Szaman – Noah Gordon audiobook – Tajemnica medycznego daru na preriach Illinois

Opis

Szanowni Miłośnicy Literatury i Wierni Słuchacze Audiobooków,

Gdy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook “Szaman” Noah Gordona, miałem mieszane uczucia. Z jednej strony, jako badacz literatury i wielbiciel sag rodzinnych, z niecierpliwością oczekiwałem kontynuacji losów rodu Cole’ów, które tak urzekły mnie w “Medicusie”. Z drugiej strony, liczne głosy krytyki dotyczące zmiany lektora i rzekomego spadku jakości w porównaniu z pierwszą częścią budziły we mnie pewne obawy. Postanowiłem jednak podejść do tej pozycji z otwartym umysłem, co zawsze staram się robić jako krytyk literacki.

“Szaman” przenosi nas o osiemset lat naprzód w historii rodziny Cole’ów, do Ameryki XIX wieku, gdzie potomek słynnego Roba J. Cole’a, noszący to samo imię, oraz jego syn, obdarzeni darem uzdrawiania, muszą zmierzyć się z wyzwaniami życia na prerii Illinois. Już samo to przesunięcie akcentów z europejskiego średniowiecza na amerykański Dziki Zachód wydało mi się niezwykle intrygującym zabiegiem. Przypomniało mi to moje własne badania nad wędrówką motywów literackich przez różne epoki i kultury, które często prowadzę ze studentami na uniwersytecie.

Noah Gordon po mistrzowsku łączy w “Szamanie” różne gatunki literackie. Mamy tu elementy powieści historycznej, obyczajowej, a nawet kryminalnej, co tworzy bogatą i wielowarstwową narrację. Szczególnie urzekło mnie przedstawienie konfliktu kulturowego między białymi osadnikami a rdzennymi mieszkańcami Ameryki. Gordon unika prostych podziałów na dobrych i złych, pokazując złożoność relacji międzykulturowych. Jako historyk literatury doceniam takie niuanse, które odzwierciedlają prawdziwe dylematy epoki.

Temat dziedzictwa i przekazywania wiedzy medycznej z pokolenia na pokolenie również został potraktowany z dużą głębią. Przypomniało mi to dyskusje, które prowadziłem ze studentami o roli tradycji rodzinnych w literaturze. W “Szamanie” widać wyraźnie, jak ważna jest ciągłość pokoleń i jak trudno czasem pogodzić tradycję z postępem. Motyw medycyny i uzdrawiania, obecny już w “Medicusie”, tutaj zyskuje nowy wymiar w konfrontacji z praktykami szamańskimi rdzennych Amerykanów.

Jeśli chodzi o wykonanie audiobooka, muszę przyznać, że początkowo również byłem nieco rozczarowany zmianą lektora. Krzysztof Kosior, który czytał “Medicusa”, stworzył niepowtarzalną atmosferę, z którą trudno się równać. Jednak po kilkunastu minutach słuchania Grzegorza Przybyła przekonałem się, że jego interpretacja ma swój własny, specyficzny urok. Jest bardziej stonowana, może mniej emocjonalna, ale za to niezwykle precyzyjna w oddaniu niuansów tekstu. Szczególnie udane są sceny dialogowe, gdzie lektor znakomicie różnicuje głosy poszczególnych postaci.

Niestety, nie mogę nie odnieść się do pewnych mankamentów, o których wspomina część recenzentów. Rzeczywiście, tempo narracji w “Szamanie” jest wolniejsze niż w “Medicusie”, a niektóre opisy historyczne mogą wydawać się przydługie dla słuchaczy oczekujących bardziej dynamicznej akcji. Sam jednak, jako miłośnik szczegółów historycznych, doceniłem te fragmenty, które przybliżają realia życia osadników. Warto jednak zaznaczyć, że nie jest to książka dla każdego – wymaga od słuchacza pewnej cierpliwości i skupienia.

Porównując “Szamana” z innymi dziełami o podobnej tematyce, nie sposób nie wspomnieć o “Tańczącym z wilkami” Michaela Blake’a. Obie powieści eksplorują tematykę pogranicza kultur, choć Gordon skupia się bardziej na aspekcie medycznym i rodzinnym. Z kolei w porównaniu z pierwszą częścią sagi, “Medicusem”, “Szaman” wydaje się bardziej refleksyjny, mniej przygodowy, ale za to głębiej analizujący ludzkie motywacje i dylematy moralne.

Dla kogo będzie to idealny audiobook? Myślę, że szczególnie docenią go miłośnicy powieści historycznych z dobrze zarysowanym tłem społecznym, osoby zainteresowane historią medycyny oraz ci, którzy szukają literatury skłaniającej do refleksji. Jeśli ktoś oczekuje szybkiej akcji i prostych rozwiązań fabularnych, może być rozczarowany. Ale dla słuchaczy ceniących bogactwo szczegółów i psychologiczną głębię postaci, “Szaman” będzie prawdziwą ucztą.

Osobiste refleksje po wysłuchaniu całego audiobooka? Cieszę się, że dałem szansę tej kontynuacji, mimo początkowych wątpliwości. “Szaman” to dzieło inne niż “Medicus”, ale wcale nie gorsze – po prostu inne. Tak jak w życiu, gdzie każda epoka ma swoje unikalne piękno i wyzwania, tak w literaturze każda część sagi może wnosić nową jakość. Jako badacz literatury szczególnie doceniam takie próby ewoluowania narracji, nawet jeśli nie zawsze trafiają one w gusta wszystkich czytelników.

Z literackim pozdrowieniem,
Adam Nowak