Trzy kobiety – Joanna Jax audiobook – Walka o godność w świecie męskiej dominacji

Opis

Drodzy miłośnicy literatury i dźwiękowych opowieści,

Kiedy po raz pierwszy sięgnąłem po audiobook “Trzy kobiety” Joanny Jax, narrated przez Barbarę Liberek, nie spodziewałem się, że ta podróż w głąb kobiecej duszy i historii początku XX wieku tak głęboko mnie poruszy. Joanna Jax, znana z mistrzowskiego łączenia fikcji z historycznym tłem, tym razem zabiera nas w świat trzech kobiet – Karoliny, Lucyny i Pauliny – które, choć pochodzą z różnych środowisk, łączy wspólna walka o godność i prawo do decydowania o własnym losie. Od pierwszych minut słuchania uderzyła mnie autentyczność tej opowieści, która brzmi jak echo dawnych emancypantek, a zarazem jak lustro odbijające współczesne dylematy. Jako badacz literatury, który od lat analizuje polskie powieści z perspektywy historycznej i społecznej, nie mogłem przejść obojętnie obok tej pozycji – zwłaszcza że audiobookowe doświadczenie tylko wzmogło jej siłę oddziaływania.

Moje osobiste spotkanie z “Trzema kobietami” wywołało we mnie wspomnienia z czasów, gdy jako doktorant analizowałem dzieła polskich autorek XIX i XX wieku, takich jak Eliza Orzeszkowa czy Gabriela Zapolska. Pamiętam, jak podczas jednego z seminariów w Krakowie, dyskutując o “Gloria victis” Orzeszkowej, zastanawialiśmy się, ile kobiecej siły i odwagi kryje się w literaturze tamtego okresu. “Trzy kobiety” przypomniały mi te rozmowy – to jakby współczesna odpowiedź na tamte pytania, ubrana w nową formę i podana z pasją przez Barbarę Liberek. Słuchając o Karolinie, buntującej się przeciw tyranii ojca, przypominałem sobie opowieści mojej babci o jej ciotce, która w latach 20. XX wieku uciekła z domu, by uniknąć aranżowanego małżeństwa. Te osobiste nici splatają się z literacką tkanką, czyniąc tę książkę czymś więcej niż tylko fikcją – to świadectwo.

Przechodząc do analizy treści, warto podkreślić, że Jax nie boi się stawiać trudnych pytań. Karolina, Lucyna i Paulina reprezentują różne oblicza kobiecości w czasach, gdy patriarchat był nie tylko normą, ale i prawem. Karolina, córka adwokata, to uosobienie buntu przeciw domowej opresji – jej historia mogłaby być literackim studium przypadku dla Zapolskiej. Lucyna, służąca uwikłana w romans z dziedzicem, przypomina mi postacie z dramatów Reymonta – jest jednocześnie ofiarą i świadomą uczestniczką gry społecznej. Paulina zaś, szlachcianka odkrywająca paryską bohemę, to figura niemal modernistyczna, która mogłaby zasiadać przy stole z Olgą Tokarczuk i jej bohaterkami. Jax splata te losy z historycznym tłem początków XX wieku, ukazując, jak emancypacja rodziła się w bólu, ale i z determinacją. Od strony literackiej to majstersztyk – narracja jest płynna, dialogi naturalne, a opisy plastyczne, co w wersji audio nabiera dodatkowej głębi.

Nie sposób pominąć roli Barbary Liberek, której głos jest prawdziwym filarem tego audiobooka. Jej interpretacja to coś więcej niż zwykłe czytanie – to aktorska kreacja, która nadaje każdej z trzech kobiet indywidualny charakter. Sposób, w jaki Liberek moduluje ton, przechodząc od cichej rezygnacji Lucyny do zadziornej pewności Pauliny, sprawia, że słuchacz nie tylko słyszy, ale i czuje te postacie. Jakość dźwięku jest bez zarzutu – czysty, ciepły głos narratorki idealnie współgra z klimatem epoki, a brak technicznych niedociągnięć pozwala skupić się na treści. Dla kogoś, kto ceni audiobookowe doświadczenie, to prawdziwa uczta dla ucha i ducha.

Mówiąc o mocnych stronach, “Trzy kobiety” wyróżniają się nie tylko fabułą, ale i zdolnością do prowokowania refleksji. Słuchając, nie raz zastanawiałem się, jak wiele z tych dawnych ograniczeń wciąż tkwi w nas – może w subtelniejszej formie, ale jednak obecnych. Recenzje czytelników, jak ta od Joanny z kwietnia 2023 roku, podkreślają, że książka oddaje hołd kobietom, które walczyły o swoje prawa, dzięki czemu my, współcześni, możemy żyć inaczej. To inspirujące i pokrzepiające, a zarazem wciągające – osiem godzin i dziesięć minut mija jak mgnienie oka. Z drugiej strony, nie wszyscy odbiorcy są jednomyślni. Karolina, jedna z recenzentek, zarzuca Jax powielanie stereotypów. I choć osobiście widzę w tym raczej świadome nawiązanie do konwencji epoki niż błąd, to warto ten głos uwzględnić – być może nie każdy odnajdzie w tej historii świeżość.

Porównując “Trzy kobiety” do innych dzieł, nasuwają się skojarzenia z “Pannami z Wilka” Iwaszkiewicza czy wspomnianymi już utworami Tokarczuk. Jax, podobnie jak oni, łączy indywidualne losy z szerszym kontekstem społecznym, choć jej styl jest bardziej przystępny, mniej eksperymentalny. W kategorii literatury obyczajowej z historycznym zacięciem to pozycja, która może stanąć obok najlepszych – zarówno w formie papierowej, jak i audio. Dla miłośników audiobooków darmowych warto sprawdzić platformy takie jak Audioteka czy Storytel, gdzie czasem pojawiają się promocje na takie perełki.

Komu poleciłbym tę książkę? Przede wszystkim tym, którzy szukają nie tylko rozrywki, ale i materiału do przemyśleń – o roli kobiet, o historii, o nas samych. To idealna propozycja dla fanów literatury obyczajowej, ale też dla tych, którzy cenią dobrze opowiedziane historie z duszą. Jeśli, podobnie jak ja, lubicie łączyć słuchanie z analizą, “Trzy kobiety” was nie zawiodą.

Na koniec, słuchając tej opowieści, wróciłem myślami do moich studenckich czasów, gdy podczas wykładów o literaturze międzywojennej zastanawialiśmy się, jak wiele fikcja może powiedzieć o rzeczywistości. Joanna Jax i Barbara Liberek udowadniają, że bardzo wiele – wystarczy otworzyć uszy i serce.

Z literackim szacunkiem i zachętą do słuchania,
Adam Nowak