaci ponad tanie efekty. Dla tych, którzy nie boją się zagłębić w mroczne zakamarki ludzkiej psychiki. Jeśli jednak szukacie lekkiej rozrywki na wieczór, lepiej wybierzcie coś innego – „Raj nie istnieje” zostawia trwały ślad w świadomości, podobnie jak moje badania nad słowiańskimi demonami pozostawiły trwały ślad w mojej wyobraźni.

Osobiste refleksje? Ta książka przypomniała mi, jak cienka jest granica między normalnością a obsesją. Pracując nad filmem krótkometrażowym inspirowanym polskimi legendami, często dyskutowaliśmy z reżyserem o tym, jak przedstawić moment, w którym człowiek przekracza tę niewidzialną linię. Robotham pokazuje to znakomicie – jego Agatha nie budzi od razu przerażenia, jej upadek jest stopniowy, niemal… zrozumiały. I to jest najbardziej przerażające.

Z mrocznymi pozdrowieniami z krainy ludzkich lęków i obsesji,
Piotr Czarny