Saga kaszubska t.2. Zemsta – Daria Kaszubowska audiobook – Miłość, bunt i tajemnica na kaszubskiej ziemi

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Kaszubskich Opowieści,

Gdy po raz pierwszy zetknąłem się z drugim tomem “Sagi kaszubskiej” Darii Kaszubowskiej, zatytułowanym “Zemsta”, od razu poczułem, że to nie będzie zwykła lektura. Jako badacz literatury szczególnie wrażliwy na połączenie historii z fikcją literacką, z niecierpliwością zagłębiłem się w tę opowieść, która – jak się okazało – stała się dla mnie podróżą nie tylko przez burzliwe dzieje Kaszub, ale także przez uniwersalne ludzkie doświadczenia.

Akcja powieści rozgrywa się w okresie tuż po I wojnie światowej, gdy Polska odzyskuje niepodległość, ale Kaszuby wciąż pozostają pod niemieckim panowaniem. Ten historyczny paradoks staje się żyznym gruntem dla autorki, która z niezwykłą precyzją odtwarza dylematy mieszkańców pogranicza kulturowego. Pamiętam, jak podczas moich badań nad literaturą regionalną często spotykałem się z podobnymi historiami – opowieściami o ludziach rozdartych między lojalnością wobec ojczyzny a codzienną walką o przetrwanie. Kaszubowska jednak przedstawia te dylematy w sposób wyjątkowo poruszający, nadając im wymiar uniwersalny.

Głównymi bohaterami są członkowie rodziny Stoltmanów, których losy splatają się z wielką historią. Anton przyłącza się do powstania wielkopolskiego, Piotr wikła się w politykę, Bruno próbuje utrzymać rodzinne gospodarstwo, Anna zaś przeżywa dramat wyboru między miłością do ojczyzny a uczuciem do niemieckiego męża. Ta wielowątkowość przypomina mi dyskusje ze studentami o tym, jak literatura potrafi uchwycić złożoność ludzkich wyborów w czasach przełomu. Szczególnie poruszył mnie wątek tytułowej zemsty związanej ze śmiercią ojca Stoltmanów – motyw ten, osadzony w kaszubskiej rzeczywistości, nabiera wręcz szekspirowskiej głębi.

Język powieści zasługuje na szczególną uwagę. Kaszubowska mistrzowsko wplata elementy kaszubszczyzny, tworząc autentyczny koloryt lokalny. Jako miłośnik językowych niuansów doceniam sposób, w jaki autorka balansuje między literacką polszczyzną a regionalizmami, nie popadając przy tym w karykaturę. To przypomina mi moje badania nad twórczością innych pisarzy regionalnych, gdzie język staje się nośnikiem tożsamości.

Przechodząc do warstwy audiobooka, muszę przyznać, że interpretacja Diany Giurow budzi mieszane uczucia. Z jednej strony lektorka stara się oddać różnorodność postaci, szczególnie dobrze radząc sobie z dialogami. Z drugiej jednak strony, jej sposób czytania bywa momentami zbyt monotonny, co szczególnie uwidacznia się w partiach narracyjnych. Ciekawym zabiegiem są jednak próby oddania kaszubskiej melodyki językowej, które – choć nie zawsze perfekcyjne – dodają autentyczności. Po kilku godzinach słuchania przyzwyczaiłem się do jej głosu, choć początkowo miałem pewne obawy.

Porównując “Zemstę” do innych współczesnych sag rodzinnych, takich jak “Stulecie Winnych” Ałbeny Grabowskiej, widzimy podobne podejście do łączenia mikrohistorii z makrohistorią. Jednak Kaszubowska idzie o krok dalej, głębiej eksplorując temat tożsamości regionalnej. To nie tylko opowieść o Polakach, ale przede wszystkim o Kaszubach – ludziach o szczególnej kulturze i tradycji, którzy muszą odnaleźć się w nowej rzeczywistości.

Kontrowersje, o których wspomina część recenzentów, dotyczące wątków homoseksualnych, uważam za interesujący zabieg autorki. W mojej ocenie stanowią one próbę ukazania pełnego spektrum ludzkich doświadczeń, nawet jeśli niektórzy czytelnicy mogą je postrzegać jako niepasujące do historycznego tła. To właśnie takie odważne decyzje artystyczne często prowadzą do najciekawszych dyskusji literackich.

Podsumowując, “Saga kaszubska t.2. Zemsta” to dzieło, które z pewnością znajdzie uznanie wśród miłośników historii, literatury regionalnej i sag rodzinnych. Pomimo pewnych niedoskonałości w warstwie audio, całość stanowi wartościowe doświadczenie literackie. Dla osób zainteresowanych Kaszubami to pozycja wręcz obowiązkowa – autorka z niezwykłą pieczołowitością odtwarza realia tego regionu, tworząc przy tym uniwersalną opowieść o ludzkich wyborach w trudnych czasach.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak