Tron z czaszek. Księga I – Peter V. Brett audiobook – Epicka walka o losy świata w mroku demonów

Opis

Drodzy miłośnicy literatury fantasy, poszukiwacze głębi w słowie i dźwięku,

Gdy po raz pierwszy sięgnęłam po audiobook „Tron z czaszek. Księga I” Petera V. Bretta w interpretacji Filipa Kosiora, nie spodziewałam się, że ta podróż przez mroczny świat Cyklu Demonicznego tak mocno zarezonuje z moimi własnymi literackimi wspomnieniami. Przypomniały mi się długie wieczory spędzone na analizowaniu „Malowanego Człowieka” – jakże różne były moje odczucia wtedy, gdy odkrywałam ten świat po raz pierwszy, a teraz, gdy wracam do niego w kolejnej odsłonie.

„Tron z czaszek” to dzieło, które wymaga od słuchacza nie tylko uwagi, ale i pewnej dojrzałości literackiej. Brett, często porównywany do gigantów gatunku jak Martin czy Jordan, rzeczywiście tworzy świat epicki w swoim rozmachu, ale – podobnie jak podczas moich studiów nad współczesną epiką fantasy – dostrzegam tu pewne napięcie między formą a treścią. Z jednej strony mamy imponującą konstrukcję świata, z drugiej – jak zauważyło wielu recenzentów – momentami zbyt wolno rozwijającą się akcję.

Co szczególnie uderzyło mnie w tej interpretacji dźwiękowej, to sposób, w jaki Filip Kosior oddaje wielowarstwowość postaci. Jego głos nie tylko czyta – on performuje, nadając każdemu bohaterowi odrębną barwę emocjonalną. Gdy Arlen Bales przemawia, słyszę w jego głosie tę samą determinację, która fascynowała mnie w pierwszych tomach. A gdy narratorka opisuje Ineverę, czuję niemal fizycznie ciężar jej decyzji. To mistrzostwo narracji, które przypomina mi dyskusje z kolegami po fachu o tym, jak ważna w audiobookach jest nie tylko techniczna poprawność, ale i aktorska intuicja.

Analizując treść przez pryzmat mojego literackiego wykształcenia, widzę w „Tronie z czaszek” fascynującą grę konwencjami. Brett balansuje między heroic fantasy a politycznym thrillerem, między osobistymi dramatami a epicką walką o przetrwanie ludzkości. To połączenie przypomina mi nieco nasze polskie dyskusje o „Wiedźminie” Sapkowskiego – podobne napięcie między jednostkowym losem a wielką historią.

Jednakże – i tu muszę być szczera jak w moich akademickich analizach – nie wszystkie elementy tej układanki działają idealnie. Wątki romantyczne, choć ważne dla rozwoju postaci, momentami wydają się nachalne, jak zauważył jeden z recenzentów. A pewne polityczne intrygi – choć skomplikowane i dopracowane – spowalniają narrację w kluczowych momentach.

Dla mnie, jako krytyczki zawsze poszukującej głębi w literaturze popularnej, najciekawsze w „Tronie z czaszek” są właśnie te momenty, gdy Brett pozwala swoim postaciom kwestionować zastany porządek. Gdy Arlen i Jardir spierają się o naturę władzy, słyszę echa naszych współczesnych dyskusji o przywództwie. Gdy Inevera balansuje między politycznym pragmatyzmem a osobistymi uczuciami, widzę uniwersalne dylematy silnych kobiet w literaturze – temat tak często poruszany w moich feministycznych analizach.

Jeśli chodzi o samą formę audiobooka, Fabryka Słów jak zwykle nie zawodzi. Jakość techniczna jest nienaganna, a tempo narracji – choć momentami wolniejsze niż w poprzednich częściach – pozwala docenić złożoność świata stworzonego przez Bretta. To nie jest pozycja dla tych, którzy szukają wyłącznie akcji – to raczej literacka symfonia, w której każdy instrument ma swoje solo.

Porównując „Tron z czaszek” do innych dzieł gatunku, widzę zarówno podobieństwa do „Pieśni Lodu i Ognia” (w politycznej złożoności), jak i do „Koła Czasu” (w epickim rozmachu). Ale Brett ma swój własny styl – bardziej bezpośredni niż Martin, mniej rozwlekły niż Jordan. To fantasy dla tych, którzy cenią zarówno walkę, jak i politykę, zarówno magię, jak i psychologię postaci.

Czy polecam? Tak, ale z pewnymi zastrzeżeniami. To nie jest książka dla początkujących w świecie fantasy. To raczej pozycja dla wtajemniczonych, którzy – jak ja podczas moich badań nad współczesną fantastyką – gotowi są przebrnąć przez wolniejsze fragmenty dla tych momentów prawdziwej literackiej magii, gdy słowa i dźwięk tworzą coś większego niż suma części.

Z literackim pozdrowieniem, pozostając w świecie słów i ich magicznych interpretacji,
Zofia Kowalska