Saga BEZ POŻEGNANIA. Tom 1. Bez pożegnania – Barbara Rybałtowska audiobook – Wzruszająca opowieść o sile miłości w czasach wojennej zawieruchy

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Historii,

Gdy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook „Saga BEZ POŻEGNANIA. Tom 1. Bez pożegnania” Barbary Rybałtowskiej, wydany przez Storybox, moje oczekiwania były podwójne. Z jednej strony, jako badacz literatury polskiej XX wieku, spodziewałem się poruszającej opowieści osadzonej w realiach historycznych. Z drugiej – jako słuchacz – liczyłem na wysoką jakość wykonania. I choć w niektórych aspektach rzeczywistość okazała się bardziej złożona, to całość doświadczenia pozostawiła we mnie trwały ślad.

Saga Rybałtowskiej to dzieło szczególne, łączące w sobie pierwiastki autobiograficzne z literacką fikcją. Historia Zofii i jej córki Kasi, wywiezionych z Baranowicz na Syberię w 1939 roku, od razu przywiodła mi na myśl moje własne badania nad literaturą łagrową. Pamiętam, jak podczas pracy nad rozprawą doktorską analizowałem dziesiątki relacji zesłańców – te wspomnienia zawsze wywoływały we mnie szczególne poruszenie. Rybałtowska, sama będąc dzieckiem Syberii, potrafiła uchwycić tę specyficzną perspektywę – świat widziany oczami dziecka, któremu matka stara się zapewnić namiastkę normalności w nienormalnych warunkach.

Z literackiego punktu widzenia saga prezentuje się znakomicie. Autorka operuje językiem ciepłym, pełnym emocji, ale nieprzesadnie sentymentalnym. Szczególnie udane są sceny ukazujące codzienność na zesłaniu – przygotowywanie skromnych posiłków, walkę z mrozem, tęsknotę za utraconym domem. W tych fragmentach widać rękę pisarki, która sama przeszła podobne doświadczenia. Porównując to z klasykami gatunku jak „Inny świat” Herlinga-Grudzińskiego, można dostrzec, że Rybałtowska skupia się bardziej na ludzkich relacjach niż na dokumentalnym opisie okrucieństw systemu.

Niestety, doświadczenie słuchania tego audiobooka nie jest pozbawione wad. Decyzja o tym, by autorka sama czytała swoją książkę, okazała się ryzykowna. Z całym szacunkiem dla Pani Barbary, jej lektura – choć niewątpliwie autentyczna – pozostawia wiele do życzenia pod względem technicznym. Tempo jest zbyt wolne, co potwierdzają też inni recenzenci (musiałem ustawić prędkość odtwarzania na 1.2x). Pojawiają się też drobne potknięcia językowe, które mogą irytować bardziej wymagających słuchaczy. Z drugiej strony, głos autorki niesie ze sobą pewien rodzaj prawdy emocjonalnej – słychać w nim osobiste zaangażowanie, które trudno byłoby odtworzyć profesjonalnemu lektorowi.

Warto zwrócić uwagę na kontekst historyczny, w jakim ukazuje się to wydanie. Premiera w 2025 roku, gdy za naszą wschodnią granicą toczy się wojna, nadaje opowieści nowego, bolesnego wymiaru. Sceny opisujące ucieczkę z ogarniętej wojną Polski brzmią dziś szczególnie aktualnie. To jedna z tych książek, które – choć mówią o przeszłości – wciąż mają nam coś ważnego do powiedzenia o współczesności.

Dla kogo będzie to odpowiednia lektura? Z pewnością dla miłośników sag rodzinnych i historii Polski XX wieku. Dla tych, którzy cenią sobie emocjonalne, ale nieprzesłodzone opowieści o ludzkim losie. Jeśli chodzi o formę audiobooka – polecam ją osobom, które przedkładają autentyczność nad perfekcję wykonania. Może warto potraktować tę lekturę jak spotkanie ze świadkiem historii, a nie tylko jak rozrywkę literacką?

Mimo pewnych niedoskonałości technicznych, „Bez pożegnania” to ważna pozycja w kanonie polskiej literatury obyczajowej. Rybałtowska stworzyła dzieło, które – jak powiedział Jerzy Antczak – ma wręcz gotowy potencjał filmowy. I choć jako audiobook nie jest to pozycja idealna, to jej wartość literacka i historyczna wynosi ją ponad przeciętność.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak