Saga kaszubska t.1. Sztorm – Daria Kaszubowska audiobook – Przeżyj burzę emocji na kaszubskiej ziemi

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Kaszubskich Opowieści,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z audiobookiem „Saga kaszubska t.1. Sztorm” Darii Kaszubowskiej, od razu poczułem ten charakterystyczny powiew wiatru znad kaszubskich jezior, który pamiętam z moich młodzieńczych podróży po tym regionie. Jako badacz literatury szczególnie cenię sobie dzieła, które potrafią połączyć wartką fabułę z głębokim zakorzenieniem w historii i tradycji – a ta powieść robi to w sposób wyjątkowy.

Daria Kaszubowska stworzyła prawdziwą literacką mozaikę, w której splatają się wątki rodzinne, historyczne i kulturowe. Akcja osadzona w 1914 roku, u progu I wojny światowej, ukazuje tragiczne rozdarcie rodziny Stoltmanów, której członkowie znajdują się po przeciwnych stronach konfliktu. To nie tylko opowieść o wojnie, ale przede wszystkim studium ludzkich charakterów wystawionych na najcięższą z prób. Autorka z niezwykłą precyzją odtwarza realia Kaszub z początku XX wieku, ukazując jak wielka historia wpływa na życie zwykłych ludzi.

Z perspektywy historyka literatury szczególnie fascynujące jest dla mnie, jak Kaszubowska buduje narrację. Stosuje technikę wielogłosowości, pozwalając przemówić różnym postaciom, dzięki czemu otrzymujemy wielowymiarowy obraz sytuacji. Przypomina mi to nieco „Chłopów” Reymonta, tyle że w mikroskali kaszubskiej wsi. Wątki patriotyczne, szczególnie te związane z działalnością Piotra Stoltmana, przywodzą na myśl najlepsze tradycje polskiej literatury romantycznej, gdzie jednostka staje wobec wyboru między lojalnością a ideałami.

Jeśli chodzi o warstwę językową, autorka mistrzowsko operuje zarówno polszczyzną literacką, jak i wtrętami kaszubskimi, co nadaje powieści autentyczności. Jednak jako językoznawca muszę zauważyć pewien dysonans – podczas gdy w tekście pisanym te kaszubskie wstawki są niewątpliwym atutem, w wersji audio czasami brzmią nieco sztucznie. Diana Giurow jako lektorka generalnie radzi sobie znakomicie, jej głos jest przyjemny i dobrze modulowany, ale wymowa niektórych kaszubskich słów pozostawia nieco do życzenia. To drobiazg, który jednak może zwrócić uwagę rodowitych Kaszubów.

Porównując „Sztorm” do innych współczesnych sag obyczajowych, trzeba przyznać, że Kaszubowska znalazła złoty środek między literacką ambicją a dostępnością. Jej proza jest bardziej wyrafinowana niż typowe „powieści kobiece”, ale jednocześnie bardziej przystępna niż np. „Noce i dnie” Dąbrowskiej. To pozycja, która powinna trafić zarówno do miłośników literatury wysokiej, jak i czytelników szukających po prostu dobrej historii.

Z punktu widzenia słuchacza audiobooka, produkcja zasługuje na uznanie. Osiem i pół godziny nagrania to spore wyzwanie, ale tempo narracji jest dobrze wyważone, a podział na rozdziały logiczny. Brakuje mi tylko jakiegoś delikatnego podkładu muzycznego czy dźwiękowego, który mógłby jeszcze bardziej uwypuklić kaszubski koloryt – szum morza, śpiew ptaków czy tradycyjne melodie. To jednak tylko moja subiektywna uwaga, nie umniejszająca ogólnej wysokiej jakości nagrania.

Po latach badań nad literaturą regionalną wiem, jak trudno jest stworzyć dzieło, które jednocześnie będzie autentyczne w przedstawieniu lokalnego kolorytu i uniwersalne w swoim przekazie. „Sztorm” udowadnia, że to możliwe. Powieść porusza tematy ponadczasowe – konflikt między obowiązkiem a uczuciem, trudne wybory moralne, siłę rodzinnych więzi – wszystko to osadzone w specyficznym kaszubskim krajobrazie kulturowym.

Pamiętam, jak podczas jednej z moich podróży na Kaszuby spotkałem starszego mężczyznę, który opowiadał mi historię swojej rodziny z czasów I wojny światowej. Jego opowieść brzmiała niemal jak gotowy scenariusz powieści – bracia walczący po przeciwnych stronach, miłość do małej ojczyzny silniejsza niż polityczne podziały. Słuchając „Sztormu”, wielokrotnie miałem wrażenie, że słyszę echa tamtej rozmowy. To dowód na to, jak świetnie Kaszubowska uchwyciła ducha tamtych czasów.

Dla kogo będzie to idealny audiobook? Z pewnością dla miłośników historii, szczególnie tych zainteresowanych okresem I wojny światowej i skomplikowaną sytuacją ziem polskich pod zaborami. Dla osób poszukujących opowieści o uniwersalnych wartościach, ale osadzonych w konkretnym, dobrze oddanym kulturowo kontekście. Wreszcie – dla wszystkich, którzy po prostu lubią dobrą sagę rodzinną, gdzie losy poszczególnych bohaterów splatają się w przejmującą całość.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak